PJ&l. 4P. 4 ,
A7«». *7»
Matth. iS..
SPfal. 4 9- I
&«m. is•
fiiatt. S.
Matth. 13
rjai: so.
Nttm. 7*;
A jam ad locum munditia: mente pervenit, concc-
C a p u t C X I I I . ptionis fux viam rcfpiciat,pcr quam vcnit, atquc
,.r indc colligat,quia ex fua virtute non habet mun-
jidvocavit cteles defurfum, & termm,ut aijcer- ditiam vivendi, cui de immunditia fadum eft ini-
neret populum fuum. tium fubfiftendi.
I N expof. B. Jo b ,l. 15. adjundumeft; Advoca-
•v it cxlo s defurfum, d rc. C æ l o s furfiim adv ocat,
cum hi, qui ma omnia rclinquentes, converfotio-
ncm cxleftis vita: tenuerunt, ad confidendum in ju-
dicio convocantur, atque cum eo judices veniunt.
Terra etiam furfum vocatur, cùmii, qui terrenis
adibus obligati fuerant, in eis tamen plus cxlcftia p
quarn terrena lucra quxfierunt, quibus dicitur :
w. Hoff es eram, & collegiftis me : nudtis, & operuifiis ,
me. *
C a p u t C X L V . •
s. Peccatori nut cm dixit Deus : Quare tu en drrdA
iujlitias meas,& ajjumis teflamentum meum
per os tuum ?
( ] u m dc inftitutione prxdicantiumtradaretur,
in expof. B..Job-,1. 19. adjundumeft : Peccatori
autem d ix itD e u s , &c. L e x eft ipfis prxdicatori-
bus pofita, ut vivendo impleant quod loquendo
fuadere feftinant.Nam loquendi audoritas perdi-(
tiir, quando vox operc non adjuvatur. Hinc enim
per P.falmiftam dicitur : Peccatori autem d ix it Deus :
Quare tu en arras ju fiit ia s meus, d r a jfum is t e f amentum
meum fe r os tuum ? E u v ero o d ifii difcipU n am ,
d r p ro je c ifti ferm on es meos po ft te. Sermones ete-
nim Domini poft fc prxdicator projicit, cum hoc,
quod dicit, facere contemnit. Quando autem di-
&is ejus alter obediat, dum ipfe ref puitopere,quod
prxdicat voce, Sc diflimulat audire quod narrat ?
9• De ifta prxdicationis lege feriptum eft : g u t fo l-
v e r it unum dem andants iftis m in im is, & d o cu eritfa
hom ines, m inim us v o ca b itu r in regno calorum . R c -
gnum cxlorum, videlicet prxfentem Ecclefiam
■ 41- appellat, de qua feriptum eft : E t co llig en t d e regn o j
e jtft om nia fc a n d a la . In fuperno etenim regno fcan-
dala, qu* ex eo colligi debeant, non hajpentur.
Qui^ ergo folvit opere, Sc licdocet voce, in ifto
regno cxlorum crit minimusj in illo, nec minimus.
C a p u t C X V .
7. Ecce enim in iniquitatibus conceptus film.
I N expof. B. Job, 1.11. adjundum eft) E cce enim
in in iq u ita tib u s conceptus fu m . I s , qui per fe folus
eft munduS, mundare prxvalet immunda. Homo
enim in corruptibili carnc vivens, habet tenta-
tionum immunditias impreflas in femetipfo : quia
nimirum eas traxit ab origine. Ipfa quippe propter
deledationem carnis ejus conceptio immunditia
eft. Unde nunc per Pfalmiftam dicitur : Ecce enim
in in iq u ita tib u s conceptus fu m , d r in d e liftis concepit
m e m ater n iea. Hinc eft ergo quod plerumque ten-
tatur Sc nolens : hinc eft quod immunda quxdam
in mente patitur, quamvis ex judicio reludetur ;
quia conceptus de immunditia, dum ad mundi-
tiam tendit, hoc conatur vincere quod eft. Quijf-
quis autem occulta: tentationis motus atque im-
munditiam cogitationis cyicerit, nequaquam fibi
fuam munditiam tribuat : quia de immundo con-
ceptum feminc nullus facere mundum poteft, nifi
is, qui mundus per femetipfum folus eft. Qui ergo
C a p u t C X V I.
Cor contritum & bumiliatum, Dem, non defpicics. ?/<l„
I n Reg. Paft. part. 3. fub fin. adjundum eft : Cor c*f. J
contritum dr bumiliatum, d'C. Q ujl s q^ i s enim
, pcccata plangit, nec tamen defeat, cor quidem
contcrit, fed humiliare contemnit. Quifquis vero
peccata jam deferit, nec tamen plangit, jam cor
quidem humiliât, fed tamen conterere rccufat.
C a p u t C X V I I .
Videbunt jufti, & timebunt, & fuper etim rA«
ridebunt.
I N expof. B. Job,l. 6. adjuntftum eft : Videbunt bm
ju fa , &c. J us tus cùm iniquos omnes extrema
ultione percuti confpicit, ipfe dc gloria digna* re-
tributionis hilarelcit. Nec damnatis jam tunc ex
humanitate compatitur, quia divinx juftitix per
3 fpecicm inhxrens, inconcuflo diftriftionis intima:
vigore folidatur. Ere&às namquc in claritate fu-
pernx teditudinis elcdlorum mentes nulla miferi-
cordia afïicit, quia has à miferiis altitudo beatitu-
dinis aliénas reddit. Bene ergo dicitur : Videbunt
juJU, & timebunt, & fuper eum ridebunt. Iniquos
enim jufti nunc vident & metuunt,tunc vifuri funt
&: ridebunt. Quia enim modo ad eorum labi imi-
tationem poftunt,hîc habent formidinem. Quia
verb damnatis tunc prodefle nequeunt, illic non
habent compafiionem. Ætcrno itaque fupplicio
deditis non. efle miferandum, in ipfa qua bead
funt, juftitia judicantis legunt : qui, quod fufpicari
fas non eft, qualitatem fibi percept* felicitatis
) imminuunt, fi ip regno pofiti volunt quod implc-
rc nequaquam poflunt. Scd quifquis ad vit* prx-
ccpta fe dirigit, priufquam præmia xterna pcrci-
piat, hie jam initia fequuturx in perpetuum fccu-
ritatis deguftat,ut antiquum hoftem non timeat,
& interveniente mortis articiilo violcntos ejus
impetus nullatenus perhorrefcat. Juftis namque
initium retributionis, eft ipfa plerumque in obicu
fecuritas mentis.
C a p u t C X V I I I.
Illic trepidd'verunt timoré, ubi non erat timor, m
I N expof B. Job, 1.7 . adjun&um eft : illic trepi-m
^ daver tint timoré, &c. Sunt pleriquc qui verita-
tem jam libère defendcrc appetunt, fed tamen in
ipfo fuo appetitu trepidi indignationem poteftatis
human* pertimefeunt. Cumque in terra hbminem
contra veritatem pavent, cjufdcm veritatis iram
cxlitus fiiftinent. Sunt namque nonnulli, qui pec-
catorum fuorum confcii, ca qu* poflident, indi-
gentibus jam largiri defiderant •, fed tamen ne da-
tis rebus egeant, ,ipfi formidant. Cumque carnis
fubfidia refervando trepidi prxparant, ab alimen-
tis miiericordi* animam necant. Et cùm pati in
terra inopiam mctuunt,xtcrnam fibi abundantiam
fupern* refeclionis abfcidunt.De quibus reiftepcc
Pfalmiftam dicitur : illic trepidaverunt timoré, ubi
zz$ fuper Pfalmös. iz 6
non erst timor. Quia profe&o qui conculcanda in A apud femetipfum ftipatus ciineis in publicum pro*
infimis metuunt, metuenda patiuntur : &: cum
tranfire nolunt quod calcare poterant, judicium
dc fupernis cxcipiunt, quod tolerarc nequaquam
poftunt.
C aput CXIX.
Ecce elongavi fugien s: & manfi in folitudinei
I n expof. B. Job, 1. 4. adjun&um eft : Ecce elon-
gavifugiens, drc. F u g i e n s elongat, qui ä tur-
ba defideriorum temporalium in altam Dei con-
templationem fe fublevat. Manet vero in folitucedit,
jam quibus obfequiis fiilciatur, confpicit.
Qui tamen h*c cogitans folus b repetit : jam alia
conculcat, alia fublevat, jam dc conculcatis fatis*
facie odiis, jam de fublevatis recipit favorcs. Qui^
igitur tot phantafmata cordi imprimit, quid ifïe
aliud quàm fomnium vigilans vidée ? Qui ergo tot
rerum caufas, quas fingic, tolerat, nimirum intrin-
fecùs natas ex defidcriis turbas portât. Alius jam
illicita refugitjfcd tameri bonis mundi carcre per-
timefcit> ConcefTa ténere appétit, vidcri inter homines
minor erubefeit, & curat fummopere ne
inops in domo fit, ne defpedus in publico ; exqui-
rit quid fibi fiifficiat, quid neceflitas fubjeftorum
dine qui perfeverat in remota mentis intentione. g petac : atque ut fufficienter jura patronatus fubdi-
Omncs enim qui vel illicita appetunt, vel in hoc
mundo videri aliquid volunt, denfis cogitatio-
num tumultibus in corde comprimuntur. Dum-
que defideriorum turbas extra fe excitant, pro-
ftratam mentem pede mifer* frequentationis cal-
canr. Alius namque juri fe luxuri* fubdit, atque
ante mentis oculos fchemata turpium perpetratio-
num fingit : & cum cffechis non tr.ibuitur operis,
hoc crebriùs agitur intentione cogitationis. Volu-
ptatis pcrfc&io quxritur, & concufliis enerviter
animus hinc indc & follicitus Sc cxcatus, occa-
fionem nequifftm* expletionis rimatur. Mens itatis
expleat, patronos quærit quibus ipfe famulc-
tur.Scd his dum familiariter jungitur, corum pro-
culdubio caufis implicatur. Quibus f*pe confen-
tit in illicitis j Sc mala, qu* pro fcmctipfb non ap*
petit, committit propter aliéna, qüa: non derelin-
quit. Nam fæpe dum honorcm fiium in hoc mundo
imminui trépidât, ca apud majores perfonas
approbar, qu* jam per proprium judicium damnât.
Is, dum follicitè cogitât, quid patronis de-
beat , quid fubje&is ; quid fibi augeat, quid affe-
ftibus profit ; quaû tanta frequentia tûrbarum pre-
mitur, quanta curarum importunitate làceratur.
que hxc quafi quemdam populum patitur, qu* C At contra fancti viri, qui nihil hujus mundi apinfolenti
cogitationum tumultu vaftatur. Alius ir*
fe dominio ftravit : Sc quid in corde nifi jurgia
etiam qu* défunt peragit ? Hic fæpe a præfences
non vider, abfentibus contradicit, intra femecip-
fum contumelias profert Sc recipit, receptis autem
duriùs refpondet ; & cùm qui obviet nullus adfit,
magnis clamoribus rixas in corde componit.Tur-
bam itaque hic intus fuftinet, quem pondus vehe-
mens inflammatx cogitationis premit. Alius juri
fe avarici* tradit, &c faftidiens propria, aliéna con.
cupifcit. Hic plerumque concupica adipifei non
valciis, dies quidem in otium, nodes vero in cogi-
tationem verfat.Torpet ab utili opere,quia fatigapetunt,
nullis proculdubio in corde tumultibus
premuntur. Omnes quippc iliordinatos defideriorum
motus à cubili cordis manu fand* confide-
rationis ejiciunr. Et quia, tranfitoria cunda defpi-
ciunt, ex his nafeentes cogitationum infolentias
non patiuntur.Solam namque æternam patriam appetunt,&
quia nulla hujus mundi diligunt, magna
mentis tranquillitate perfruuntur. Unde nunc
redè per Prophetam dicitur : Elongavi fugiens : dr
manfi in folitudinc. In fblitudine quippe manerc,
eft à fecreco cordis terrenorum defideriorum tu-
multus expellere : Sc una intentione ætern* pa-
tri* in amorcm intim* quietis anhelare. Annon
cur illicita cogitationc. Confiliamultiplicat, & f i-^ cundos a fe cogitationum tumultus cxpulerat,
num mentis cogitationum inventionibus latiùs ex- qui dicebat : U n am petit à D om in o, hanc req u iram ,
pandit : pervenire ad concupita fatagit, atquc ad u t in hab item in domo D om in i ? A frequentia quip-
obtinenda hæc quofdam fecretiflimos caufarum pe terrenorum defideriorum fugerat ad magnam
meatus quxrit. Qui mox ut in caufa aliquid fiibtile videlicet folitudinem femetipfum , ubi eo tutiùs
invenifle fcæftimat, jamfc obtinuiffe quod con-
nil extraneum confpiceret, quo incompetens nil
cupierat exultât.Jam quid etiam adept* rei adjun-
amarct. A tumultu rerum temporalium magnum
gat, excogitat, atque ut in meliore ftatu debcat
quemdam,fecefliim petierat, quictam mentem,
excoli, pertradat. Quam quia jam quafi poflidet,
in qua tantopurius Deum ccrneret, quanto hunc
& quafi ad meliorcm fpeciem adducit, mox infi-
cum fe folo folum invenircc.
dias invidentium confiderat, Sc quid contra fè jur-
gii moveatur, penfat, &c exquirit quid refpon-
C aput CXX.
deat. Et cùm rem nullam tenear, jam in defenfio-
ne rei, quam appétit, vacuus litigator élaborât.
Prsecipita, D omine , (jp d iv id e lingual eorum. j
Quamvis ergo nil dc concupita re ceperit, habet £
tamen in corde, jam frudum concupifcenti*, & N expof. B. Job,l. 34. adjundum eft: P ré c ip ita , j
laborem rixx. Gravi itaque populo premitur, qui Domine, dr divide linguas eorum. S 1 c u t perniinftigantis
àvariti* tumultu Vaftatur. Alius fe ty- ciofum eft, fi unitas défit bonis : ita perniciofius fi
rannidi fliperbi* fubjicit, Sc cor miferum dum
contra homines crigit, vitio fubfternit, honorum
fublimium infxilas appetit,exaltari fucceflibus cx-
quiric, totumque quod efle defidcrat, fibi apud
femetipium in cogitationibus depingit. Jam quafi
tribunali pr*fidec, jam fibi parere obfequia fubjenon
defit malis. Rcproborum quippe unitas bonorum
vitam tanto duriüs impetit, quanto fe ei
per colledfonem durior opponit. Hanc unitatem
reproborum perniciofam fibi Paulus confpexerac,
cum in medio Sadduc*orum Pharifieorumque
deprehenfus dicebat : D e fip e dr refiurreÜione mor- .
dorum vider, jam ceteris eminet,jam mala aliis tuorum egojudicor. Qua nimirum voce percufla,
irrogat, alns, qu* irrogaverit, recompenfat. Jam protinus contra fe viciffim audientium turba difli-
Utic. & Gcmct. fnfemil.
I V . Tom.
* Melius Iegitur loco Moraliu W M