verb hujus urbis 8c populo tanti febriutn languo- A erga me flagella propitius mitiget, 8c patientiam
res irrucrunt,ut pene nullus liber,nullus fcrvus re- tolerandi concédât ; ne nimio, quod abfit, tædio
man ferit, qui idoneus elfe ad aliquod officium vel in impaticntiam cor crumpac : 8c quz curari per
minifterium poffit. Dc vicinis autem urbibus ftra- plagara potcrac, culpa crcfcat ex murmure,
ges nobis mortalitacis quotidie nunciantur. Afri- Item Rufticianz Patricia: : De podagra: mo-
ca autem qualitcr mortalitate 8c languoribus va- leftia, quam vobis evenifle fignaftis , &: contrifta-
ftctur, quanto viciniores cftis, tanto credo quod tus vehementer Turn 8c lztatus. Lzcacus , quia
fubtiliùs cognoviftis. De Oriente verà qui vc-
niunt , graviorcs defblationes nuntiant. In bis
itaque omnibus, qüia appropinquante fine mun-
di , generalem percufiionem elfe cognofcimus,
affligi nimis de propriis moleftiis non debcmus.
humor noxius inferiora pctens, fuperiora profe&ô
defcruit. Contriftatus verb, quia in tam tenuif-
fimo corpore dolores vos nimios perpeti pcrtimc-
fco. Ubi enim dceft caro, quz virtus elfe potcrit
doloribus refiftens î Me etenim, quem qualis fue-
Item Eulogio,Patriarchæ Alexandrino : Trans- B rim,noftis, ita amaritùdo animi 8c affidua cxaa&
o anno fuaviflima Sandicatis veftrz fcripta
fufcepi, quibus pro zgritudinis mez nimietatc
refpondere nunc ufque non valui. Ecce cnim
jam biennium pene explctur, quo le&ulo teneor,
tantifque podagra: doloribus affligor , ut vix in
cerbatio , atque per hoc podagra: molcftia affc-
cit, ut corpus meum tamquam in fepultura fic-
catum fit i yndc fit ut jam raro de lcdo furgere
valeam.
Item eidem : Ego in tanto gemitu 8c occupadiebus
feftis ufque ad horarum trium Ipatium tionibus vivo , ut ad dies quos ago pervenilfe
furgere valeam Miflarum'folemnia cclcbrare.
Mox autem cum gravi compellor dolore'decum-
bere, ut cruciatum meum non poffim, gemitu in-
terrumpente, tolerate. Qui dolor interdum mihi
lentus eft, interdum nimius; fed neque ita lentus,
me poeniteat : folaque mihi in confolatione fit
mortis expe&atio. Unde peto ut pro me orare
debeatis, quatenus de hoc carnis carcere citiùs
educar, ne tanti.s laboribus diutius torquear. Item
Anaftafio Antiocheno : Rogo ut pro mei cordis
ut recedat, neque ita nimius, ut interficiat. Un- C infirmitatc cnixiùs oretis , quatenus omnipotens
de fie ut qui quotidie in morte fum, repellar à
morte. Nec mirum, quia peccator gravis tali cor-
ruptionis carcere diu teneor inclufus} unde compellor
clamare : Edite de carcere animam meam ad
confitendiim nomini tuo, Domine. Sed quia meis ad-
huc precibus obtincre non mcreor, rogo ut vefV
trz San&itatis oratio fuz mihi interceffionis ad-
jutorium przbeat, meque à peccati 8c corruptions
pondéré liberum reddat in illam, quam bene
noftis, libertatem gloria: filiorum Dei.
Item cidcm : Peto autem ut pro me enixiùs
Deus mentem meam a malis omnibus pro veftra
interceffionc tueatur, 8c citius me de tot procellis
hujus tempeftatis eripiat, atque in ztcrnz quietis
littore pcrducat.
Tantis precibus Gregorius tandem aliquando
divinitus exauditus , poftquam Sedem catholicz
8c apoftolicz fan&z Romanz Ecclefiz annis tre-
decim, menfibus fex, 8c diebus decern, do&rinis
pariter acoperibus felieiffimis illuftravit, b anno
Imperii Phocz fecundo, Indi&ione feptima, quarto
iduum Martiarum, a carnis corruptione fubveftra
San&itas orare debeat, quia podagric do- D[ra$;Us eft, incorruptionis perpetuz gloria fubliloribus,
8c barbarorum gladiis, 8c curarum af-
fli&ionibus incclfanter premor. Sed fi mihi ora-
tionis vcftrz opem impenditis, credo quod me
contra adverfa omnia rortiter juvetis.
Item eidem: Rogo ergo, ut pro me peccatore
enixiüs oretis : quia 8c dolor corporis, 8c ama-
ritudo cordis ex curarum affli&ionibus, 8c im-
menla vaftitas mortalitatis, inter tot barbarorum
gladios me vehementer affligit. Inter quz omnia
non temporalem, fed zternam confolationem re-
quiro, quam per me impetrare non valeo, fed per
mandus.Qifi videlicet omni vitz fuz tempore ficut
novas bafilicas minime fabricarat, ita ni mirum
fabricatarum veterum farta tedta cum lummo Audio
annualiter reparabat : quas reditibus, lumina-
ribus, officiis atque donariis cumulans , in bafili-
ca beati Petri Apoftoli faftigium de argento pu-
riffimo, quod à Leone Tertio Pontificc in bafili-
ca Sixtiana fan«ftz Mariz nomini dedicata tran-
flatum eft, fabricavit : 8c in bafilica beati Pauli
Apoftoli fuper altare nihilominus aliud faftigium
procuravit. Hujus przterea venerabile corpus in
interceffionem veftrz Beatitudinis hanc mcobti- E extrema porticu bafilicz beati Petri Apoftoli annere
confido.
Item a Mariniano, Epifcopo Ravennz: Multum
jam tempus eft, quo furgere de le&o non valeo:
nam me modo podagrz dolor cruciat, modo nef-
cio quis in toto corpore fe ignis cum dolorc expandit
j 8c fit plerumquc ut uno in me tempore
ardor cum dolore confligat,& corpus in me ani-
mufque deficiat. Quantis autem aliis neceffitati-
bus extra has quas protuli infirmitates, afficiar,
enumerare non valeo: fed breviter dico, quia fic
me infe&io noxii humoris imbibit, ut vivere mihi
peena fit, 8c mortem defideranter expe&em, **
quam gemitibus meis folam cfTc credo remedium.
Proindc, Frater fan&iffime, divinz pro me picta-
tis mifcricordiam deprecarc : ut pcrcuflionis fuz
te fecretarium tunc antiquiffimum, quo videlicet
Leo, Simplicius, Gelaiius, atque Symmachus,
apoftolicz Sedis Epifcopi, cum nonnullis aliis tu-
mulati, fuis hadenus epitaphiis przdicantur, ie-
pulturn tali titulo decoratur:
Sufcife terra tuo corpus de corpore fumtum ,
Reddere quod vale a s , vivificante Deo.
Spiritus ajlra petit, lethi n il ju ra noccbunt, ■
Cui v ita alterius mors magis c ilia v ia efi.
Tontijicis fummi hoc clauduntur membra fepuftro,
Jpu i innumeris femper d v iv a t ubique bonis.
Efuriem dapibus Jiiperavit, frigora v e jle ,
Atque animas monitis texit ab hojle facris.
Implebatque aclu quidquid fermone docebat:
EjJet ut exemplum myjlica verba loquens.
* In ercufis, in Ucicenfi, & in tribus Par iß Epifcopo Arabie.: Hic
Epifcopus in vulgaris modo dicitur Maximianus, modo Marianus, auc
Marinianus.
■bHi charafteres chronologici cum anno Cfirifti 604. convenant:
tametfi vcncrabilis Beda S. Dodtoris obitum ad an. öoj. refert, eumoue
fècQtus Paulus Diac. in lib. 4. hi ft. Langob. Indidlioi mfigna
* Apud Bedam hos verfus referentem lib. t . hift. c. 1. & in mff. Pa- liT.hft.
* Beda, Sc mox laudaci nilT. vivit■
aAnglos i d Chrißum vertit pietate magiftra > A Scripturis chartulas detulit, ad meaiiim aeducat:
i^Acquirensßdeique agminagente nova. quas tu fufeipe, 8c mihi celerrimc tranfmittc. E- .
Hie labor , hoc ßudium ,, b tibi cura hac Paßor nimverö, quia ftudiofitas Gregorii, qui poft hzc
agebas, tribus ferme annis fuperfuit , falli non potuitî
Ut Domino offefris plurima lucra gregis» conftat nimirum quia plures libros, quam nunc
H i f que Dei conful fa f fu s , Utare triumphis , habeantur, compofuit. Quorum memoriam qui-
Nam mercedem operumjam fine fine tones* dam in epifcopali ejus perfiringens, ait : Jo b , EQuq
fcilicet liberaliffimo Paftorc defundo, zcchiel, Evangelia 8c Paftoralem expofuit t 8c
lolicnribus,
ItiusDjacovehementiffima
fames eodem anno incubuit : 8c
quanto patrono tunc Roma caruit, licet rcrum
miuta aliai Ut fubaudias , quz jam mvemri non
poftunt : quoniam revera ante fuccenfa flint quam
inopi.a toto pene mundo monftraverit, invidorum édita, ficut reliqua ipfius opera quz nunc in fan-
taraen feritas minime recognovit. Nam ficut à da Romana Ecclcfia retinentur adhuc fub cufto-
majoribus ctraditur, ciim.calumniarum veterum g dia, ne penitus vulgarentur.
inccntorcs, Gregorium prodigum dilapidatorem- Icaque fi curiofiùs perpendatur, omne Gregorii t x x i .
que multiplicis patriarchatus thefauri perftrepe- tradandi tempus, quo libros , qui nunc habenirent,
deficiënte perfonali materie, ad comburen- tur, expofuit, à Diaconio fuo ufque ad penulti- mm libres redos
libros çjus coeperunt pariter anhelare. Quo- mum fui pontificatus annum extenditur : 8c licet hquit, ex qui-
rum dumquofdam jam combuffiftent, ac reliquos Langobardorum perfidia fzviente, poftEzechie- ?aS ^tem^orc
vellent exurcre, Petrus Diaconus familiariffimus lis tradatus , ab expofitionc librorum deftiterit, duo volumina
ejus, cum quo quatuor Dialogorum libros difpur ab exponendis tarnen epiftolis, quamdiu vivere vi(icnmtçx*
ta verat, creditur vehementiffimè obftitiffe di- potuit, numquam omnino ccffavit : quarum vi- C'ri>ta'
cens, ad obliterandam ejus memoriam , librorum delicet tot libros inferinio dereliquit, quot an-
exuftionem nihil proficere, quorum cxcmplaria, nos advixit. g Unde quartum-decimum epiftola- g
diverfis petentibus, mundi ambitum penctraffent : rum librum feptimz Indidionis imperfedum refubjungens
immane facrilegium cfTe, tanti Patris Ç Iiquit, quoniam ad ejufdem Indidionis terminum
tot 8c tales libros exurere, fuper cujus caput ipfe non pertingit. Ex quorum multitudinc primi Hadriani
Papz temporibus quzdam cpiftolz décrétales
per fingulas Indidiones excerptz funt, 8c in
duobus voluminibus, ficut modö cernitur, con-
gregatz. Et Gregorius jamdudum in monaftcrio
pofitus, ubi eum Angelus Domini fub habitu nau-
fragi feribentem repcrcrat, nimirum quzdam di-
daverat, ut ad expofitionem tantz profundita-
tis, quam in librp Job penetrare potuit, eo para-
tior, quo ex didandi confuetudinc dbdior, per-
veniret.
Spiritum fandum in fimilitudinc columbz tra-
dantis frequentiffime perfpexiftet. Cumque du-
dum devotum populum Diaconus cerncret occa-
vfioinc temporis cum invidis rcfultare, in hoc omnium
fententiam dicitur ptovocaffe, u t, fi quod'
dixerat, jurejurando confirmans, mori continuo
meruiflet, ipfi à librorum exuftione defifterent : fi
verb teftimonii fui fuperftcs extitiflet, ipfe quo-
que combuftoribus manus daret.d Itaque cum E-
vangeliis in ambonem venerabilis Levita Petrus
afeendens , mox ut Gregorianz fanditati tefti- £> Ergo Gregorius in Diaconio fuo, dum ilium l x x i i .
aT ' T '
monium przbuit, inter verba verz confeffionis
fpiritum efflavit, 8c a dolore mortis extraneus
juxta c pyrgi bafim, ficut hadenus cernitur, con-
fejffor veritatis meruit fepeliri.
Hinc eft quod confuetudinaliter Spiritus fan-
dus in fpccie columbz fuper feribentis Gregorii
caput depingitur, 8c quod expofitionum il-
lius pars maxima , quz utique ab invidis exufta
recolitur, non habetur. Quarum ipfe fummam
Johanni, Subdiacono Ravennz Refponfali fuo,
fignificare videtur, inter cetera fic deferibens :
in Conftantinopolitana urbe Sedis apoftolicz ref-
ponfa conftringerent, 8c Leandrum, Hifpanum Coepft°&quo-
Epifcopum, injunda pro caufis fidci Wifigotho- modo’ca in e-
rum ibilegatio perduxiiTct, eodem Leandro ( fi- plri°brosdi°
cut in primo Iibro dixifle me rccolo ) cum fratri- gcflcrit° caque
bus tunc Gregorio adhzrentibus, importuniffi- i-«ndroHif-
mè compcllente^, librum beati Job coepit expone- „o reaaatîd^*
re. Quibus coram pofitis priora libri fub oculis rcxit.°
dixit : 8c quia tempus paulo vacantius reperic,
pofteriora tradando didavit. Cumque ei fpatia
largiora fuppeterent, multa augens , pauca fub-
Quia cariffimus-quondam filius meus Claudius, jrtrahens, atque ita ut inventa funt nonnulla de-
aliqua me loquente de Proverbiis , dc Canticis relinquens, ea quz fe loquente excerpta fub ocu-
canticorum, de Prophetis, dc libris quoque Re- lisfuerant, per libros emendando compofuit. Qui
gum, 8c de Heptateucho audierat : quz ego feri- cum jam fadus Epifcopus Romz poftrema dida-
pto tradere prz infirmitate non potui, ipfe ea fuo ret : quo ftylo prima dixerat follicitè attendens ,
fenfu didavit, nc oblivione deperirent, ut apto egit ut ea quz locutus fuerat, ftudiofa emenda-
tempore hzc eadem mihi inferret, 8c emendatius
didarentur. Q iz cùmmihi legiflet, inveni dido-
rum meorum fenfum f valde inutilius fuilfe per-
mutatum. Unde nccefic eft ut tua Expericntia ,
omni excufatione atque mora ceflante, ad ejus
done tranfeurrens, quafi ad fimilitudinem dida-
tus erigerct, 8c ea quz didaverat, non longe à
colloquentis fermonc difereparent : quatenus
dum hoc tenditur, illud adtrahitur, édita modo
diffimili res non diffimilis formarctur. Quamvis
« monafterium accedat, convenirc fratres fa c ia t,F tertiam ipfius operis partem ut colloquendo pro-
” omni veritate quantafcumque dc diverfis tulit, pene ita dereliquit : quia dum cum fratres
* Beila, ad Chrißum Anglos convertit See.
^ Beda , htc tibi cura, hoc Paßor agebas.
* Hxc hiftoria Barooio ad an. 604. dubia videtur, nec immérité, ciitn
nullius certi auftori* teftimonio nitatur, & de ipfa fîlcant Ifidorus, 11-
dephonfus, Patèrius.
d Lege aliquid omnino fimile apud Greg. Turon. lib. de gloria Con-
f lTi c. yg. Subdiaconus vero plenus dierum ægrè ferens quôd virtus S.
Trojani occuierctur, convocato Epifcopo cum Clericis.. . . omnia qua*
a San&o audierat. . . . referavit. , . . adjiciens hsec : & ut probe 11s vtra
ne finem facto vi e(fe cjut loquor, finite fert te. ; Sc his diûis chuffs 01
lis obi it.
* Pÿrgobafîs eft domus turrita : Pyrgi bafis turn’s pcs Peu fblcimcntum.'
JMabill. .Hoc videtur intclligendum de aliqua curricula cochlidimn,
quo in ambonem alcendebatur, continente.
1 Ita mis. At editi, valde in multis.
* Sic legitur in Uticcnff, & quidem optime, licet aliis in mfs. ac edi-.
tis legatur, unde tertium deàmunt- Vide Prxfat. noftram ad cpiftolaq
L iij