vcl claufa non ftimulant, vcl aperça non inflant. A quidem per dolores incipitur, fed in ültione per-
Hac enim Paulus intetrogatione probatus eft, qui petua confummatur.
poft perceptam internam fapientiam, poft aperta
clauftra paradifi, poft afeenfum cxli tertii, poft fu-
pernx locutionis myfteria adhuc dicit: E g o m e non
a rb itro r com p reh en diffe. Et rurfum : E g o fum m in imus
om nium A poftolorum , (ju i non fu m d ig n u s vo ca -
r i A p o fio lu s. Et rurfum: N o n q u ia fu jjic ien tes fum u s
cogitarc a liq u id d nobis, q u a fi e x n o b is, f e d fu fß c ien -
tia n o flra e x D eo e fi. Apertis ergo palpebris Dei in-
terrogatus Paulus re&è refpondit, qui & fuperna
fecreta attigit, & tarnen in humilitate cordis fo-
blimiter ftetit. Qm rurfum cum fecreta Dei judicia
de rcpulfione Judxorum,&: Gentium vocatio-
ne difcutcret, atque ad ea per venire non poffet, B
quafi claufis Dei palpebris interrogatus eft. Sed
reiftum valde refponliim reddidit, qui Deo fc in
ipfa fua ignorantia feienter inclinavit,diccns: o al-
titu d o d iv itia ru m fa p ie n tia d r fe ie n t ia D e i, qudm
in com p reh en fibilia fu n t ju d ic ia e ju s , & in v e ftig a b ile
s v ia e ju s. Jp u is enim co g n o vit fen fum D om in i,
aut q u is c o n filia riu s e ju s fu it ? Ecce enim abfeonfis
C a p u t X X I X . :
Eloquia D om in i, eloquia cafia, argentum igne j
examin â t u rn . D Um de operationc divini eloquii cra&arctur,
in expof. B. Job, 1. 4. adjun&um eft : E lo q u ia D o- ,
m in i, & c . E l o q ^ i u m Domini argentum igne '
examinatum dicitur, quia fermo Dei ft in corde
figitur, tribulationibus probatur.
C a p u t X X X .
I n circuitu impii ambulant.
Um de fcquentibus antiqui adverfarii Operationen!
traéhretur, in cxpof.B. Job, 1.2. adjun&um
eft : J n circu itu im p ii am bu lan t. S o l e t per cir-
cuitum laboris anxietas defignari, ficut de Satanx
refponfione feriptum eft : C irc u iv i terram , d r p e r- 3
am b u la vi earn. Sed Satan laborans, terram circuimyfteriis,
quafi claufis palpebris inquifitus, placita vit : quia quietus in cxli culmine ftare contemfit.
ac redta refpondit. Qui fecreti aditum pulfans,
quia per cognitionem -intromitti ad intcriora non
valuit, per confeflionem ante januam humilis ftetit,
&c quod intus comprehendere non potuit, fo-
ris timendo laudavit.
H e
C a p u t X X V I I .
Item unde fitpra.
___LOm 17. in Ezech. a P e r ea enim, qua: nobis
in facra Scriptura cooperta funt, noftra humi-
litas approbatur; quia quidquid in ilia non incel-
ligimus non fuperbe reprehendere, fed venerari
humiliter debemus. Unde de Domino feriptum
e f t : P a lp ebra eju s in terro g a n t filio s hom inum . P a l -
pebrx quippe ejus judicia funt, qua: aliquid nobis
claudunt, 5c aliquid aperiunt. Qux aperiendo nos
interroganc, fi inftelligendo non extollimur: clau-
dendo nos interroganc, fi non defpicimus qua: in-
telligere non valemus. Per ea autem, qua: dc ca-
ritatc noftra proximis noftris non loquimur, in
confpeftu Dei veriüs probamur. In quorumdam
enim ore caritas fifta eft, in quorumdam cordibus
vera &: fxpe de caritate oftenditur quod non
eft, &: non demonftratur quod eft. Amorem ita-
que noftrum erga proximum plus bona operatio
loquitur, quam lingua •, ut in ipfo bono operc pro-
ximus nofter amari fe videat, & cum tantum non
pofliimus, quantum volumus operari, omnipoten-
ti Deo occulta amoris noftri fufficiant.
C A X X V I I I .
P lu e t fu p e r peccatores laqueos, ignis, fu lp h u r , & £
fiir i tu s ffp c e lla rum , pars calicis eorum.
Ç /U m de bvi diftri&ioris judicii tradaretur, in
expof. B. Job, 1. 15. adjun&um eft: P lu e tfu p er p ec-
catores la q u eo s, d rc. D i c e n d o laqueos, ignis,
fulphur, ÔC fpiritus procellarum, multos nimirum,
dolores intulit. Sed quia ab eis doloribus peccator,
qui non corrigitur, ad xterna fupplicia vocatur,
cofdem dolores non jam totum calicem, fed partem
calicis dixit : quia videlicet eorum paffio hie
Cumque fe non tranfvolâfle, fed perambulâfle
infinuat, quanto peccati pondéré in imis prematur,
demonftrat. Perambulans ergo terram circuit, qui
ab iilo fpiritualis potentix volatu corruens, mali-
tix fux preflus gravedine, foras ad gyrum laboris
q venit. De hujus ergo capitis imitatoribus, ejus videlicet
membris per Pfalmiftam dicitur : I n circuitu
im p ii am bu lan t, quia malitix illius tabe corru-
pti, dum interiora non appetunc, in exteriorum la-
bore fatigantur.
C a p u t X X X I .
D i x i t infipiens in corde fu o : N o n efi Deus. p!
D Um de reprobis ob amorem vifibilium per-
verfa de Deo fentientibus tra&aretur, in expof.
B. Job," 1. 15. adjun&um eft : D ix it in fip ien s in cor- m
d e fu o : N o n e fi D eus. M en s hominismalèexte-
q rius fùfa fic in rebus corporcis fparfa eft, ut ne-
que ad femetipfam intus redeat, neque eum, qui
eft invifibilis, cogitare fufficiat. Unde carnalcs vi-
ri juffa fpiritualia contemnentes, Deum quia cor-
poraliter non vident, quandoque ad hoc perve-
niunt, ut etiamnon effe fufpiccntur. Unde feriptum
eft : D ix it in fip ien s in corde fu o : N o n eß D eus.
Plerumque enim plus appetunt homines fervire
hominibus quos corporaliter vident, quarn fervire
Deo quern non vident. Per omne enim quod
faciunt, ad fidem oculorum tendunt. Et quia in
Deum oculos corporis tenere non pofïunt, ei ob-
fequia pra:bere vel defpiciunt, vel fi cceperint, fatigantur.
Efle enim, ficut diâ:um eft, non credunc,
qüem corporaliter non intuentur. Qui fi Au-
âorem omnium Deum humiliter quærercnt, id
quod non videtur, ex eo quod videtur efle, melius
in femetipfis invenirent. Ipfi quippe ex anima
invifibili &c corpore vifibili fubfiftunt ; & fi hoc ab
eis, quod non videtur, abftrahitur, illico corruit
quod videtur. Et patent quidem carnis oculi, fed
videre quidquam vel fentire non pofïunt. Senfus
enim vifionis periit : quia habitator receffit, &: do-
mus carnis remanet vacua, quia abfeeffit ille invifibilis
fpiritus, qui per ejus rcfpiccrc feneftras folc-
1 Malè ia vulgatis,
bat.
jo2 fuper PfalMos. 194
bat Quia ergo rebus Vifibilibus invifibilia pra:ftan-A fionum fortes, aliquando peccata, aliquahd'o fideni
tiora wnt , carnales quique ex femetipfis penfa; d^efig--n--a-r-e confiievit. Nam propter hereditarias
dimenfionum. fortes dicitur : F unes ce c id er um m ih i
in p ra c la ris : et enim h ered ita sm ea p ra c la ra e fi m ih i.
Fnpes quippe in praxlaris cadunt, dum per humi-
litatcm vitæ fortes nos patrix melioris exeipiünt.
Rurfum quia fune pcccata fignantur, per Prophe-
tam dicitur : V a q u i tra h itis in iq u ita tes in fu n tcU - ifa-s-
lis v a n ita tis . Iniquitas namque in fi.iniculiS: Vani-
tatis trahitur, dum per augmentum culpa protela-
, tur.» Unde per Piàlmiftam didtur : Funes'ftâffîo* * $ •
Um de pufillanimitate infirmarum mentium
rum c ircum p ü x i fu n t m e. Quia enim funis addendo
^ " ^ T * r/ torquetur ut crefcat, non immeritö peccatum in
fune figuratur, quod perverfo corde fa:pe dum de-
fcnditur, multiplicatun. Rurfum fune fides exprifed
font nonnulîa, qux infirmis eorum mentibus B mitur, Salomone atteftantë, qui ait : F u n icu lu s tr i- eccV .
ex præfenti vita contradicunt. Cumque adverfa in p le x d iffic ile rum pitur : quia videlicet fides, qux de
infimis perpeti metuunt, in fuperni judicii re&itu- cognitione Trinitatis ab ore prædicantium texitur,
dine ofrcndunt. Undefæpe nonnulli dumtempo- fords in eleâis permanens, in folo reproborum
ralia adverfa pertimefeunt, diftridioni fc æterna: corde diffipatur.
animadverfionis objiciunt. De his ergo bene per
C a p u t X X X V .
debuerunt, arque per hanc, ut ita dixcrim'j
fcalam confiderationis tenderein Deum : quia eo
cft, quo invifibilis permanec ; & eo fummus per-
manct, quo comprehendi nequaquam pot cft.
C a p u t X X X I I . .
lllic trepida'verunt timoré,, ubi non era t timor.
J tra£tarctur,in expof.B.Job^l.j. adjun&um cft : l l lic
trep id a veru n t tim o ré, u b i n on e r a t tim or S c i e n -
d u m eft quöd plcriquc agere re&a defiderant,
Pfalmiftam dicitur : lU ic trep id a v eru n t tim o ré , u b i
non erat tim o r. Ifte namque veritatem jam libéré
defenderc appétit,fed tarnen in ipfo fuo appetitu
trepidus indignationem poteftatis humanæ perti-
mefeir. Cùm in terra hominem contra veritatem
pavet, ejufdem veritatis iram cxlitus fuftinet. Ille
peccatorum fuorum confcius, ea, quæ poflidet, in-
digentibus jam largiri defiderat, fod tarnen ne da-
Ego c lam a y i : quoniam e x a u d ifilm e Deiis.
J n expof. B. Job, 1.35. adjunâuim eft : E g o cia- Num..
mavi, d rc . b N o n enim ait : quia clamavi, exau- b
difti me ; fed clamavi, quoniam 'exaudifti me. Qui
enim loquens exauditus fuerat, votis proficientitis
rebus egeat, ipfe formidat. Cumque carnis fub- bus exauditus clamabat : M irifica m iferico rd ia s
fidia refervando trepidus prxparat, ab alimentisC tu as, q u i fa lv o s f« c is fp e ra n te s in te : quia ™
mifericordix animam nccat. Et cum pati in terra
inopiam metuit, xternam fibi abundantiam fuper-
n x refeäionis abfeindit. Qm enim conculcanda in
infimis metuunt, a fummis metuenda patiuntur:
& cum tranfirc nolunt quod calcare poterant, judicium
de fupernis excipiunt, quod tolerarc nequaquam
pofiunt.
C a p u t X X X I I I .
D ix i Domino : Deus mens es t u , quoniam bonorum
mcorum non eges.
I
mirum mifericordix Domini mirx apud nofmet-
ipfoSj qui eripimur, fiunt, cum per ealdem mifericordias
quam gravia fiierint pericula, qux evafi-
mus, agnofeuntur.
C a p u t X X X V I .
S u b umbra alarum tu a rum protege me.
D Um de cuftodia divina circa nos tra&aretiir,
in expof. B. Job, I. 31. adjun^um e ft: Su b um bra xium.
alarum tuarum protege m e. Q u i a nos parvulos
Dominus dum protegit, nutrit, & non gravi atque
onerofa, fed levi & blanda prote&ionc nos refo-
N expof B. Job, 1. 16. adjun&um cft: Dixi Do vet, dum fuas in nos mifericordias excrit, quafi
m in o , d rc . I n 3 omni quippe quod bene agimus ,D more avium, fuper nos alas tendit.
nofmetipfos, non autem Dominum juvamus. Ipfe
enim vere nobis Dominus, quia & utique Deus
eft, qui bono non indiget fervientis, fed bonita-
tem confertquam recipit,ut oblata bonitas non
ipfi, fed priùs accipientibus, & poft reddentibus
profit. Nam etfi in judicio Dominus veniens dicit :
• J$u am diu fe c iftis u n i d e h is fra trib u s m eis m in im is,
m ih i fe c ift is , mira hoc pietate loquitur ex fuorum
compaffione membrorum } ic ipfe nos per
hoc, quod caput noftrum cft, adjuvat, qui per
noftra bona opera in fuis membris adjuvatur.
C a p u t X X X I V .
F unes ceciderunt mihi in praclaris : etenim her
e d ity mea praclara e fi mihi.
C Um dc diftinguendis multiplicibus rerum fi-
gnificationibus traftaretur,in expof. B. Jo b , 1.33.
adjunâum cf t : F u n es ceciderun t m ih i in p ra c la ris ,
drc. S c r i p t u r a facra aliquando funedimen-
* In mif. non continttur.
.*■ Omittitur in mff.
T om. I V ;
C a p u t X X X V I I .
D ilig am t e , D om in e , 'virtus mea.
I N expof. B. Job, 1. 31. adjun&um eft : D ilig am mm.
te , d rc. c C e r t u m quippe eft, quia minus dill- c
git eteptorem fuum, qui minus intelligit pericu-
Ium quod Cvafit : & vile folatium defenforis depu- N
tat, qui virtutem adverfarii debilem putat. Unde
bene ereptionem fuam Domino tribuens Prophe-
ta dicebat : D ilig am te , D om in e, v irtu s mea : aper-
tè videlicet dicens, eo te magis diligo, quo infir-
E mitatem propriam fentiens, virtutem meam tc
efle cognofco.
C a p u t X X X V I I I .
Caligo fitbpedibus ejus: & a fie n d it fu p e r Cheru- p/ai. r
b im ,& fuolarv it ; •vola'vit Jupe r p e n n y v tn to -
rum , & p o fu it tenebras latib u lumfu um.
C u m dc divina: effenti* celfitudinc traftarc