I N C I P I U N T C A P I T U L A
DE E V A N G E L IO S E C U N D U M MA T THÆUM.
i - T / ber genera tien is Je fu Chrifti f i l i i D a v id .
2" J L - / E t poft tranfmigrationem Babylonis , J e -
ajonias g enuit Salai h tel.
3 . N o n cognovit c am , donee peperit f iliu m ßtum
primogenitum.
4 . A t illi d ix erunt ei : In Bethlehem Ju d a .
.5 P o ß baptifmum ductus eß Je fu s in defertum d
f p i r i t u , drc.
6. S i filiu s D e i es, d ie ut lapides iß t panes fiant.
7 . Ajjfumfit eum diabolus in montem extelfum va ld e .
8 . An ge Li accejferunt, (fr minißrabant ei.
9 . V id it Petrum (fr Andream : & vo c a v it eos.
1 0 . Beati pauperesfpiritu, quoniam ipforum eß regnum
calorum.
1 1 . Beati qui lugent.
1 2 . Vos eßis f a l terra.
1 3 . Vid e a nt opera v eß ra bo n a , (fr glorißcent P a ttern
v cflrum, (frc.
1 4 . Nolite put a r e , quoniam v e n i fo lv e r e legem,(frc.
1 5 . Jfhti fo lv e r i t unum de mandates iflis minimis.
1 6. 'ui irafeitur f r a t r i fu o , reus er it ju d ic io .
1 7 . Item unde fu pra.
1 8 . S i offers munus tu um a d alt are, (frc.
19 . JH>ui v id e r it mulierem a d concuptßcendum earn,
z o S i oculus tuus dexter fc a n d a l'.\ jt te.
z i . S i quis tulerit t ib i tuni cam , dt mitte illi (fr p a llium.
\
2 2 . Attendue ne ju ß it iam v eßram fa c ia t is coram
hominibus.
2 3 . Cum fa c t s eleemofynam, nefeiat fin iß ra tua.
2 4 . Amen dico vobts : receperunt mercedem fu am .
z f . Ttt autem cum o ra v e ris , intra in cubiculum
tuum.
z6. Dilig ite inimicos veßros. »
2 7 . Item unde fu p ra .
2 8 . Orate pro perfequentibus, (fr calumniantibus
vos.
2 9 . Cum je ju n a t is , (frc. Ex terminant fa c ie s fu a s ,
ut appareant jeju n an tes .
3 0 . Attendue a f a l f i s Prophetis. .
3 1 . A fru d ib u s eorum cognofcetis eos.
3 2 . N o n omnis qui d ic h m ih i , Domine.
3 3 . F ia t voluntas tua fecut in calo & in terra.
3 4 . Item unde fu pra.
3 5 '. Panem noßrum quotidianum.
3 6 . Dimitte nobis débita no f i r a.
3 7 . N e nos inducas in tentationem.
3 8 . S i enim dimiferitis hominibus.
3 9. Jffnxrite primum regnum D e i.
4 0 . - Dom ne, nonne in nomine tuo prophetavimus ?
4 1 . N e f cio vos u ndef i t is.
4 2 . Item unde fu p ra .
4 3 . Domine puer meus fa c e t paralyticus.
4 4 . C a d illuminati dffamaverunt Je fum .
4 3 . Eflote prudentes ficut\ferpentes.
4 6 . J Ju o d dico vo b is in tenebris, dicite in lumine.
4 7 . Veni fep a ra re hùminem, (frc. In im ic i hominis
domefiiei.
4 8 . £ )u i rccipit Prophet am in nomine Prophet a.
4 9 . £> uid ex iß is in defertum v id e r e , arundinem
vento agit at am ?
j o . g u i d e x iß is in defertum v id ere ? Prophetam ?
Dico vo b is , (fr plufquam Prophetam.
f i . A diebus Joh an n is Baptifix regnum ca l orum
v im patttur.
f i . N o n quod intrat in os, coinquinat hominem.
f f . S i quis v u lt p oß me ven ire.
3 4 . Videte ne contemnatis, (frc. A n g e li eorum fem-
p e r v iu en t fa c iem Patris.
f f . S i in Tyro, (fr S y done f a d a fu iffen t virtutes.
f6 . Conßteor tib i, Pater, Domine cali (fr terra,
f 7 . Venue a d me omnes qui laboratis.
3 8 . ToUite ju gum meum fu p e r vos.
3 9 - Difcitc d m e , quia mit is fum .
60. Malus homo de malo thefauro profert mala.
6 1 . De omni verbo otiofo reddenda eß ratio.
6x. Coüigite primum T jya n ia , (fr ligate ea.
6 f . Mittet F iliu s hominis Angelos fu o s.
6 4 - Item unde fu p ra .
6 f . Sim ile eß regnum calorum fa g en a m lffd in mare.
66. Dominus ambulans fu p ra mare.
67• f$tipdcumque ligav e ris fu p e r terram.
6 8 . Abß t a te, Domine, N o n e rit t ib i hoc.
69. Reges terra d quibus .accipiunt tributa.
7 0 N on omnes capiunt verbum hoc.
7 1 . Vos qui reliquiflis omnia, (fr fe cu t i eßis me.
72. Omnis qui rcliquerit do mum, v e l f r a t r e s , (frc.
7 f .C u m v eniffent operator es v in e a , acceperunt f in -
gulos denarios.
7 4 . Nonne ex denario convcnißi mecum ?
7 f . je fu s fla n s , duos cacos illuminavit.
76. Ligatis manibus dr pedibus, mittite eum in tene
bras exteriores.
7 7 . <$ua dicunt, fa c ite : qua autem fa c iu n t , nc f a ciatis.
7 8 . Omnia opera fu a fac iu n t.
7 9 . L i quant es culicem, camelttm glut i entes.
8 0 . Va vo b is hypocrita.
8 1 . Item unde fu p ra .
8*2. Orate ne fia t v eflra fu g a hyeme, v e l Sabbato.
8 3 . S i dix erin t : Eccc in deferto eß, nolite exire.
8 4 . Sicut fu lg u r e x it ab Oriente.
8 5 . £>uis put as e ft fid e lis fe r v u s ?
8 6 . Fatua v irg in e s non fumferun t oleum fecum.
8 7 . Date nobis de oleo veftro.
8 8 . N o v ifs im e v erb ven iu n t, drc. dicentes : Domine
, Domine, aperi nobis.
8 9 . Amen dico vobis : N cfcio vos.
9 0 . Cum v en erit filiu s hominis in majefiate.
9 1 . Ve nit e , be ne d id i Patris mei.
9 2. Hofpes fu i, dr fufeepiftis me.
9 J - g u am d iu fc ciftis uni de his f r atribus minimis.
9 4 . Tunc dicet & h i s , qu i d fir . iftris ejus erunt.
9 5 . Difcedite a me m a led id i in ignem aternum.
96. E fu r i v i , & non d e d f t is mi h i mandufare.
9 7 . 1 bunt im p ii in fupplicium aternum.
9 8 . P a te r , f i pofsibtle e ft , tranfeat d me ca lix ifte,
99. Ju d a s laqueo f e fu fpendit.
1 0 0 . Multa paffa Jum p e r v ifum hodie propter eum.
1 0 1 . E t ecce velum templi Jc iJJum eß.
1 0 2 . E t multa corpora Sandorum furrexerunt.
1 0 3 . E r at afpedus A n g e li ficut fu lgu r .
1 0 4 . Refpondens autem A n g e lu s , d ix it mulieribus :
Nolite timcrc, drc. Surrexit, drc.
Proe fatio
Proefatitmcula de heato Mattboeo.
OMnipôteks Dcüs, occulco confilio , quof-A
dam ab ipfis ætatis luæ exordiis innocentes
euftodiens , ii^quc ad virtutum culmen provchic ;
alios autem in exordiis fuis deferens, fcaturicn-
tibus vitiiSjire per abruptapcrmittic, Plerumquc
tamen etiam eos refpicit, & ad fequendum fe fan-
£ti amoris igné, fuccendic, atque inolitas in eorum
cordibus prurigines vitiorum, vercit in fervorem
virtutum : Sc eo magis ignefeunt ad defiderium
requirendæ pietatis D e i, quo magis erubefeunt
fua: memoriam iniquitatis. De talibus Evangclifta
Matthæus fuerat, qui terrenis negotiis implica-
tus, telonii ufibus ferviebat : fed cùm euip Do-
minus ad telonium fedentem viderec , ut ad g
fe revoçaret, cor ejus durum &: frigidum, divini
amoris igné ta&um fiiccenditur, S i à terrena t
quam priùs tenuit, aftionc f-paratur, & ad lè-
quendam caclcftcm vicam, delideriorum a:ftu ro-
boraturj ut, ficut priùs durus fuerat in amorem
fcculi, ita poftmodum lè fortem exhiberet in
amorem Dei : & quod antea renuebat audire,
jam credere inciperct & prædicare. San£he quip-
pe Ecclefia: forcis propugnator extitit, cujus videlicet
lingua quafi acutiifimô gladio, Evangelii
adminiftratione Dominus infidelium corda trans-
fixit. Qui igitur infîtmus priùs defpe&ufquc per
terrena negotia, forcis poftmodum faâus eft ad
cæleftia prædicamenta. Non ergo in. eo débet
dcfpici quidquid fuit, qui jam coepit efle quod
non fuic.<
L I B E R P R I M V S.
E X P O S I T I O
E V A N G E L I I S E G U N D U M M A T T H Æ U M .
C a p u t . P p i m u m . tur, quern in his aquis humani generis dependen-
. ' . r rr . _ . tern aperto ore cetus ifte appeceret * led ore per
Abraham genuit IJa a c ; IJaac g ém it Ja co b. ^ fatellitum fuorum fævitiam morfo , mordendi vires
ultcriùs non haberct. Ad mortem igitur ceci DO m in u s nofter Jefus Chriftus ad redem- humanis mortibus infidi^ntis, Dominus incarna-
tionem humani generis venicnSjVelut quem- turn Unigeiîitum filium fuum mifit,in quo dum
dam de fe in necem diabpli hamum fecit. Quis mortalis caro confpicitur, 6c immorcalitatis po-
enim nefeiat, quod in hamo efca oftendicur, acu- tentia non videtur, quafi hamus fauces raptoris te-
i leus occultatur > Efca quippc provocat, ut acu- nuit, & fefe mordentem momordit, & inde de-
Icus pungat. Aflumfit itaque Dominus nofter cor- vorantem peremic, unde acumen potentiæ, quo
pys, ut in eo diabolus, quafi fuam efearm mortem transfigercc, occultavit.
carnis àppeteret. Quam mortem dum in illo injuftè
appetiir, cos, quos quafi jufte tenebat, amifit. C a p u t I I .
In hamo ergo incarnationis ejus captus eft : quia, _ n _ . t w i - ' T i *
dum in illo appetiit efeam corporis, transfixus eft E t P0f i tranfmigrationem B abylonis, jechoYuas m m . 1. **
aculeo divinitacis. Ibi quippe inerat humanitas,^ g ém it Salathiel.
qua: ad fe devoratorem duceret : ibi divinitas quæ -p*
perforarec : ibi aperta infirmitas qua: provocarec : a X S almi st a de Domino dicit : Lapidem quem f ai Il7 Z2t
ibi occulta virtus , quæ raptoris faucem cransfi- reprobaverunt adificantes, hiefadus eft in caput an- De lapidé
geret. In hamo igitur captus eft, quia inde inte- guli. Lapis angularis Dominus Jefus dicitur, vel
riit, ùndc devoravit : & in Rcdemtore noftro, quia in fe hinc Judaïcum, illinc Gcntilcm popu- utMüue unum.
dumper fatcllitcs fuos efeam corporis momor- lum fufeipiens in una Ecclefiæ fabrica, quafi duos /nexpofit.B.
dit,divinitatis ilium aculcus perforavit. Qüafiha- parietes jungit : vel quia in terra, plebi Ifraëliticx
naciones Gentium copulans, utramque fimul
Angelis in cælo fociavit. Hujus lapidis typum Je-
chonias rex tenuit, quem Matthæus, dum qua-
terefenas gcncrationcs deferiberet, fccundo numus
quippc fauces glutieniis tenuit, dum in illo
& efca carnis patuit, quam devorator appetcret:
& divinitas paflionis tempore latuit, qua: neca-
ret. In hac quippe aquarum abyflo, id eft in hac
immenfitate generis humani, ad omnium mortem E meravit. Quem enim fini fecunda:, ipfum rurfum
inhians, vitam pene omnium vorans, hue illuc- initio tertia: generationis inferuit: iplenamquein
que aperto ore cetus ifte ferebatur: fed ad mor- Babyloniam cum Iffaëlitica plcbc migratus eft,
tem ccti iftius , hamus in hac aquarum profundi- qui dum ab aliis ad alia ducitur, pro utriufque
täte caliginofa, eft mira difpofitione fufpenfus. parietis latere non immeritb fccundo numeratur:
Hujiis hami linea, ilia eft per Evangelium anti- cujus migrationis flexus angularem lapidem dequorum
patrum propago memorata. Nam, cum fignat. Ubi enim ordo a reditudine fle<ftitur,uc
•dicitur : Abraham genuit Ifaac, Ifaac genuit Jacob: eat in diverfum, tamquam angulum facit. Refto
cumque cetcri fucceflbres, interpofito Jofeph no- ergo numerari bis potuit, quia per utrumquc pa-
niine, ufquc ad Mariam Virgincm defponfatam rietem, quafi duo in fe latera oftendit. Unde&
aeferibuntur, quafi qujedam linea, in cujus extre- cjus bene imaginem tenuit qui in Juda:a ortus,
mo incarnatus Dominus, id eft hamus ifte ligare- Gcntilitatem ^pBigens, quafi Jerofolymis Babyc
de I habentur iifdcm omuino verbis apud S. Greg, multa guoque alibi aut addit Alulfos, a trahit; quod femel tie mature
Tom. IV i p ?