annotavit. Luminatia fuperaddidit, officia fcdulaA bardorum perfidix gladios fugicntcs, ecclefiaftica
Lib. ix. Ep.
X xrr.
Pro ho-pitc
deputavit. Dcfepultura juxta Ecclefiam, commo-
dum fperarc prohibuit. Scptcm cx dcfcnforibus
honore rcgionario decorandos iudixit. Alkluya.
extra Pentecoftcs tempora did ad Miflas fecit.
Subdiaconos exfpoliatos procedcre ftatuit. Kyrie
eletfon cantari prxeepit : Sc orationcm Dominicain
mox poft Canonem fuper hoftiam ccnfuit recitari.
De quibus aim poftca quofdam murmurarc
fentirct,tamquam qui Conftantinopolitanx Ecclc-
fix eonfuctudines fequeretur : piiflimus pater non
> dedignatus eft redderÖ"tauonem, diccns : Nos in
* nullo horum aliam Ecclefiam fecuti fumus. Nam
, ut Aüel/tyahic a dicerctur, dc Jcrofolymorum Ec-
, clefia cx B.Hieronymi traditione, tempore bcatx
ftipe mifericorditcr nutriebat, ad menfam fuam
quotidic peregrinos quoflibet invitaret. Inter quos
die quadam unus acceffit, in cujus manibus dum
ipfe cx lramilitatis minifterio aquam hindere vel-
le t, convcrfus urccum accepit: fed repentc cum
in cujus manibus aquam hindere voluerat, non
invenit. Cumque hoc fadum fccum ipfe mirare-
tur, cadcm node Dominus ci per vifioncm dixit:
Ceteris diebus me in membris meis, hefterno au-
tem die me in mcmctipfo fufeepifti.
Alio quoque tempore idem Gregorius, juxta
confuetudinem fuam, prxeepit Saccllario, ut duo-
dccim peregrinos ad prandium invitaret. Qui per-
gens jufla complcvit, cofquc ad mcnfiim paritcr
memoria: Damafi Papx,traditur tradum :&idco B c ordinavit. Dum autem fimul difeumberent, in-
-Angclum fibi
magis in hac Sedc illam confuetudinem amputa-
vimus, qua: hîc à Grxcis fucrat tradita. Subdiaconos
autem, ut fpoliatos procedcre face-
rem,antiqua confuetudo Ecclefix fuit: fed pla-
cuit cuidam noftro Pontifici, nefeio cui, qui
• eos veftitos procedcre prxcepic. Nam Sicilix Ecclefix
, numquid traditionem à Grxcis accepe-
, runt ? Unde ergo liabent hodic, ut Subdiaconi in
, lineis tunicis procédant, nifi quia hoc à matre fua
Romana Ecclefia perceperunt ? Kyrie eletfon autem
nos ncque diximus neque dicimus, ficut à
Grxfcis dicicur : quia in Grxcia omnes fimul dituens
Papa trcdccim numeravit: Sc accerfito Sa- £
cellario, cur contra juflioncm fuam tertium-dc- c
cimum invitarc prxfumfcrit, inquifivit. Ille obftu-
pefadus, convivantes peregrinos curiofiüs numeravit,
Sc düodccim folos inveniens, veluti fccurus
rclpon^it: Crcdc mihi,honorabilis Pater, non funt *
nifi duodccim, ficut ipfe juflifti. Ergo dum con-. |
vidus fxpiüs duodccim identidem numeraret, ae
tertium-dccimum quem folus Papa viderc poterat,
non vidcret: animadvertit fpiritiialis pater Gregorius
virum propius difeumbentem vultus crebrb
convcrtcre, Sc nunc adolefcentem, nunc verb ve-
3 cunt : apud nos verö à Clericis fimul dicitur, à po- tulum vencranda quadam canicic fimularc.. Fini-
s pulo refpondetur. Et totidem vicibus etiam chri-~ to convivio,duodccim quidem abire permifit: ter-
„ ße eletfon dicitur, quod apudGrxcos nullomodo'“' tium-decimum verö manu fufeipiens, in cubicu-
„ dicitur. In quotidianis autem Miffis alia qux dici lum fuum induxit, vehementer adjurans, ut cife
,> folent, tacemus : tantummodo Kyrie eletfon, Sc nomenque fuum fimpliciter prodere
ehriße eletfon dicimus, ut in his dcprccadonis
vocibus paulö diuciùs occupemur. Orationcm verö
Dominicam idcirco roox poft preccm dicimus,
quia mos Apoftolorum fuit ut ad ipfam folum-
modo orationcm oblationis hoftiam confecrarcnt.
Qiu refpondens, dixit: Et cur interrogas de nomi- ,
ne mco, quod eft mirabjlc? Vcrumtamcn feito me- ,
moria recognofeens, quia ego lum naufragus ille, ,
qui quondam veni ad te, quando feribebas in cella ,
monaftefrii tui ad clivum Scauri, cui dedifti duo- \
, Et valde mihi inconvenicns vifum eft, ut precem dccim numifmata , Sc argenteam Icutellam, quam ,
, quam fcholafticus eompofuerat, fuper oblationcm tibi miferat cum infufis leguminibus beata Silvia ,
, dicercmus, Sc ipfam traditionem quam Redcm- mater tua. Ec hoc tibi pro ccrto fit cognitum, 4
, tor noftcr compofuit, fuper ejus Corpus Sc San- quia ab illo die, quo mihi hxc hilari animo tri- ,
, guinea! non diceremus. Sed Sc Dominica oratio^ buifti, deftinavit tc Dominus fieri Prxfulcm fan- <
> apud Grxcos.ab omni populo dicitur: apud nos d x fux Ecclefix, pro qua Sc proprium fanguincm ,
. verb a folo Sacerdotc cantatur. In quo ergo Grx- fudit, Sc efle te fUcceflbrcm atque Vicarium Apo- <
, corum eonfuctudines fecuti fumus, qui auevete- ftolorum principis Petri,cujus & virtutem imita- .
\ res noftras reparavimuS j auc novas & utiles con- tus es cum fubftantiam offerendum dividerct, pro- f
• ftituimus; in quibus tarnen alios £> non probamur ut cuique opus erat. Hxc audiens Gregorius di- <
, imitari j Ergo veftra Caritas,,cum occafio dcdcrit x it: Et tu quomodonofti, quod tunc me Dominus ,
, ut ad Catanenfem civitatem pergat, vel in Syra- prarefle fanefx Ecclcfix fux deftinarit? At ille in- 4
, cufana Ecclefia, eos quos credit aut intclligit, quit, quoniam ego Angelus ejus fum, Sc tunc ab ,
quia de hac; re murmurarc potuerunt, facia collo- eo ad tuum inquirendum propofitum deftinatus. f
cutionc doccat, Sc qu^fi alia ex occafionc eos in- Tunc Gregorius , quia nondum manifeftc vidcrat
, ftmere non defiftat. Nam de Conftantinopolitana Angclum, prorfus fcxpavit.: fibique hunc taliter
, Ecclefia quod dicunt, quis cam dubitet Sedi apo* diccntem,audivit: Nc timeas, neque formides : ec- ,
, ftolicxeffe fubjedam?Quod Sc piifiimus Dominus E ce enim mifit me Dominus, ut firn tÜbi cuftos, ,
, Imperator,.& hater nofterejufdera civitatis Epif- quamdiu fucris in ifto mortali leculo : quatenus ,
copus^alfidue profiteptur; tamen fi quid boni, vel
, ipfa, vel altera Ecclefia habet, ego. Sc minores
, mpos^quos'abillicitis prohibeo, in bono imitari
, paratus fum. Stultus eft enimj qui in eo fe primum
, cxiftimatjUt bona qua: vidcrit, difcerc contcmnat.
Tan.tx hofpitalicatis Gregorius in ipfo etiam Pa-
triarchio permanfit, ut exceptis his, quos tarn per
diverfas regiones, quam Romx quoque Lango-
VMabill. & Guffinv. tun dicerctur. ToUend^phcceflatio negatio; _alioquia, Gregorius non rcipondcrct qucrelis dc iatrodu£lq^caatic6 Ai-
liluyit.
\ £djti, comprobamur, rcpugnantibus mC Sc contra faiifli Gregor.
quamcumque rem petieris, per me apud ciim fi- ,
aucialiter valcas impctrarc. Illico Gregorius in fa- ,
cicm fuam corruit, diccns : Si propter pufillum ,
mex parvitatis munülculum tanra mihi rctribuit ,
omnipotentiffimus Dominus, ut Sc Pontificem me ,
fandx fux Ecclefix faccret, Sc cuftodcm mihi ,
fuum Angclum deputarct, quanta putem mihi re- ,
ftitui, fi in prxeeptis ejus totis viribus permanens, ,
mentem. •
c Bigot. & Utic. invitavit. Porro liîc fceUarias,-fai potiils ficcella-
rjus dicitur qui facculos ad eleemofynam fervat . feu Tliefaurarius.
Apud fanftum Antonium feribitur facctllarius.
S3 AudoreJohanneDiacono.Lib.il. y 4
plura ftuduero de pluribus erogare A gentium, cum fuis cognominibus, temporibus
Igitur incipicns tantum largior efle de collato
temporali commo do, quantum certior dc recipien-
• do prxmio fempiterno, cunâorum patrimonio-
rum prxdiorumquc reditus cx Gclafiano a poly-
ptyco, cujus nimirum ftudiofilfimus videbatur pe-
1 diflcquus,b adxravir, corumquc penfionibus in au-
ro argentoque ( collatis omnibus ordinibus ccclc-
fiafticis, vel palatinis, monafteriis, ccclefiis, cce-
mctcriis, diaconiis,xenodochiis urbanis, vel lub-
urbanis ) quot folidi c fingulis quater in anno di-
ftribuerentur, Pafcha Icilicct, natali Apoftolorum,
natali fantfti Andrex, natalitioque fiio, per poly-
ptychum quo haófcenus erogatur, indixit.
XXV.
Aurcos & pere-
remunerationibus exprefliùs continentur. Quorum
fummam à ne videlicet faftiditus tranfiliar, ego
transferre diffugio : mcique letftoris oculum ad il~
Jius venerandi ferinii plenitudinem, cujus ipfe pene
in cun&is au&oritatcm, Papa largicntc, fcGu-
tus fum,tranhnitto.
Prxterca cum Arianorum bafilica in regione ur-
bis hujus , qux Suburra dicitur, claufa ufquc ad \
Gregorii Pontificatus tempora remanfiflet, placuit t
ci ut in fide catholica,introduces iiluc beati Seba^- *
ftiani, Sc fan&x Agathx martyrum rcliquiis, de-
dicari debuiffec, quod fa£tum eft. Nam cum magna
populi multitudinc Gregorius laudes canen-
Extra quos primo Dominicx refurreftioni^- g do perveniens, bafilicam prxfatam ingreffus eft:
luculo in bafilica quondam doftiflimi Papx V^i- cumque venerabilis Pontifex jam Miflarum fo-
X X V I .
Kalcndatim
cic$ erogat.
, lii, juxta quam confuctudinaiiter habitabat, ad
-iropertiendum pacis ofculum refidens, cunflis E-
! pifeopis, Presbytcris, Diaconibus, aliifqued aiÿo-
maticis aureos crogabat. Natalitio verö Apoftolo-
rum vel fuo, mixtos lolidos offerens, peregrina
nihilominus veftimenta donabat.
Omnibus omnino kalcndis, pauperibus genelemnia
celebrarct j ac propter cjufdem loci angu-
ftias, populi le turba comprimèrent, quidam ex
his, qui extra facrarium ftabant, porcum fubitô inter
fuos pedes,huc Sc iiluc difeurrere fenferunt.
Quem dum unufquifque fentiret, Sc juxta feftan-
tibus indicarct, idem porcus Ecclcfiæ januas pc-
tiic, & omnes, per quos tranfiit, in admirationem
X X V II.
^Tribus milli-
bus aaciüis
Dei odogin ta
ibras annuali-
prællac. »
Ep. Zó. ”
ralitcr cafdem fpccics, quxcongcrebantur exrc- ‘ convertit: fed videri nil potuit, quamvis lentiri
ditibus erogabat:& luo tempore frumcntilfn, fuo potuilfet. Quod idcirco divina pietas oftendit, ut
vinum,fuo calèum, luo legumen, luo lardum, fuo cunflis patefeeret, quia veniente cum rcliquiis
c manducabilia animalia, fuo pifees vel oleum San&orum Gregorio, dé loco codem immundus
paterfamilias Domini difcreciflimè dividebat. Pi- habitacor exiret.
gmenta verö aliaque f delicatiora commercia pti-ç« Pcraéla igitur Milfarum celcbratione, Papa cum
moribus honorabiliter offerebat, itaut nihil aliud, plebe receffit : fed adhuc noifte cadem magnus in
quàm communia quxdam horrea, communis pu- ejufdem Ecclefix redis ftrepitus fadus eft, ae fi
taretur Ecclefia. in ea aliquis errando difcurrercr. Sequent! autem
Tribus millibus ancillis Dei, quas Grxci Mo- node gravior fonicus excrcvit, cùm fubitô tan-
X X X I I -
Quot & quâ-
^X X V III .
pdarios coaôa
plipcadia deftimortuo
vehe-
tiflïmè la-
mentatur. g
X X X .
Quot & quaio
tcucantur.
najlrias vocant, quindecim libras auri pro ledi-
ftefniis dedit, cifque pro quotidianis ftipendiis o-
doginta libras annualiter conferebat. De quibus
Theodiftx Patpicix feribens: Harum, inquit, ta-
lis vita eft, atque in tantum lacrymis, Sc abftincn-
tia diftrida, ut credamus quia fi ipfx non eftent,
nullus noftrum jam per tot annos in loco hoc fub-
fiftcrc inter Langobardorum gladios potuiflet.
Quotidianis quibufque diebus per omnium, retus
terror infonuit, ac fi omnis Ecclefia ilia a fun-
damentis fuiffet everfa, Sc protinus reccflit, ac
nulla illic ulterius inquietudo antiqui hoftis ap-
paruit: fed per terroris fonitum, quem fecit, in-
notuit,a loco quem diu tenuerat, quod per im-
vocationem Gregorii coadus exibat. Poll paucos
verb dies in magna feren irate aeris, fuper altare
ejufdem Ecclefix nubes cxlitus defeendit, luoque
illud velamine operuit, omnemquc Ecclefiam tangionum
vicos vel compita, infirmis feu qualibct p to terrore , ac fuavitate odoris implevit, u t, pacorporis
parte debilibus coda ftipendia per con
ftitutos veredarios emittebat. Verecundioribus verb,
antequam ipfe cibum capcret, a menfa fua bc-
nedidionis apoftolicx oftiatim dirigere curabat
fcutellam, itaut neminem prorfus exciperet mi-
lcricordiflimi bcnevolentia proviforis, quem ad fi-
dem traxcrat omnipotentis cognitio Creatoris.
Horum dum quemdam pauperem in anguftis
g andronarum recclfibus a vcfpillionibus inveni-
ri mortuum contigiflet, xftimans cum ftipis ino-
pia b periilfe, ita per aliquot dics,ut dicitur,a Mif-
farum celcbratione vacando, triftatus eft, tam-
quam fi cum propriis manjbus, quod didu nefas
eft, peremiflfet.
Extat ufque hodie in facratiflimo Lateranenfis
palatii ferinio hujus confedum temporibus char-
taccum prxgrandc volumen, in quo communis
fexus cundarum xtatum ac profclfionum nomina
tam Romx, quam per fuburbana civitfttefvc
vicinas, nccnon longinquas maritimas urbes de-
* A Grxco fignificat veftium. chartaium, & aliorum qu*
complicantur fiogulas plicaturas, folia,& laminas. Ma&Hl. Hie, libellus
eft in quo reditus ccclefiaftici anuotabantur, & quid fingulis indigen-
(ibus erogaretur. De hac voce, vide ep. 40. lib.vii. ind. i .
b In Colb. aggregavii;ihReg.udhtrere.Jn Utic.verbo adtrdvit fuperferi-
bitur, 1iet erogavit. c A beft ßngulis, a mlT. Norm.
* Id eft, viris in dignicatibus conftitutis ab , dignjta*. Non
tentibus januis, nullus illic prxfumcret intrare : Sc
Saccrdotes atque cuftodcs, vel hi qui ad cclebran-
da Miflarum folemnia vénérant, Sc rem videbant,
ingredi minime pocerant, & fuavitatem mirifici
odoris trahebant.Die verb alia in ea lampadcs fine
lumine hint accenfx. Poft paucos iterum dies cum
cxplcds Milfarum folcmniis , extindis lampadi-
bus, cuftos ex eadem * Ecclefia egreflus fuiflet, «
poft paululùm intravit, Sc lampadcs quas extin-
xcrat, lucentes reperit : quas ncgligenter extinxif-
fc fe crcdidit, atque eas jam follicitius extinxit,
^ qui exiens, Ecclefiam claufit. Sed poft horarum
trium fpatium regreflus, lucentes lampadcs, quas
extinxerat, invenit : u t videlicet ex ipfo lumine
aperte clarcfccret, quia per beatum Gregorium
locus ille de tenebris ad lueem veniflet.
Sed cùm Gregorius pro cónvertendis Anglis r
Saxonibus, quemadmodum in monachatu fuo pro- d
pofiierat, affiduis cogitationum fludibus k urge- *
retur,mox ubi Ecclefix ftatu compofito,1 quartum a
1
raro Johannes Diaconus ufbrpat verba Grseca. -
e Golb.Gcmet. ScB'io.manducalia, quod etiam olim in Utic. legebatur.
f Colb. Gcmet. & Bigot, ditiora. Uric, utramque leftionem fervat.
E locus in quo foli riridegUHt ; hinc drtdrom formatum.Aoü,
h Al. deficiffe.
/ Bigot. Sc Utic.'j bdfilica.
k Mu< «rgutnwr- 1 Imè fentutn, ctfi mfT. codices hnbeant quartum,