1 -iEf. si. & s
V 7 Ï .
'Nova monaf-
Ecclefias in quibus priùs militaveranc remeandi liccntiam rclinquendam ccnfucrit, Sc multb minus
ad alias tranfcundi ; nifi eos ad facerdotia affumendos judicavcric Epifcopus,
Quanta fuerit fan&iflimi Pontificis dc ordinc monaftico follicituao Sc .vigilantia probat alia ad
cunmcm Anthemium Epiftola, qua duo præcipit non levicer præccreunda. Unum eft ut muliercs
quæ hoftium metu ad Eumorphianam infulani confugeranr, indc amoverentur, nc Monachis hanc
infulam incolentibus occafionem lapfus præberent. Altcrumeftut antfe annum aitatis o&avum de-
cimum nulli adolefcentes ad monafticum fiabitum hac in infula , in Palmaria, Sc in aliis infulis fuf-
ciperentur. Jpuia, inquic providus Pontifex, dura eft in infulis congregat'to CMonachcmmi hoc eft, quia
duriflimam vitam hie age bant Monachi, propter aëris inclementiam, Sc rcrum ad vitam requifita-
rumpenuriam. Perpcram autem ex hoc loco quidam arguunt,hîc definitum abfolutè à S. Gregorio
tempûs profelfionis monaftica:; cum ibidem jubeat pueros his in monaftetiis repertos infra annum a:-
ratis 18. Rornam tranfmitti, proculdubio ut in monaftcriis ubi mitior effet difeiplina poffent inftitui.
Verum dc his jam diximus libro primo Sc in nota ad hanc Epiftolam yo.
Ad reftauranda Sc conftruenda ctiam nova monaftcria, aut his in infulis aut in adjacentibus, ufus eft
Gregorius Horofii Abbatis opera, Ut ex variis hoc anno feriptis Epiftolis intelligimus. Monachi in
infula montis Chrifti degentes à régula: monafti<?a: pra:cepcis penitus exorbitarant : nec qui habitâ-
bant in Infula Gorgonia religiofius leges fuas obfervarc ferebantur. Ha:c erat perturbatorum Sc ini-
quorum illorum temporum conditio, circumftrepentibus undique armis, inter qux leges ctiam fan-
ftiores aut filent aut vix au^|ntur. De fratrum tarnen illorum emendationc noif defperans Gregorius,
Horofio Abbati jam laumito jnmandatis dedit ut hxc monafteria vifitaret, tamquam Sedis apof.
tolica:a Legatus, Sc qua; corre&ione digaa inveniret, ea fatageret exftirpare ; atque Monachos ad
meliorem frugem revocarct.
jgjJNequc verb propter nonnullorum Monachorum corruptos mores à novis monafteriis excitandis
abftinendum judicavit a:quus ille rerum animator. Quinimmo eidem Horofio Sc Symmacho defen^
fori præcepit, ut prxtcr monaftcrium à Labina religiofa femina nuper ædiftcacum in Corfica infula,
ad quod infticuendum Monachos à Gregorio poftulavcrat Sytpmachus , aliud in loco ejufdem infula:
munito ardificari curarcnt ; Jpuatenus, inquit, injitla i f fa qua monafterium nunc ttfque /ion habuit,
etiam in hujus cenverfationis viam cliorari debeat. Scd in rebus monafticis diutiùs non eft immoran-
dum.
Ut Epifcopi viduas honorent jubet Apoftolus ; quod etiam dc fuppeditando vi&u ceterifque vira:
neceffariiseft intelligendum. Idc-irco Gregorius Hon folùm cas Epifcopis b commendavit, fedtue-
ri quoque ac in egeftate fublcvarc femper ipfc curavit. Hujus autem paterna: erga cas caritatis argumentum
eft inprimis Epiftola 39. libri 1. qua imperat Anthcmio Subdiac.ono Ecclcfiaftici Patrimonii
curatori in Campania, ut mille modios tritici &o£toginta folidos tribus eroget viduis necelfita-
tem patientibus. Annuam fuiffe largitioncm hanc ex Ep. yp. ejufdem libri conjicimus. Exordium prio-
ris Epiftola: nos docet, nihil fan&o Sc pio Paftori cordi magis fuiffe, quàm pauperum curam : præ-
cipuamque a&orum Sc procuratorum ipfius provinciam fuiffe, indigentibus fubfidium ferre ; ad
quod Sc coram Sc feriptis eos hortabatur. At fi officio fuo ncgligcntius incumberent, Sc pauperibus
præfto non adeflenr, acrioribus Gregorii incrcpationibus ftimulati Cux focordia: ftatim pcenas datant.
Ex tribus wduis modo commemoratis erat Pateria thia feu amita aut matcrccra S. Gregorii : quam
etfi viduam exprefsè non dicat, innuit tarnen, dum cam aliis viduis annumcrat, Sc de ipfius filiis Io-
quens, de viro tacet. Tanti Pontificis exemplo difeere poffunt Epifcopi confanguincis Sc proximis
fuis (etfi ditari bonis Ecclefia: non debeant) mifericordiæ tarnen vifccra non claudere, fed inter*
alios pauperes illis locum dare. Si qui autem propinquitatc fibi conjun&os pauperes à fc repellant,
videant ne fuperbo id pudori adferibi poffit.
Cùm bénéficia confe rs, non foenerare cuperet vir munificcntiffimus ,♦ & beatius effe dare ju-
dicaret quàm accipcrc, munera renuebat, ut ex ejus Epiftola ad Feliccm Mcffancnfem hoc an-
• noferipta potiffimùm difeimus. Nimirum intelligebat fe ideo in fummo Ecclefia: faftigio confti-
tutum, ut à fc in fubditos donacopiosè fponteque dcflucrent} non, inverfo ordine, à fubditis adfe
refluèrent.
* Scripfit S. Gregorius ad illos Monaclios : Quid quid difpofuerit ( Horofius ) v*Jht 4 i
probat ipfi collaram fuiffe Legati aut Vicaiii apoftojici audoritatcra.
■ b Lib. t. Epp. 13. & tfz.
1 di/fofitum, tum dit it.1 rtvtrentia Quod
C A P u f V.
I . S . Gregorii m fir ic o rd ia in hàreticoi > p e r p ru d en tiam teM p em a . I I . Quomodo ß g c jß r it erga An. S9o. &
ß h iß n a tic o s pro tribus capitulis tumultuantes. D am n a tio trium capitulorum n um in H ifp a n iis re- S9''
cepta. E t in Galliis. I I I . E xempla caritatis & acmitatis Gregorii in Judoeos. I V . A u tb a r is L a h -
gobardorum R e x moritur. C u ju s fic c c ß o r A g u u l fu s Catholicis f a v e t . V . Q u id p ro f id e g r
p r o d ifiiplina reflauranda Gregorius decrement. V I . Q u id fta tu e r it de Subdiaconorum ca b -
b a tu . P u tid a beterodoxorum fiabella exploditur. V I I D e V en a n tio monafiici flatus d e fir to -
re. V I I I . S um S . Gregorius a d pcenitentiam b ortatur. D e Monachorum conjugiis q u id
fin tie n d um .
QUacaritatc Gregorius fuos Sc Ecclefia: filios comple&eretur, fatis fuperque demonftrant, quæ s Gregorii
ex ejus Epiftolis primo fcontificatus anno feriptis jam eruimus. Nunc verb dc ejufdem in alienos, miicricordi*
videlicet. ha:reticos aut fchifmaticos, imö ctiam in Judxos mifericordia, qua:dam iifdem ex monu- TcrT^en^ ’
mentis depromenda : ubi quomodo fe gefferit erga omnes illos Chrifti Sc ejus fponfa: hoftes, fimul tunftemjera-
oftendemus. Manfuetudinem feveritati prafferendam effe, uc in hserefim lapfi ad veram fidem re- ta-
vocentur, docer Ep. ad Dcmetrium Neapolitanum Epifcopum i ipfofquc ad communioncm etiam Lib.i.zp.
interpofttionis anima periculo facile fufeipiendos. Nc tarnen fumma hate indulgentia in rn’miam remif-
fionem declinarct, aderac modcratrix prudentia, qua: maxime eluxit in refponfione ad quarftionem
deunicaaut trinamerfione bapdfmi à S. Leandro Hifpalenfi propofitam. Ritus apud Arianos rcce- e.iki.Ep,
ptus erat tribus vicibus in conferendo baptifmo mergere, fed orthodoxis unica fufficiebat merfio. Nu-
per ad fidem cacholicam convcrfi Wifigothi, audore pra:fertim Recharedo Rege, Sc do&orc S. Leandro
, priftinum ter mergendi morem retinere cupiebant. Obftabanc veteres Catholici, fui quoque ri-
tus rctinentiflimi. De hac controverfia confultus Leander, Scdem apoftolicam adeundam cenfuit,
eaque inconfulta nihil decerncre eft aufus , antiquam a patrum fuorum fecutus confuctudinem. *
Scripfit itaque ad Gregorium Sc in utramquc partem differuit, varias tum pro unica turn pro trina
immerfione rationes exponens. Ad quxfitum refpondit fan&iffimus magifter, citra fidei periculum,
alterutrum indiferiminatim ritum fequi licere, quia ubi una eft fides, nihil oflîcit Ecclefiæ confuetu-
do diver fa. Addit tarnen : Sed quia nunc ujque ab hareticis in fans in baptiftnate tertio mergebatur y ften-
dum apud vos ejfe non cenfeo, ne dum merfiones numerant, divinitatem dividant | dumque quod facie-
bant faciunt, f t morem noftrum vicijfe gloricntur. Prudcnciflimum fane refponfum. Atque eadem eft
ratio cur fratribus noftris nuper c pravo Calvini dogmate ad nos reverfis , plurima non indulgca-
mus, qua: alias inter cenferi poflinc.
Eadem lenicate per prudentiam attemperata ufus eft Gregorius erga fchifmaticos, cos maxime qui Q(lonIor*i r
pro trium capitulorum defenfione diflidebant ab Ecclefia. Pro fchifmate ifto foli tunc ftabant Iftri gcSfcîît°«gaC
Epifcopi Sc Veneti. Quamvis enim priùs in Africa Sc in Illyrico acriùs conflagraffct, his in provinciis ichifmaticos,
jam fopitum fuiffe non réméré conjicimus , ex tot Epiftolis turn ad Illyricanos turn ad Africanos Pi°uiS^uL
Epifcopos à S. Gregorio miffis, in quibus nulla fchifmatis hujus fit mentio. Schifmaticis autem non mantes,
.accenfemus eos, qui, etfi Concilium V. non reciperent, & trium capitulorum condemnation! minime
fubferipfiffent, tarnen ab eorum communionc qui Synodum hane admiferant, Sc conclamatam
in ea trium capitulorum damnationem, nuliatenus abftinebant. Ccrcè pro fchifmaticis eos numquam
habuit S. Gregorius, fed illos rantùm qui occafione quinta: Synodi fccedebant, Sc aliorum communioncm
rcfpuebanc, ut infra manifeftis documentis oftendemus.
Quippe obfervandum eft, in Hifpaniis, Galliis, SC aliis ferè provinciis qua; Romano Imperatori Damnano
honparebanc (quo videlicet cogente, licet Vigilius Papa rcludâretur, damnata funr capitula h*c) triura.“ P'rj.
de corum damnationc decretum nonnifi tardiùs fuiffe rcccptum. De Hifpaniis id luculentiflimis ar- p^ittecepû»
gumentis probat Eminentiffimus Cardinalis Henricus Norifius, differtationc hiftorica dc Synodo v.
cap. ix. §. z. praffertim ex conciliorum Hifpania: filentio Synodum hanc fufeipiendam nullibi de-
cernentium, atque ex S. Ifidoro qui tum in catalogo Scriptorum Ecclef. de Theodoro Mopfuefteno lo-
quens, turn in Chronico, Juftinianum Imperatorem quoo. Epifcopos intra imperii fines, ad cria capitula
damnanda compulerit, liberius redarguit. »
De Galliis idem probaturTomo ij. feu in appendice ad opera S. Leonis Papx magni, in obferva- EtinGalHis.
done ad Judicium Chrodoberti Turonenfis Epifcopi; prolatis etiam Vigilii Sc Pelagii Pontificum
Epiftolis id non obfeure fignificantibus. Sane qui diu vixerat in Galliis S. Columbanus, ita fenfiffe
fatis aperuit in Epiftola ad Bonifacium V. ubi inter cetera ha:c contra Vigilium Papam intorquet :
Vigila itaquey quafo Papa, quia forte non bene v ig ila v it V igiliu s, quem caput fcandali tfti clamant, qui Tom-
vobis culpam injiciùnt. Etfi vero dc Columbani do&rina Sc ritibus mota fit quandoque in Gallicanis
Synodis controverfia, numquam tarnen in fufpicionem erroris aut fchifmatis addudus eft ob trium p*g-
capitulorum damnationem rejeétam. fii-
Si intra lineas iftas fefc concinuiffent Iftriar Anciftites, fatifque habuiffent toties decantata: dam*
nationi non fubferibere, communionis Sc caritatis vinculum non abrumpendo, minime fchifmatici
audiviffenc. At numquam tumultuari ceffarunt , Sc in Romanam Scdem debacehari. Eos tarnen co-
• Himerius Tarraconcnfis
gefis toil). X.- Conciliorum.
Epifçopus confuluitDamafum Papam, Cujhs fuçccfîor $iiiciuiferip(û Epiflolamdecretalem ad Himcriam ; quam Icj