191 Teftimonia veterum Scriptorum 192
quietis fux fpeciem, terrcni adus pulvere foeda- A ccfccit, qualis ad Ecclefix regimen aflumi, quatur.
Cumque pro condcfccnfione multorum fe
ad exccriora fparferit, eciam cum- interiora appétit,
ad hxc proculdubio minor redit. Perpendo
itaque quid tolcro, perpendo quid amifi : dum-
que intueor illud quod perdidi, fit hoc gravius
quod porto.
Hxc quidem fandus vir ex magnx humilitatis
intentione dicebat, fed nos credere dccet nihil,
eum monaehicx perfedionis perdidiffe, occafio-
ne curx Paftoralis : immo potiorem tunc fumfiffe
liter ipfi Redores vivere, qua diferetione lingulas
quafquc audientium inftruere perfonas , Sc
quanta confideratione propriam quotidie debcant
fragilitatem penfarc. Scd Sc Homilias Evangelii
numero quadraginta compofuit, quas in duobus
codicibus.xqua forte diftinxit. Libros etiam Dia-
logorum quatuor fe c it , in qjjiibus rogatu Petri
Diaconi fui virtutes* Sandorum , quos in Italia
clariores nofife vel audirc poterat, ad exemplum
vivendi poftcris collegit: ut ficut in libris expoprofedum
de labore converfionis multorum , B fitionum fuarum, quibus fit virtutibus infudanquam
de proprix quondam quiete-converfionis
habuerat'i maxime qubd & Pontificali fundus officio
, domum fuam monafterium faccre curavit.
Et dum primüm de monaftcrio abftradus, ad mi-
nifterium altaris ordinatus, atquc Conftantinopo-
lim Apocrifiarius ab apoftolica Scde diredus eft,
non tarnen in terreno converfatus palatio, pro-
pofitum vitx cxleftis intermifit. Nam jquofaam
fratrum ex monafterio fuo, qui eum gratia ger-
manx caritatis ad regiam urbem fecuti luntI in
dum edocuit, ita etiam deferiptis Sandorum mi-
raculis, iqux virtutum eorumdem fit claritas of-
tenderer. Primam quoque Sc ultimam Ezechielis
prophetix partem, qux videbantur obfeuriores,
per Homilias viginti duas declaravit, ac quantum
lucis intus habeanc, demonftravit. Excepro
libello Refponfionum , quas ad interrogationes
S. Auguftini, primi Anglorum Epifcopi, feripfit,
ut fupra docuimus, totum ipfum libellum his in-
ferentes hiftoriis; libello quoque Synodicoquem
tutamentumcoepitobfervantix regularis habere: q cum Epifcopis Italix dc nccelfariis Ecclefix cau-
videlicet, ut eorum femper cxemplo, ficut ipfc fisutiliflimum compofuit, Sc familiaribus ad quof.
feribit, ad orationis placidum littus quafi ancho- dam litteris. Quod co magis mirum eft, tot cum
tx func reftringerctur, cum inccflabili caufarum ac tanta conccdere volumina potuifle, quod pene
fccularium impulfu fluduaret, concuflamque fc- omni juventutis lux tempore, ut verbis ipfius loculi
adibus mentem inter eos quotidie per ftu-
diofaMcdionis roboraret alloquium.
Horum ergo confortio non folùm à terrenis eft
munitus incurfibus, verum etiam ad cxlcftis vitx
exercitia magis magifque fuccenfus. Nam hortati-
funt eum , ut librum bcati Job magnis involutum
obfeuritatibus , myftica interpretatione difeutequar,
crebris vifeerum doloribus cruciabatur, ho-
ris momentifque omnibu's frada ftomaçhi virtu-
te laflfcfcebat, lentis quidem, fed tarnen conti-
nuis febribus anhclabat. Verùm inter hxc dum
follicitus penfaret quia > Scriptura teftc, omnisfi-
lius , qui recipitur, flagellaturj quo malis prx-
fentibus durius deprimebatur, eo dexterna ccrret;
neque negate potuit opus, quod fibi frater-^ tiüs prxfumtione refpirabat.
nus amor multis utile futurum imponebat. Sed Hxc quidem de immortali ejus di'da lint in-
eumdem librum quomodo juxta litteram intclli- genio, quod ncc tanto potuit corporis dolore rc-
gendus, qualiter ad Chrifti Sc Ecclefix facramen- ftringi. Nam alii quidem Pontifices conftrucndis
ta referendus , quo fenfu unicuique fidelium fit ornandifque auro vel argento Ecclcfiis operam
aptandus, per triginta quinque libros expofitio- dabant: hie autem totus erga animarum lucra
nis miranda- ratione pcrdocuit. Quod videlicet vacabat. Quidquid pecunix habuerat, fcdulus
opus in regia quidem urbe Apocrifiarius inchoa- hoc difpergere, ac dare pauperibus curabat, ut
vit, Romx autem jam fadus Pontifex implevit, ju jtitia ejus maneret in feculum fe c u li, dr cornu pfal.iu
Qm cum eilet adhuc.in urbe regia pofitus, naf- ejus exaltaretur in gloria : itaut illud bead Job ve-
ccntem ibi novam hxrefim de ftatu noftrx Re- racitcr dicere poflet: Auris audiens beatificabat Job x9.v
furredionis, in iplo, quo exorta eft , initio, ju -E me , dr oculus widens teftimonium reddebat mi h i,
vante fe gratia Catholicx veritatis, attrivft. Si quod liberajfem pauperem vociferantem, dr pupillum,
quidem Eutychius, ejufdem Urbis Epifcopus, do- cut non ejfet adjutor. Benedictio perituri fuper me
gmatizabat corpus noftrum in ilia Rcfurrcdionis veniebat, & cor vidua confolatus fum. Ju fiitia in-
gloria impalpabile, vends, aereque fubtiliusef- dutus fum , & v e fiiv i me ficut vefiimento dr dia-
fe futurum. Quod ille audiens , Sc ratione veri- demate, judicio mco. Oculus fu i caco, & pes claudo.
tatis Sc cxemplo Dominicx Rcfurrcdionis pro- Pater eram pauperum, & caufam quam nefeiebam,
bavit hoc dogma orthodoxx fidei omnimodis diligentifsime invefiigabam. Conterebam molas in i-
efle contrarium. Catholica etenim fides habet qui, dr de dentibus illiu s auferebam pradam. Et
quod corpus noftrum in ilia immortalitatis glo- paulö poll : Si negavi , inquit, quod volebant, Jdm31.1i
ria fublimatum , fubtile quidem fit per effe&um pauperibus , dr oculos vidua expeclare fec i. Si co-
lpiritalis potentix , fed palpabile per veritatem p medi buccellam meam folu s, dr non comeditpupil-
naturas, juxta exemplum Dominici corporis, de lus ex ca. Jpuia ab infantia mea crevit mecum mi-
quo a mortuis fufeitato dicit ipfe difeipulis : Pal- feratio, & de utero matris mea egrefia efi mecum.
pate, dr videte, quia fpiritus carnem dr ojfa non ha- Ad cujus pietatis , Sc juftitix opus pertinet
bet, ficu t me videtis habere. In cujus alfertione fi- etiam hoc, quod noftram gentem per prxdicato-
dei venerabilis Pater Gregorius in tanturn con- res quos hue direxit, de dentibus arjtiqui hof-
tra nafeentem hxrefim novam laborare contcn- tis eripiens, xternx libertatis fecit efle partici-
dit, tantaque hac inftantia, juvantc etiam piifli- pem. Cujus fidei &: faluy congaudens, quxque
mo Imperatore TiberioConftantino, comminuit, digna laude commcndans , ipfe dicit in expofi-
ut nullus exindc fit inventus, qui ejus refufeita- tione bcati Job : Ecce lingua Britannix, qux ni- « z/S.™
torexifteret. fail aliud hoverat, quam barbarum frendere, jam
Alium quoque librum compofuit egregium, dudum in divinis laudibus Hebrxum ccepit A l- «
leluia rcfonarc, Ecce quondam tumidus, jamfub- “
ftratus
qui vocatur Pafioralis, in quo manifefta luce paiEiyâëBr
; ; > ; :
ftratus Sandorum pedibus fervit Oceanus, cjufi- A genti Anglorum in Britanniâm aliquos verbi mi-
que Barbaros immites, quos terreni Principes e- niftros, per quos ad Chriftum converterentur,
domare nequiverant, hos pro divina formidinc, mitteret : feipfum paratum elfe in hoc opus Do-
Sacerdotum ora fimplicibus verbis ligant : Sc qui mino coopérante, perficicndum,-fitamenapofto-
catcrvas pugnantium infidèles nequaquam metuc- lico Papx hoc ut ficret placeret. Quod dum
“ ^ - '•---------: -----* perficere non polfet, (quiaetfi Pontifex concedere
illi quod peticrat voluit, non tarnen cives
Romani, ut tam longé ab Urbe lêcedcret, potue-
runt permittere ) mox ut ipfe Pontificatus officio
fundus eft, perfccit opus diu defidcratum, alios
quidem prxdicatores mittens, fed iple prxdica-
tionem, ut frudificarct, fuis exhortationibus ac
- rent, jammunc fideles humilium linguas timent,
. Quia enim pcrceptis cxlcftibus vcrbis,clarcfcenti*
> bus quoque miraculis, virtus ei divinx cognitio-
. nis infunditur , ejufdem divinitatis terrore refre-
1 natur , ut grave agere metuat, ac totis defideriis
ad xternitatis gratiam venire concupifcat. Quibus
verbis beatus Gregorius hoc quoque dccla-
;, quèd S. Auguftinus Sc focii ejus non folùm B precibus adjuvans. Hxc juxta opinionem, qux
prxdicatione verborum, fedetiam cxleftium of-
tenfione fignorum, gentem Anglorum ad agnitio-
nem veritatis perducebant.
Fecit inter alia beatus Papa Gregorius, ut in Ecclcfiis
Apoftolorum bcatorum Petri Sc Pauli, fuper
corpora eorum Mifix celebrarentur. Scd Sc in ipfa
Milfarum celebrationc tria verba maximx perfedionis
plena fuperadjecit : Diefque nofiros in tua
pace difponas .* atquc ab aterna damnatione nos eripi
ab antiquis accepimus, hiftorix noftrx eedefiaf*
ticx infcrcrc optimum duximus.
E x 'Adone jdrcbiepijcopo V ien n en fi.
ROmx depofitio fandi Gregorii Papx , qui Fiom
nobili genere, liberalibus artibus cruditus cft. sst‘
Deinde defundis parentibus, fcx in Sicilia mo-
nafteria conftrucns , feptimum intra Urbis muros
conftituit. In quo ipfe poft fccularem habitum
d r in eleäorum tuorum jubcas'gregc nutnerari. Rexit C niultis frâtribus aggregatis, fub Abbatis imperio
autem Ecclcfiam temporibus Imperatorum Mau-
ricii Sc Phocatis. Secundo autem ejufdem Phoca-
tis anno tranfiens ex hac vita, migravit ad ve-
ram, qux in cx lise ft, vitam. Scpultus vero eft
corporc in Ecclefia beati Petri Apoftoli ante fe-
cretarium, die quarto Iduum Martiarum, quan-
doque in ipfo cum ceteris fandx Ecclefix Pafto-
ribus refurredurus in gloria. Scriptumquc eft in
tumba ipfius epitaphium hujufmodi: Sufcipe, terra,
tuo corpus de cor pore fumtum, d*c. ut apud Johan,
Viac. lib . 4 . vita c. 68. Nec filentio prxtcrcunda
opinio, qux dc beato Gregorio traditione majo-
rum ad nos ufquc perlata eft: qua videlicet ex
caufa admonitus, tarn fedulam erga falutcm noft
rx gentis curam gefferit. Dicunt quia die qua-
dam , chm advenientibus nuper mcrcatoribus,
multa venalia in forum fuiflent collata, multiquc
ad emendum confluxiflent, Sc ipfum Grcgorium
inter alios advenifle, aevidifle inter alia pucros
venales pofitos, candidi corporis, ac venufti vul-
tus , capHlorum quoque. forma egregia. Quos
cum afpicerct, interrogavit, ut aiunt, dc qua re- £
gionc vel terra eflent allati: didumquc eft quod
de Britannia infula , cujus incolx talis eflent af-
pedus.' Rurfus interrogavit, utrum iidem infula-
ni eflent Chriftiani, an paganis adhuc erroribus
eflent implicati. Didum eft qubd eflent paga-
ni. At ille intimo ex cordc longa trahens fufpi-
ria : Hcu proh dolor j inquit, qubd tarn lucidi
vultus homines tenebrarum audor poflidc.t ,
tantaque gratia fro.ntis fpecici mentem ad inter-
nam gratiam vacuam geftat. Rurfus interrogavit
ftrenuè milita.vit, Sc fux nobilitatis lineam mo-
ribus extulit, probis adibus dccoravit. Nam qui
ante fcricis veftibus ac gemmis micantibus per Urbem
folebat procedere trabeatus, poft vili conte-
dus tegmine, miniftrabat pauper ipfe pauperibus.
Quibus monaftcriis tantum dc reditibus prxdio-
rum delegavit , quantum poflet commorantibus
ad quotidianum vidum fufficcre : rcliqua verb
vendidit, ac pauperibus crogavit. Deinde coadus
Sc multum renitens, fadus Urbis Romx fummus
Pontifex, Anglorum gentem ad fidem convertit :
diredis videlicet fui monafterii Monachis, Mel-
lito, Auguftino, atquc Johanne, Sc cum cis aliis
plurimis fratribus. Rexit autem gloriofiflimc Ro-
manam Ecclcfiam annis xiii. menfibus fcx, Sc die-
bus dcccm. Augmentavit etiam in prxfatione
Canonis : Diefque nofiros in tua pace difpone.
H adriani Papa I. ad Eptfcopos H ifp a n ix ,
Tom. d u . Condi, p . 10 17 .
T Am nunc vidcamus > quid de hac re fentiat J prxdeccflor nofter beatus Gregorius egregius
dodor, fagaciflimus verbi Dei indagator, Sc venerabilis
Pater. Denique in libris moralibus fan-
d o repletus Spiritu, See.
Hincmari Rem enfs, de ProedeJUnat. c. 18.
aUod vidit beatus Gregorius primx Sc fandx
Sedis Romanx ornatus prxcipuus, dicens in
libro’i. Dialogorum : Jp u f perennis, inquit, regni
quod effet vocabulum gentis illius. Rcfponfum F pradefiinatio, ita efi ab omnipotente Deo difpofiu
ut ad hoc elefti ex labore perveniant j quatenus pop
tulando mereantur accipere , quod Us omnipotens
Deus ante fecula di/pofuit donate. Unde Sc, ficut in
geftis Romanorum Pontificum legitur, arcanis
lacramentorum cxleftium augmentare curavit;
ut dies difponat, ab aterna damnatione nos eripi &
in electorum fuorum jubeat grege numerari.
eft qubd Angli vocarentur. At ille : Bene, inquit,
nam Sc angclicam habent faciem , Sc tales
Angelorum in cxlis decet efle cohercdes. Quod
habet nomen ipfa provincia, de qua ifti funt allati
? Refponfum eft quod D eiri vocarentur iidem
provincialcs. At ille inquit: Bene Deiri, de
ira eruti, Sc ad mifcricordiam Chrifti vocati.
Rex provineix illius quomodo vocatur? Rcfpon- .
fum eft qubd ^Elle dicerctur. At ille alludcns V ita S . Gregorii Adagni per Simonem A i e ta -
ad nomen, a i t : Alleluia laudem Dei Creatoris phraßen.
illis in partibus oportet cantari. Porro acccdcns
ad Pontificcm Romanx Sc apoftolicx Sedis (non- ¥ J Eatus Gregorius, qui fandx Dei Ecclefix Ro- ylxit
dum enim erat ipfe Pontifex fadus) rogavit ut J l ) manx Pontifex fuic, antequam fieret Patr’rar- ficuio
Tom. I V . N