fui Pontificatus annum incravic, Auguftinum cum A inquibus prxcipui crant Mellitus,Juftus,Paulinus,
‘ aliis domus fux a monafterii Monachis in Britan- Sc fRufinianus: Sc per cos univerfa qux ad culb
niam evangclizandi gratia deftinavit. b Qiii fuf-
ceptx peregrinationis, poft dies aliquot, inciti tx-
dio prxgrav.iti, redire domum potiùs quàm bar-
baram, feram, incrcdulamquc gentem, cujus ne
linguam quidem intelligcrcnt, adiré dccrcvcrunt.
Nee mora, Auguftinum, quem eis Epifcopum con-
fccrandum,fi ab Anglis cxcipcrcntur,indixcrat,Romain
rcmitcunt, fummum Prxlulcm dcprccantcs
ut tarn laboriofam, tarn incertain, tamque perieu-
lofam peregrinationem fibi nuper impofiram rc-
moveret, Sc. ad fuos rcvcrtipcrmitccrct. Quibus
ille referipfit, dicens :
turn crane Ecclefix neccftaria, vafa videlicet fa
era, &c veftimenta altarium, ornamenta ccclefia-
ftica, veftimenta clcricalia, Apoftolorum Sc mul-
torum Sandorum reliquias, Sc codicesmultos. Vi-
fit ci Sc Pallium, jubens ut fub Metropoli fua Can-
tix duodecim Epifeopos ordinarct, ad Londonism
Sc Eburacam fingulos Epifeopos mitteret, qui fnb
1c duodecim nihilominus Epifeopos confccrantcs,
Pallium ab apóftolica Sede pcrcipcrent, Sc poft Au-
guftini obituin ipfc inter cos primus haberi de-
buiflet, qui prius confecrari meruiflet. Prxccpic
quoque ut in Anglorum gentc idolorum fana
Gregorius Epifeopus, fervusfervorum Dei, fcr- B QflP dcftrucrct, fed fandificatis aquis refperfa in
vis Domini noftri Jelu Chrifti. Quia melius fucrat ------ 1| | | A.
bona non incipcrc, quam ab his qux ccepta (Lint ,
„ cogitationc rctrorfutn redire : fiimmo ftudio, di-
„ Icdiftimi Filii, oportet ut opus bonum quod ccc-
„ piftis, auxiliantc Domino complcads. Nee labor
„ vos ergo itineris, nee malcdicorum hominum lin-
„ gux deterreant} fed omni inftantia, omnique fer-
„ vore, qux inchoaftis, Deo audorc peragitc ; fcicn-
„ tes quod laborem magnum major xternx rctri-
„ butionis gloria confcquccur. Rcmcanti autem Au-
„ guftino Prxpofico veftro, quern Sc Abbatem vobis
„ conftituimus, in omnibus humiliter obeditc, feien-
„ tes, veftris animabus per omnia profuturum, quidöïfll
icas dcdicarct. Et quia (olcbant Saxoncs in fa-
crificio dxmonum boves multos occidere, jullie
ut in die dcdicationis, vel natalitiis fandorum mar-
tyrum, quorum reliquix illicponcrcntur , taberna-
cula fibi circa eafdem ccclcfias, qux ex fanis conv-
mutatx funtjdc ramis arborum faccrenr,& religio-
fisconviviis folcmnicates débitas cclebrarcnt. Ec
quia fuper quibufdam capituiis Auguftinus cum interrogans,
qualiter Epifeopus cum fuis convcrfari
deberet Clcricis ,requifivit, dodor humillimus inter
cetera fie referipfit: Quia tua Fratcrnicas monaftcrii
regulis erudica, leorfum vivere non debet à
Clcricis fuis, in Ecclefia Anglorum, qux nuper,
„ quid à vobis fucrit in ejus admonicione complc- q audore Dèo, ad g fidem perduda eft, hanc debet
turn. Omnipotens Deus fua vos gratia protegat,
c „ c Sc veftri laboris frudum in xterna me patria vi-
„ dcrc concédât : quaccnus Sc fi vobifeum laborare
„ nequeo, fimul in gaudio retributionis inveniar,
„ quia laborare fcilicet volo.
v. His exhortarionibus Auguftinus cum fratribus
tes roboratus, per Æiherii Arclatenfis vatis, perque
aliorum Epifeoporum Gallix, Regumque quibus
eos piiftimus pater propriis litccris commendarat,
hofpicia, Britanniam petiit,& ad d Edclbcrtum Regem
Cantuariorum venions, Dei coopérante gratia
, non folmn liccntiam prxdicandi, verumetiam
convcrfationcm infticuere, qux in initio nafeentis
Ecclefix fait patribus noftris, in quibus nullus eo-
rum ex his qux polfidebant, aliquid fuum elfe di-
cebat, fed crant illis omnia communia. Cum una
fit fides : cur fuper Milfarum celebracione, Galli-
cana Ecclefia Romana difeordet, Auguftino qux-
renti ^Gregorius a it: Novit tua Fraternitas Ro-
manarEcclefix confuctudincm, fn qua 1c mcminit
enutritam. Sed mihi placet ut five in Romana, five
in qualibet Ecclefia aliquid invenifti,quod plus
omnipotenti Deo poflit placcre, follicite eligas,
Sc in Anglorum Ecclefia, qux adhuc nova eft ad
vidus&: manfiones in civitarc Dorovernenfi,quxD fidem, inftitutione prxeipua, qux dc mulds Ecerat
regni ejus Metropolis, facilè imperravit. Ad
quamAuguftinus cum fociis prxlata crucc,feu Sal-
, vatoris imagine, appropinquans cecinit,dicens:De-
, precamur te, Domine, in omni mifericordia tua,
, ut auferatur furor tuus iraque tua à civitate ifta ,
, Se à domo fonda tua, quoniam peccavimus. Prxdi-
cantibus autem cis, Se in nomine Jefu miracula
facientibus, crcdidcrunt multi, Se baptizati funt,
mirantes innocentis vitx fimplicitatcm, complc-
dentefque dulccdinem cxleftis dodrinx.
Quapropter Auguftinus Arelas venir, Se fecun-
dùm Gregorii julïioncm ab eÆtherio Epifeopus
• confecratus, in Britanniam remeavit : illicoque
elefiis colligcre potuifti, infundas. Non enim pro
locis res, fed pro bonis rebus loca amanda fimt.
Ex fingulis ergo quibufque Ecclefiis, quxpia, qux
rcligiofa, qux reda funt, eligas : Sc hxc quafi in
vafculo colleda, apud Anglorum menfam in con-
fuetudinem vertas. Interrogarus ctiam quomodo
ea qux fures dc Ecclefiis abftulerint reddere de-
beant, mitilfimus pater : Abfit, inquit, Ut Ecclefia
cum augmedto rccipiat, quod de terrenis rebus
videtur amittere, Sc lucra vana requirere. Sane
requifitus ab eodem Auguftino,ufqueadquotam
generationem fideles dcbcant copulari, Gregorius
difpenfatorie fie referipfit: Quxdam terrena lex
per Laurentium Presbyterum, Petrum Mona- E in Romana Republica pcrmktit, ut five frater
e chum Papx Gregorio converfionem gentis An
glorum , fcque confccratum innotuit, fuggerens
ut fibi mitteret plurimos verbi miniftros, eo quod
meftem quidem multam haberet, operarios autem
paucos.
Quibus relationibus Gregorius in Chrifto Ix-
tificatus,mifit Auguftino plurimos verbi miniftros,
* In Reg. omittitur, Monafttrii. Colb. & Norm. Britannias.
b Utic. q-,i iter fufeipientis. . ’ _
* Edit.Vacic.Gudanv. Mabill. & »oflri laboris, contradicentibus mlT.
& orationis fcrie,.qua liquet Gregorium nullam fibi laboris apoftolici
partem , pro; modeflia tribucrc : qualenus etfi vobifeum laborare ne-
jueo.
* Gemet. cum Bigot. Sc Colb. Edilbertum, Ucic. Adelbtnum.
& foror, feu duorum fratrum germanorum, vel
duarum lororum filius, Sc filia mifccantur. Sed experiment
© didicimus ex tali corijugio fobolem
non pofte fuccrcfcere, b Sc facralex prohiber co-
gnationis turpitudinem revelarc. Unde neccfte eft
ut jam tertia, vel quarta generatione generatio
fidclium licenter fibi jungi debcat. Nam in fe-
• Legendum Vtrgilio, qui tunc Arelatenfis erat Epifeopus. Æthe-
rius vero Lugdun. Errori oceafionem prxbuit Bed a 1. 1 . hift. c. 17 .
1 Andes. Erufin. Utic. Rußnus. Reg. Rußanus.
C Vulgati, tonverfa efi.
h H*c défunt in Bigot. & Utic. ubi poft, fuccrcfcere , immediate fc-
quitur : unde, &c.
‘ Norm, nam à ftcundu, Andegar. n»m fttundam,
X X X V I II.
e confa r.guiim
XIV.
r.fiji. ult.
sun da, quam prxdiximus, omnimodo dcbcc ab-A ftrx quoque gratix vicem reddo: quia dum gens
ftincrc. i; A~~' ~
Verum poft multdin temporis a Felice Mefla*
nx Sicilix Prxfulc requifitus utrum Auguftino
feripfiftet, ut Anglorum quarta generatione con-
trada matrimonia minime folvcrcntur, humillimus
pater Gucgorius inter cetera talcm reddidit ra-
tioncm : Quod feripfi Auguftino, Anglorum gentis
Epifeopo, aluinno videlicet, a Ut rccordatus
Anglorum in mundi angulo pofita, in euleu ligno*
rum ac lapidum perfida nuée ufque rcmancret,
ex vcftrx mihi orationis adjutorio placuic ut ad
cam monafterii mci Monachum in prxdicationcm
tranfinittere, Dco audorc, debuififem : qui data à
me liccntia à Germaniarum Epifeopis Epifeopus
fades, cùm corum quoque folaciis ad prxdidain
gentem in finem mundi perdudus cft. Et jam nunc
dc ejus falute Se opère ad nos feripta pervene-
runc, quia tantis miraculis, vel ipfc, vcl hi qui
cum co tranfmi/fi funt, in genre cadcrn corufcant,
cs,tuo,dc fanguinis conjundione, ipfi Sc Anglo-
rum genti, qux nuper ad fidem venerat, b nc i
bono quod coeperat, metuendo aufteriorx recede- _
re t, (pccialitcr Sc non gcncraliter ceteris me feri- ut Apoftolorum virtutes in fignis qux exhibent,
pfiftc cognofcas. Unde Sc mihi teftis omnis Ro- imicari vidcantur. In folcmnitatc autem Domini-
mana civitas cxiftit: nee ea intcncionc hxc illis B ex nativitatis, qux g priina indidione tranfadaeft,
feriptis mandavi, ut poftquam firma rad ice fuc- plufquam decern millia Angli ab eodem nuntiati
c P« ,
rint in fidc folidati, fi infra propriam confangui-
nitatftm inventi fucrinr, non feparentur ; aut infra
■ affinitatis lincam, id cft ufque ad feptimam genc-
» ratiônem jnngantur : fed adhuc illos neophytos
» exiftentes, fxpiffimè cos priùs illicitadoccrc c vi-
> tare, Se verbis ac cxcmplis inftruerc : Se qüx poft
> de talibus egerint, rationabiliter ac fideliter cxclu-
» dcrc oportet. Nam juxta Apoftolum, qui ait: Lite
* vobis potion dedi, non efeam ; ^ ifta illis modo, non
» pofteris, ut prxfixum cft, temporibus tpnenda c in-
* dulfimus : ne bonum quod infirma adhuc radice
* plantatum crar, *erucrctur, fed coeptum ali quan.
funt fratre Sc coëpifcopo noftro baptizati. Quod
idcirco narravi ,ut cognofcatis quid in Alcxandri-
no populo loquendo, Sc quid in mundi finibus agi-
tis orando. Vcftrx enim orationes funt in loco
ubi non cftis,quarum opcrationcs fandx monftran-
tur in co loco, ubi eftis.
Nihilominüs eidem Auguftino fuper eifdem miraculis
inter alia feribit, inquiens : Scio, quia om*
ni po tens' Deus per Diledionem tuam in gentem,
h quameligi voluit, rnagna miracula oftendit. Unde
neccfte eft ut de eodem dono cxlcfti, Sc ti-
mendo gaudcas, Sc gaudendo pertimefcas: gautulum
firmaretur, Sc ufque ad perfedionem cu- C dcas videlicet, quia Anglorum animx per
1 ftodiretur.Hxc ergo idcirco perftringenda curavi
ut hi qui occafione novx difpcnlationis illicita matrimonia
contrahunt, eruditiflimum Papam Gregorium
non regulariter quartx generationis copu-
lam cenfuiftc , immo vcnialiter fimulque tempo-
ralitcr permififte cognofcant. Cujus nimirum pre-
cibus Deus omnipotens tantam Auguftino, ejuf-
que fociis ficiendorum fignorum gratiam contu-
lit : ut verbum v itx , quod ore prxdicabant, fignorum
efficacia confirmarcnt. Unde fadem eft
ut pauciselabentibus annis, ctiam cetcri Saxonix
Reges ad Chrifti Domini fidem per difcipulos ejus
acccderenr.
riora miracula ad interiorem gratiam pcrcrahun-
tur : pertimefcas verb, ne inter figna qux fiuor,
infirmus. animus in fui prxfumtionc fc cLevec, ut
unde foras per honorem tollitur, indc per inanem
gloriam intus cadat, &c.
Qux autem de Gregorii miraculis penes eafdem
Anglorum Ecclefias vulgo leguntur, omitcenda
non arbitror, ne ftudiofi ledoris animus, aut de-
fraudaftc pertinaciter, aut negligenter prxtcriifle
me i cognitioncm congruam fufpicetur. Matrona
quxdam bcato Gregorio per ftationcs publicas M if
farum folemnia celebranti, folitas oblariones ob-
tulcrat. Cui poft myftcria traditurus, cum dicerct:
rf XX xi X. Quanta &
' qu.ili.1 dc .
converfione. »
Saxonuin, fi ,
gnifquedifci^
De cujus gentis converfione, fimulque miracu-D Corpus Domini noftri Jefu Chrifti confervet ani-
lorum prodigiis qux ibidem fiebant , ita Grego- mam tuam : lafeiva fiibrifit. IUc continuo dexte-
rius in libris Moralibus perhibet, dicens: Ecce ram ab ejus ore convcrccns, partem iWam domi-
lingua Britannix, qux nihil aliud noverat quam nici Corporis fuper alcarc depofuit. Explerisvcro
barbarum frenderc, jamdudum in Dei laudibus Miftarum folcmmis, matronam coram populo in-
Hebrxa cocpit verba refonare. Ecce quondam cu- quifivit quam ob rem Corpus dominicum fufee-
midus, jam fubftratus Sandorum pedibus fervit ptura ridere prxfumferit. At ilia diu muflitans,
Oceanus : cjufque barbaros motus, quos terreni tandem prorupit, quia panem, inquiens, quern pro*
Principes edomare ferro nequiverant, hos pro di- priis manibus me fecifle cognoveram, ru Corpus
vina formidine, Sacerdocum ora fimplicibus ver- dominicum perhibebas. Tunc Gregorius pro m-
bis ligant : Sc qui catervas pugnantium infidelis credulitate mulicris, cum tota piebe fe in oratio-
nequaquam metuerat, jam nunc fidclis humilium ncm proftravit: Sc poft paululum furgens , parti-
linguas timet. Quia enim perccptis cxleftibus ver- culam panis quam luper altarc pofuerat, carnem
bis, clarcfcentibus.quoque miraculis, vircus ei di- £ fadamreperit: quam coram cuncbs incredulx ma-
vinx cognitionis infunditur, ejufdcm divinicatis tronx demonftrans, ad credulitatis gratiam cam lllam
revocarc potuit, quam totum populum confirm
are curavit. Rurfus itaque in orationem cum
eifdem proftratus, carnis fruftum in panis primor-
dia reformavia.
Alio quoque tempore vir Dei Gregorius, mi-
raculum pene huic fimile perperravit. Nam cum
petentibus quibufdam occidcntalibus per legatos,
& terrore refrenatur; ut prave agere metuat, acto-
v tis defideriis ad xternitatis gratiam pervenire con-
I cupifcat. Eulogio quoque, Patriarchx Alexandri-
no, de dodrina fux Ecclefix, converfione hxrcti-
corum, concordiaquc fidclium plaufibilia* refe-
” renti, Gregorius ita referipfit: Quoniam in bo-
nisqux agitisjfcio quod Sc aliis congaudetis, vc-
• Plurimi edit, ut recordor noftro. Ipfis fuffragantiir Colb. & Reg.
Sequimur crcs mfT. Norm. & Bolland. edit.
fc Turon. ne ab mo quod.
• Abed| vitare, a Norm. Reg. Sc Colb-
• Aadeg. ita.
f Andeg- cum Colb. & Norm.
S Utic- qui hac prima.
b Cobl.Geroet. ac Bigot, quam
1 Andeg. cognitions congrue.. Gc
cogniliont congrues.
is congrues. Big. &Utic;
D iij