3 .3 .
De dißantia
verborum Del
& cloqucncia
feculari.
In expofit. B.
Job, lib. IS.
num. 74.
Quod cogitan
im n om T
pc: exccriorcs
inotus patenr.
In expofit. B.
Job, lib. is.
y to v . z j , <*.
Alulfi 811 de expofitione novi Teftamenti
Cum enim inter vos fit z,elus, & contentio, nonne
car nales efiis, & fecund um hominem ambulatis ? Sequitur
: Hoe atttem dico quod unufquifque veftrum
dich: Ego qu'tdemfum Faulty ego autem Apollo, ego
«verb Cephay ego autem Chrifti. Ecce quos in omni
verbo, & in omni feientia laudaverat, quibus nil
deefle in uila gratia dixerat, paulifper loquens, ad
increpandum leniter veniens, divifos erga feipfos
Tcprehendit: Sc quorum priùs falutem narraverat,
poftmodum vulnera patefecit. Peritus enim medicus
vulnus fecandum videns, led xgrum timi-
dum efle confpicicns, diu palpavit, Sc iubitö per-
cuflic. Priùs blanda manu laudes pofuic, Sc poftmodum
ferrum increpationis fixit. Nifi enim ve-
recundæ mentes fuerint palpando reprehenfæ, ita-
u t ex aliis rebus audiant, quod in confolatione fumant
, per increpationcm protinus ad defperatio-
nem cadunt. Sed numquid mentitus eft Paulus, ut
priùs nil deefle in omni gratia dicerec, quibus poftmodum
di&utus erat unitatem deefle ? Abfit hoc,
ut quis de illo talia, vei defipiens credat : fed quia
«rant inter Corinthios quidam omni gratia reple-
t-i, &: erant quidam in perfonarum favoribus exci-
fi, coepit à laudibus perfe&orum, ut modefta in-
ve&ione ad reprehenflonem pertingeret infirmo-
rum ; Sc in hoc' quoque ad mcdicinam cordis, à
medicina corporis ufùm trahens. Nam cùm fcricn-
dum vulnus medicus afpicir, priùs ea membra qua:
circa vulnus (ana funt, palpat; ut poft ad ea qua:
vulnerata funt, leniter palpando perveniat. Cùm
ergo Paulus perfeófcos in Corinthiis laudavit , fana
membra juxta vulnus terigic : cii n verb infir-
mos de divihone reprehendit, vulnus in corpore
percuflit.
811
C a p u t IV.
Nos autem fradicamus Chriftum crucifixum 3Ju-
dais quidem fcandalum, Gentibus vero ftu l-
titiam.
J N Domino noftro Jcfu Chrifto mens infidelium
grave fcandalum pertulit, cùm eum poll tot mita-
cula qua: fecerat, morientem vidit, Scultum quip-
pe vifum eft hominibus, ut pro hominibus audtor
vita: moreretur ; Sc inde contra eum homo fcan-
dalum fumfit, unde ei ampliùs debitor fieri, ut ho-
noraretur, debuit. Nam tanto Deus ab homini-
B bus dignius honorandus extitit, quanto pro hominibus
Sc indigna fufeepit.
Caput V.
Non enim judicavi me f i r e aliquid inter vos
nifi Chriftum J e fum 3 (*r hunc crucifixum.
S a c r a Scriptura, ea quæ de natura divinita-
tis, vel de xternis gaudiis narrat, nobis adhuc nef-
cientibus, folis Angelis in fecreto funt cognita :
Sc in facro eloquio di&is occultioribus atque fu-
, blimioribus fortes fatiantur j Sc præceptis apertio-
ribus nos parvuli nutrimur, qui intclligere alta non
q poflumus, in Chrifti fide falvamur. Unde Corin-
‘ thiis à bcato Paulo dicitur : Nihil me judicavi fe ire
inter vos, nifi Chriftum Jefum, & hunt crucifixum ;
ac fi diceret : Quia vos caperc divinitatisejusmy-
fteria non pofle penfavi , fola vobis humanitatis
ejus infirma locutus fum.
De fcandi
infidelium
Dei paffio;
Homtl. en
De fide Cb
fti, quod ii
C a p u t II. C a p u t VI.
Qua a Deo donata fu n t nobis loquimur : non in
doSlis humante fapientia verbis.
V E r b a mandatorumDei ab hujus mundi fa-
pientibus diftcrunt,qui dum intendunt cloquentiæ,
eerum dida pulchrè apparent : Sc cùm rerum vir-
tute careant, aliud efle quam funt,verborum com-
pofitione quafi fuperdudo colore mentiuntur. At
contra do&rina Dci,& prædicacione pulchra eft, Sc
puritate confpicua : ncc aliud fe per fallaciam prétendit
exteriùs, Sc aliud refervat interius : neque
in di&is fuis pulchra videri appétit nitore fermo-
nis, fed integritate veritatis. Eloquentiæ ornamen-
ta bene Paulus defpexerat, cùm dicebat : ^ u a à
Deo donata funt nobis loquimur : non in dottis human
t fapientu verbis , fid in doflrina fpiritus. Malebat
quippe fapientiam Dei fola puritate veritatis
oftendere, non autem compofitione eloquii fu-
care.
C a p u t I I I .
Quis fe it, qua fu n t hominis, nifi fpiritus hominis
qui in ipfo eftf
1X U nc fpiritus hominis ab altcro ignoratur,
cùm verbis, vel operibus non demonftratur. Nam
cùm feriptum fit : Ex fruttibtts eorurn cognofcetis eos,
per hoc quod foris agitur, quidquia intus latec
aperitur. Unde rede quoque per Salomonem dicitur
: Jphtomodo in aquis refflendet profpicientium
vultus, fie corda h am in um manifefia funt prude nti-
bus
Nam quia in Dei fapientia non cognovit mun- t.cor.m,
dus per fapientiam Deum ,placuitDeo perftul-
titiam pradicationisfalvosfacer e credentes.
D O min us nofterjefiis Chriftus,qui eft Dei Defapicnw
)virtus Sc fapientia, de Pâtre natus ante tempora,
in ilia nativitate ab humano gencre cognofci non |cexpofitB
poterat. Proinde in humanitate venir, ut videre- lob ■iib-l!'
tur : vidcri voluic, ut imitaretur. Quæ carnis na- num‘ '
tivitas delpeda vifa eft fapientibus mundi. Con-
temferunt enim infirma humanitatis ejus , Deo
hæc indigna judicantes, cui tanto magis homo
debitor fait, quanto pro illo Deus ctiam indigna
fufeepir ; Sç pro eo falvando ftultitiam prædicatio-
nis aflumfit} feriptum quippe eft : £)uia enim non
cognovit mundus per fapientiam Deum, placuh Deo
per flultitiam pradicationis falvos facere credentes in
fie. Verbum quippe Dei, fapientia eft. Sedftulti-
tia ejus fapientia:, dida eft caro Vcrbi:uc quia
; carnales quique per carnis fiiac prudentiam pertin-
gere non valebant ad fapicnciam Dei, per ftultitiam
prædicationis, id eft per incarnationem Ver-
b i , (anarentiir, ac fi diceret : Cùm Deum qui eft
fapientia, nequaquam per fapientiam fuam mundus
invcnirct, placuit ut Deum hominem fadutn
per humilitatis ftultitiam cognofccret : quatenus
ejus fapientia ad noftra ftulta defcendcret, Sc lumen
fupcrnæ prudentiæ luto fuæ carnis illumi-
nata noftra excitas vidcret. Natus igitur ex pâtre
fine tempore, cx matte nafei dignatus eft ia
tempore.
De Tapie
ln expofit.
job,lib. z
813 fuper Epiftolam I. B. Pauli Apoftoli ad Corinth. 814
ç , A apparuit inter homines homo fadus humilis Deus,
a p u t V I I . qui ad redemtionem noftram veniens, Sc fuos con-
Quod ftultum eft Dei, foientius eft hominibus. f a.mu!,14i pradicatores mittens, reliais
J J " yiwmmwus. fapientibus infipientes, rdliâis fortibus debiles, reliais
divitibus pauperes elegir. Ad cognitionem
I N t r a fanSam Ecclefiam ftulti vocantur, fed quippe fidei prius ftulta mundi collcaa fu n t, ut
ramen nobiles funt, qui prudentiam carnis, Sc ftul-
tam mundi fapientiam dcfpiciunt, Sc (apientem fi-
bi profuturam Del ftultitiam appctcrites concu-
pifcunt. Scriptum quippe eft; guodftultum eft Dei,
fapientius eft hominibus. Hanenos ftultitiam Pau-
riiiap.3 zs- ^us comprehendcre admonet, dicens : si quis'vi-
detur inter vos faplens ejfe in hoe feculo yftultus fiat.
poft ejus eciam aftuta vocarentur, atteftante Pau-
° j qui ait : Non fapientes fecundum carnem, non Cor-l-
multi potentes, non multi nobiles, fed qua p i t a funt
mundt elegit Deus, ut confundat fapientes. Ipfa nam- jn exp.fit s.
que landx Ecclcfix principia littcrarum perhiben- 1.
tur ignara .* ut videlicet cundis prardicacoribus num‘ **'
(uis Redemtor oftenderct, quod ad vitam credcn-
Vii-iy 2P'
C a p u t IX.
Cum enim f t inter vos 'gelus, & contentio :
nonne carnales eftis ?
I'Cir.j, jp.
r m m \ J n t •■ m m V rJ . 1 ixcucmcor oitenaercc,creden-
«t fit fipiem. Hane ftu tmam qui perfefle fecuti tes- populos non fermo, fed caufa fuaderct Pr*
*'• ,unt^ oce Sapienti* audire meruerunt : Vos quifi- B terea, infirm* mundi elegit Deus, ut confunLt fey- - c,r.
cutiefttsme.mregenerunonecumjederjtfilius homi- tin ; aftumque eft cum pauperibus, quod poft e- „ -
ms in Jede majefiotis fitx.fedebitis é- vos fitferfie- tiam divites elati mirarentur. Nam dum novas in fiS îb ’,,.
des duodeetm judiemtes duodecim tribus IfiruU. Ec- illis virtutes afpiciunt, corum quorum priùs con-
ce relinquentes temporalia, gionam poteftatis æ- temfere vitam, poftmodum obftupuere miracula
tern* mercatr funt Quid itaque ftultius in hoc Unde mo* pavidi ad fua corda redeuntes, exti-
mundo, quàm fua defcrere. &qmd in *ternitate muerunt fanaicatem in miraculis, qüam defpexe-
nobilms, quam cum Deo 'judices venire ? Horum rant in przeeptis. Per infirma ergo confiifa funt
ci icet judicum nobilitas, Salomone atteftante, fortia, quia dam in venerationem vica lurgcrct hu-
memoratur, cum hoc quod jam pratfatus fum,di- milium, elatio cecidit fupetborum.
S3- cicur : Nobilis in portis v ir ejus, quando federit cum
fenatoribus terra. Valde quippe nobiles confiderat,
quos Senatorcs vocar. Hanc in fenobilitatem Paulus
afpcxerat,cum cognitioni Conditoris per Spiritual
jundus, dicebat : Genus igitur cum fimus Dei, p
non debemus aftimare auro, v e l argento , aut lapi- n
difiulptura artis, & cognitionis hominis divinum ü Æ pe prædicatores jufti quodam decenci mo- De arte mag
tjfefim ile. Genus videlicet Dei dicimur, non ex deraminc fuas culpas coram difeipulis indicant,
ejus^ natura editi, fed per fpiritum illius, Sc volun- ut illi audiences difeant, quomodo femetipfos de /lb%^l f
tarie conditi, & adoptive recreati. Tanto ergo ad fuis a£tionibus fubtiliter reprehendant. Tanta ve- mm• +2t
hanc nobilitatem quifque erigitur, quanto per ac- to difpenfàtione fc tempérant, ut neque cum fc
ccptarn imaginem ad fimilitudinem illius ex imita- crigunr, intrinfeciis rigidi fint : neque rurfiim cum
tionc renovatur. At contra firnt ftulti Sc ignobilcs* fe humiliant, extrinfecùs remifli : quia Sc in difei-
qui fupernam fapientiam femetipfos fcquentcs fù- plina humilitatem cuftodiunt, Sc in humilitate
giunt, in fù a ignorantia, quafi in abje&æ prolis vi- difeiplinam. Paulus difeiplinam tenuit, cùm Co-
litate fopiuntur : qui quo id, ad quod conditi funt, rinthiis diceret : Cum enim fit inter vos Ta Ius &
non intelligunt, eo etiam cognationem accepta: contentio: nonne carnales efiis, & fecundum homiper
imaginem generofitatis perdunt. Stulti funt, nem ambulatis ? Scd hanc humilitatem in difei-
Sc ignobiles, quos ab ætcrnæ confortio heredita-^ plina non perdidit, quia deprecando præmifit, di-
tis rcpellic fervitus mentis. Scriptum quippe eft: cens: obfecro vo s, fratres, per miftricordiam D ei, uCor.t.fi
Omnis qui facit peccatum, fiervus eft peccati j ni-
mirum quifquis fe pravo defiderio fubjicic, ini-
qaitatis dominio du dum libéra mentis colla fup-
ponit, Sed huic dominio contradicimus, cùm ini-
quitati,quæ nos ceperat, reludamus,cùm violenta:
confùetudini refiftimus , Sc defideria perverfâ cal-
cantes, contra hanc jus nobis libertatis ingenita:
vendicamus ; cùm culpam poenitendo percutimus,
S^c maculas .fvo.rudmiumm uflteutiubwus ilratvvadmiuuu»s.. Præterea adce tamus, jea nommum nojtrumjejum Chrtfium : no
ftultis Sc ignobilibus voce prxdicatoris egregii di- £ autem fervos vefiros per Chriftum. Sed in hac hu-
citur vSapientia hujus mundi ftultitia eftapudDeum. militate difeiplina: juftitiam non amifit, quoniam
Qui ergo dum terrena fapiunt, ab intima gene- eifdem dclinquentibus dicit: Jpuidvultisy in vir-
rofitate repulfi funt, ftulti fimul Sc ignobiles funt ga veniam ad vos, dre? Sciunt crgo pra:dicatores
apud Deum. fandi utroque moderamine artem magifterii temphrifti,
ut idipfum dicatis omnes, dr non fin t in vobis fch if-
mata. Rurfum humilitatem tenuit cùm eifdem
Corinthiis loquens, paulo latiùs fortafle, quàm
voluerat, femetipfum reprehendit, dicens:Faftus 2 C)r j2 z s
fum infiptens. Sed difeiplinam in hac humilitate 4
non perdidit, quoniam illico adjunxit : Vos me col- *■ cor, +. u
g ifts. Exemplum magnæ humilitatis exhibuit,
cum difeipulis dixit: Non enim nofmetipfospradi- 2 .cor.4.21.
camus y fe d Dominum nofir um Jefiim Chriftum : nos
fijper-
diaboli
apud Deum.
C a p u t V I I I ;
Qua ftulta fu n t mundi elegit Deus.
X N paradifo fano homini diabolus invidens fii-
perbié vulnus inflixit: ut qui mor tem non acce-
pcrat conditus, mcrerctur elatus. Contra hoe in-
flidum vulnus fuperbientis, apparuic medicina inter
homines humilicas Dei : ut audoris exemplo
perare ; Sc cùm delinqucntium reatus inveniunt,
feiunt modo feverè corripere, modo humiliter de-
precari. Sed tarnen cùm ftimulantc juftitia eos feverè
corrigunt, interna: dulcedinis caritatis erga
eos gratiam non amittunt : Sc eorum amore ardent
, in quos afpera correptione fxviunc : feque
etiam eis intrinfecùs in fecreto cordis humilianr,
quos duris foris animadverfionum ftimulis, quafi
j" - ^ V71 • auctor,s exempio ddcclfppiicciieennddoo ccaalfttiiggaannrr.. rPlleerruummqquuee eettiiaamm SScc nnoonn
humilitate furgerent, qui imitationc hoftis elad dcfpiciendo defpiciunc, Sc non defperando defpe-
cccidcrunt. Contra fuperbientem ergo diabolum, rant: ut tanto cclerius cos a culpa revivifeere ac