Gen. 1.12'.,
Nam. ƒ4,
bri ex hiftorica defcriptione fignatum eft: quia A
creavit Deus cxlum, 6c terram; quod poftmodurq
vocavic firmamentum.Cxli ergo mere ii, qui prius
bene funt condici: fed poftmodum firmamentuin
appcllati funt, quia ne omnino jam caderent, vir-
cutem incommutabilitatis acceperc.
Fa c ia efi lu x . Et pauló. poft : F aB um eft
D
C A P.U T V I.
Item unde f ttp r a : P ro tu lit terra herb am hjL c
rentem. . . v D Um de Eccîefix operationibus tçadaretur, hi
expof. B. Job, lib. 19. adjundumeft.: Protulit ter- 1
D hoC *oco Per be?bam , nifi bona
operatio ponitur. Liçèt in conditione mundi ita hi.
ftoricè fadum tcncamus ; terram tarnen Ecclcfiain
figuraffe non inconvenienter acçipimus, qux inço
'vefpere. .
I . H . . . ■ ger mi navit herbam virentem ,in q u o a a verbum
Um de eledonnn centanonibus tradaretur ^ Dei feçunda mifcricordix opera protulit.
m m : 21. j n expof. B. Job, lib. 8. adjundum eft .: EaBa eft
lux. Et paulo port: FaBum eft vefffere-. N eq^ a- g
qu_am lie in hac vita per exercitationcm julticisc
pcccatum deferitur, ut in eadem juftkiainconcuf-w
sc maneatur: quia etfi jam a cordis habitaculo cul-w
pam reditudo eliminat, ipfa tamen culpa qua: rc-
pelliturj cogitationis noftrx foribus alfidens, ut.fi-
bi aperiatur, pulfat. Quod Moyfes fpiritualiter
F aciamus hominem ad imagtnem, ||jÉj ft mill- c
■ tudinem noftram. I I D Um de condition? primi hominis traftaretur
inexpofiB.'Job, l.y.adjunaum o&i-.Fatiumus,tfi'c. «
, . v S.A >r* - 1 B B H E 9 L.'!CEjr Pc rc °ætemum partisverbum cundlacreata
innuic cum rafta corporaliter temporum momenta fint : in ipfa tamen relatione creationis oftenditur
Mrravit.dicens.: F .B u efi lu x , atque pauloJpoft; quantum cunâis animalibus, quantum rebus vei'
Jubjiciens : FaBum efiveffere. Creator qu.ppe om- ca:leftibus,'-fed tamen infenfibüibus homo oræfef
mum, humanas culpa; pratfcius , tunc expreffit-in; tur. Cunûa quippe cùm faceret D ixit Ó f.B a n
tempore.quod nunc verfatur in mente.Lux quippe fu n t, cùm verb -facere hominem dccefnh ^hoc.
ad vefperam ducitur; quia mmirum lumen teflim-- quàm reverenter penfandum eft M M M g
dims umbra fequitur tentationis. Sed quia elefto- Faciamm hominem ad marinem f r Cmdlitudmim
rum-lux rentanone non extinguitur, nequaquanr nofiram. Nequeenim deeo ficut-dc rebus'ceteris
nox, fed vefpere fafta perhibetur : quia tentatro; feriptum eft ; Fiat, &faBum efi ■. neque ut aqua-
fepe in corde Recftorum lumen juftitia: abfeondit, ■ tilia, vçl volatilia, fie contra hominem prothlit-
fed non interimit ; & quafi ad pallorem trépida-- C fed priufquam fierce ,Faciamm dicitur: ut vidclh
tionis^pertrahit, fed funditus non extinguit. ; cet, quia rationalis creatura condebatur, quafi cum;
■ Cónfilio fafta videretur. Quafi pcr ftudium de terra
plafniamr , 8c infpiratione Conditoris in virtute.
fpiritus -vitalis erigitur ; ut fcilicet non per juilio-
nis vocem, fed per dignitatem operacionis cxiftc-
c- ret qui ad Conditoris-imaginem. fiebat. .
C a p u t V I I I .
Requievit Deui die feptimo ab omni opere quod c"
_ _ patrarat.
Um de perfeaione feptenarii numeri tradfci-
- C a p u t IV.
P ro tu lit terra herbam 'v irentem, afferentem
Jemen ju x ta p cmis ß m m , hpnumque Jaciens
f r u H u m , & habens unumquodque fem e n iem '
ß c u n d üm Jpeciem fu am .
J ) Um de virtutibus Ecclefiat, in expof. B. lob,
I.i9 .tracVaret:ur,adjunclum eft; Protulit terra herkam
virentem, M H o c quod teftatur hiftoriafic eftn r l i r inexpof T o b l T a T ^ “ “ ^ " 1 H
veraciter faflum i ut fismificaret- alionid veratiterD « " ’i o H veraeiter Deus, P ‘ ■ 1 1 ^ft : Reqmewt * cS > \Q u i d ln %tenano numero, nifi fümma ,fignificaret;aliquid veraciter
faciendum. Per terram quippe figuratUr Ecclefia
qua: & verbi nos pabulo reficit, & patrocinii um-
braculo Guftodit, qua: & loquendo pafeit, & opi-
tulando ptotegit: ut non folum herbam refeftio-
nis proferat, fedetiam cum ffuau operis arborem
proce£titmis adhibeat.
C a p u t V.
Item unde fu p r a ; Lipnttmque Jaciens f r u t tu m .
DUm de dileftionc proximi, in expof.B. Job, 1.6.
perfedbonis accipicur i Utcnim humanæ rationis
caufas de fçptenario numero taceamus, quæ affe-
runt quöd idcîrcoperfeâus fit: quia confiât ex primo
pari qui dilftdi poteft,& ex primo impari qui di-
vidi non poteft ; certifïimè feimus quod feptena-
rmm numerum Scriptura facra pro perfedione po-
nere confuevit. Unde & feptimo die Dominum re-
quieviffe ab operibus afferit.Hinc eft enim quod fe-
ptimus dies in requiem hominibus,id eft in Sabba-
fum dams eft.Hinc eft quod jubilcus annus in quo
plena requies exprimitur , feptem hebdomadibus
confummatur, qui^ monade addito, noftra adionis
L ignum fecundumfuam fpeciem femenp“ r od—u ci-t i^n ir trn rm .» c rrt"irï/v» J __ • r .
cum mens noftra ex fiii confidcracione fe in aliura
colligit,uc redi operis germen pariac.Hinc quidam
iapiens dixit: Jjluodtibi non vis fieri, alterine fece-
rts. Htncffi Evangelio Dominus dicit : guJcum-
gue vultis ntfaciant vobis \homines , & Vos'eadem
facite Hits. Ac ft aperte dicerec 1 Speciem veftram in
alcerutrum refpicite,atque ex vobifmetipfis agnof-
cite, quid vos oporteat aliis exhiberc.
fepeiformis gratiæ implendi duodecim func Apo-
ftoli eledi. A feptenario itaque numéro in duode-
narium furgitur : nam feptenarius fuis in fe partibus
mukiplicatus, ad duodenarium tendit. Sivcenim
quatuor pcr tria, fivecria per quatuor ducantur,
feptem in duodecim vertuntur. Unde & fandi
Apoftoli quia Trinitatem in quatuor partibus mundi
prædicare mittebantur, duodecim funt eledi ;
ut etiam numéro perfedionem oftenderent, quam
vtta 6ç voce pra?dicarcnt. .
C A P U T IX .
'U n d e fttp ra .
L N. expofitione B. Job } S E p t e N a b. I o numéro
perfedio æterniratis innuitur, cùm dies fe-
ptimus in requiem Domini fandificatus vocatur.
Cui jam non vcfpera dicitur: quia æternæ beati-
tudini$ re.quies nullo termino coardaitur.
A expof. B. Job, lib. i . adjundüm eft : S o 1 1 d u m mm. 7e,
mentis noftræ ædificium prudentia, temperantia,
fortitudo, juftkia continct : quia in his quatuor virtutibus
tota bona operis ftrudura confurgit. Quatuor
ergo paradifi flumina terram irriganc : quia
^um his quatuor virtutibus cor infunditur ’, ab
omni defideriorum carnalium xftu temperatur.
C a p u t X 1 1 .
T u li t D om in u s D e u s hominem 3 <& ^o fu it eum Gen. -,
in p a r a d ifi aioluptatis 3 u t operaretur, &
cuftodiret ilium.
b C a p u. ,t X .
J f ta f tm t generationes cali & te rra , quando
•- e rd d ta fu n t. X N expof. B. Job, 1 . 3 1 . Qigerendum nobis eft g .
quomodo Deus fimul curida condidic, dum ifdem Um de fervanda cuftodia boni operis trada-
Moyfes fex dierum mutatione variantc diftinde retur, in expofir. B. Job, 1. 19. adjundum eft • Tu- mm j*.
creata deferibit. Quod tamen citiusagnofeimus , Jit Dominus Deus hominem,&c. P e n s a n d um
fi ipfas caufas onginum fubtiliter indagamus^Re- magnopere eft, quia bona prodefte nequeunt, ft
mala qua: fubrepunt, non caventur. Perit omne
quod agitur, fi non follicite in humilitate cuftodi-
tur. Unde bene quoque de ipfo primo parente dicitur
: Pofuit eum Dominus in paradifo voluptqtis, Gen. 2. is.
ut operaretur, & cuftodiret. Operatur quippe qui
agit bonum quod prjecipitur, fed quod operatus
fuerit non cuftodit, cui hoc fubrepir, quod prohi-
betur. * Unde magnopere oportet 6c bona femper * supra in
agere, 6c ab ipfis nos bonis operibus caute in co- mm' 33‘
rum quippe fubftantia fimul creata eft, fed fimul
per fpecies formata non e ft: 6c quod fimul extitit
per fubftantiam materia:, non fimul apparuit per
lpeciem forma:. Cum enim fimul fadum cxlum
terraque deferibitur , fimul fpiritualia atque cor-
poralia, fimul quidquid de ca:lo oritur, fimul fadum
quidquid de terra producitur, indicatur. Sol
quippe, Luna, 6c fidera quarto die fada in ca:lo
perhibentur; fed quod quarro die proccflit in fpeciem,
primo die in cæli fubftantià exticif per con-C gitatione cuftodire. Nam fi mentem devant, boditionem.
Primo die creata terra dicitur, tertio ar-
bufta condita, 6c cunda terra: virentia deferibun-
tur : fed hoc quod die tertio fe in fpeciem protulit,
nimirum primo, in ipfa de qua ortum eft terra:
fubftantia, conditum fiiit. Hinc eft quod Moyfes
6c diftinde per dies fingulos condita omnia retu-
lit, 6c tamen fimul omnia creata fubjunxit, diccns
na non funt, quia non audori militant, fed elatio-
ni. e Dcqua re non inordinate agimus, fi ex libris,
licet non canonicis, fed tamen ad xdificationem
Ecclefia: additis, teftimonium proferamus. Elea- 1
zar namque in prxlio elephantum feriens ftravit,
fed fub ipfo quern extinxit, occubuit. Quoscrgo
ifte fignincat, quern fua vidoria oppreffit, nifi cos
I ft* generations call & terra, quando à creata funt qui vltia fupetant, fed fub ipfa qua: fubjiciunt,
tn die quo fecit Dominus calum & terram, & omne fuperbiendo fuccumbunt ? Quafi enim fub holte
virgultum a gri, antequam oriretur in terra, omnem- quem profternir, moritur,qui de culpa quàm fupe-
que herbam regionis. Qui enim diverfis diebus créa- rat clevatur.
turn cxlum, 6c terram, virgultum, herbamque narraverat,
nunc uno die fada manifeftat ; ut liqui- C a p u t X I I I .
do ollenderet, quod creatura omnis fimul per fub-j) .
ftantiam extitit, quamvis non fimul per fpeciem latere A d am dörmientis E vaproc ejftt.
proccflit. Hinc illic quoque feriptum eft : Creavit
Deus hominem ad imaginem, & fimilitudinem fuam,
ad imaginem Dei creavit ilium, mafculum & fem i-
nam fecit eos. Necdum enim fada Eva deferibi-1
tur, 6c jam homo mafculus, 6c femina perhibetur.
Sed quia ex Adx latere erat proculdubio femina
proceflura, in illo jam computatur per fubftantiam,
a quo producenda fuerat per formam. Con-
fiderarc tamen hxc 6c in minimis poflumus, ut ex
minimis majora penfemus. Herba namque cum
creatur, necdum in ilia frudus , necdum frudus
fui femen oftenditur. Ineftt >vero ci etiam cum non
D Um de vacatione mentis ad Dominum trada-
retur, in expof. B.Jobjl.jo. adjundum eft : E x la- mm. s*.
tere Adam,&c. S c i e n d u m eft, quia nequaquam
culmen contemplationis attingimus, fi non ab ex-
terioris curx oppreftione cefl'cmus. Nequaquam
nofmetipfos intuemur, ut feiamus aliud in nobis
efle rationale, quod regit ; aliud animale, quod re-
gitur, nifi ad fecrctum filentium récurrentes , ab
omni cxteriùs perturbationc fopfamur. Quod filentium
noftrum bene Adam dormiens figuravit,
r - — ---- .— -----— de cujus mox latere mulier proceffit : quiaqüifapparet
kudus , 6c fernen : quia nimirum fimul g quis ad intcriora intelligenda rapimr, a rebus vifi-
Unl i ILradia' non ptodeunt bilibus oculos claudit; 6C tune in feipfo vel qux
prxefle virilitcr debeant, vel qux fubelfe poflent
infirma diftinguit j ut aliud in ipfo fit quod regere
valeat tamquam v ir : aliud tamquam femina, quod
pcr temporis incrementa.
C a p u t XL
Q u o d cjuatuorftuminibus de p a ra d ifi egredien-
tibus terra rigatur.
D r
rUm de quatuor virtutibus tradaretur , in
* In Gemct* affignatur lib. v . In Michael, lib. In editis lib. 6.
uoinum. 43. qmdam leguntur affinja. Sed longé fimiliora. funt lib. 1.
' GaPut ^oc cum fuperiori coalcfcit Be unicum confiât.
: Gemct. ac Utic. ft ipfius cauft originem ind.tgamus,
1 Invitis mfi> CXCUfi . creata Junt. ^
A iij