Nicolao, finiftrotfum verb, ficuc mihi vidcbatur, A mus. Deindc infortunium menffi divérfis confo-
Petro fuo Diacono, mulco luminc clarificatus ap- lationibus cxhorratus, abfceffit. E t facem quidcm
paruit, diccns : Modic* fidei quarc dubitafti? fecum detulit, fed tanto luminc locum, in quo
Cui dum ego prioripavorc perculfus rcfpondcre dormiebam, revera fulgcntem dimifit,ut exper-
non poffcm, benevolus mihi Pater Nicolaus la- gefadus, pucros ante me dormientes crcbriùs in-
tentem adverfarium poil cortinam , quæ tune elamarem : nee ante quidquam fub gravi fopore
meum lcdulum circumdàbat, digito manifeftans : quoquo modo refpondcrcnt, aut furgere potuifquia,
inquit, hic invidus lucern* ipfius Hammas j fent, quàm /e lid * lucis copia paulatim fc fub-
quancumin le fuit, excinxit. Mox Gregorius ma- * trahens , penitus effluxiflcc. At de his Deus vi-
num Diaconi, qua magnam .facem tencre vide- derit : ego tamen divin* fpei fiducia roboratus,
batur, arripiens , ejufque flammis os faciemque quia Gaudcricus Epifcopus Vcliternus expoftu-
pctulantis exurens, ad inftar Æthiopis denigravit. * la t, ad elementem Romana: Sedis Antiftitem,
Quaexuftionc ab ore pctulantis parviffima fein-g fuffragantc Domino ftilum convertam : quatenus
tilla dcfccndcns , candentem tunicam dido ci- qui continuis infortuniis tenuatus, amicismeis,
tius conflagravit : ficque nigerrimus totus appa-
quibus utcumque fuftentor, meritum rependc-
ruit. Cumque Diaconus dicerct latis adverfarium
rc nequeo, faltcm verba, qu* valco, minime de-.
denigratum, beatus Gregorius ; Nos, a it , ilium
negalTc cognofcar.
non denigravimus, fed nigrum fuiffc monftravià
T E S T I M O N I A
Quorumdam veteram Scriptorum de fando Gregorio Papa.
S. Gregorii Turoncnfis, Lib. x. Hißoriar.
C a p u t I.
A Nno quintodccimo Childeberti Regis, Dia-
j L~\_ conus noftcr ab Urbe Roma cum Sandorum
pignoribus veniens, fie a retulit quod anno (u-
C que ei abftinentia in cibis, vigilantia in orationi-
bus, ftrenuitas in jejuniis crat, ut infirmato fto-
macho, vix confiftere poffet. Litteris grammaticis,
dialedicifquc, ac rhetoricis ita erat inftitutus, uc
nulli in Urbè ipfa putarctur effe fecundus.
Hune apicem attentiùs fugere tentans,nequod
periorc, menfe nono, tanta b inundationc Tibcris prius abjecerat, rurfum ei in feculo de adepto ho-
fluvius Urban Romam obtexit , ut «des antiqu* nore jadantia qu«dam fubreperet: unde fadum
diruerentur : horrea ctiam Ecclefi« fubverfa fine, eft, utcpiftolam ad ImperatoremMauricium diri—
in quibus nonnulla millia modiorum tritici perie- geret, cujus filium ex lavacro lando fufeeperat,
re. Multitudo etiam ferpentium cum magno dra- conjurans, & multa prece pofeens, ne umquam
cone in modum trabis valid«, per hujus fluvii confenfum pr«beret populis, ut hunc hujus ho-
alveum in marc defeendit. Sed luffocat* belli« D Doris gloria fublimaret. SedPr«fedus urbis Ro-
inter falfos maris turbidi fl'udus , littori ejed« m«, germanus ejus, anticipavit nuntium, &com-
funt. Subfecuta eft de veftigio clades, quam in- prehenfo, difruptis epiftolis, confenfu, quem po-
guinariam vocant. Nam medio menie undecimo pulus fecerat, Imperatori direxit. At ille gratias
adveniens, primum omnium, juxta illud quod Deo agens pro amicitia ipllus Diaconi, quod rein
Ezechiele Propheta legitur : A fanttuario meo pcrilfet locum honoris ejus, data pr«ceptione ipincipite
: Pclagium Papam perculit, Sc fine mora
extinxit. Quo defundo , magna ftrages populi
de hoc morbo fada eft. Sed quia Ecclefia Dei
abfquc Redore elfe non potcrat,Gregorium, Dia-
conum, plebs omnis elegit.
Hie cnim dc Scnaroribus primis , ab adolef- ^
centia devotus Deo, in rebus propriisc lex in Sicilia
monaftcria congregavit : feptimum intra Urbis
Rom« muros inftituit. Quibus tantam dcle-
gans terrarum copiam, quanta ad vidum quoti-
dianum pr«bendum fufficeret, rcliqua vendidit
1 cum omni præfidio domus, ac pauperibus erofum
juffie inftitui, Cumque in hoc reftarct ut be-
nediceretur, Sc lues populum devaftaret, verbum
ad plebem pro agenda peenitentia in hunc modum
exorfus eft:
Oratio Gregorii Pap* ad plebem.
C a p . II .
Oportet, Fratres cariflimi, ut flagella Dei, «
&c. g Proinde , Fratres cariflimi, contrito cor-
de, Sc corredis operibus , ab ipfo feri« quar-
t« primo diluculo, ad feptiformem litaniam jugavit
: & qui ante ferico contedus, ac gemmis xta diftributionem inferius defignatam , devota
micantibus folitus erat per Urbem procedcrc tra- ad lacrymas mente veniamus : ut diftridus judex,
beatus, c nunc vili contedus veftitu ad altaris cum culpas noftras nos punire confideravcrit, ip-
Dominici minifterium confecratur, { feptimufque fc à fententia propofit« damnationis parcat. Cie«
Levita ad adjutorium Pap« adfeifeitur : tanta- rus igitur egrediatur ab Ecclefia Sandorum Mar«
• Confer cutn lib. i. de Gloria matt. c. S3, ubi de hujus Diaconi pe-
yegrinacionc. ,
b Vide lib. n i . Dialog, c. 19. & Paulum Diac. lib. 3. de Gcßis Lan-
gobard. c. 14. Idem legitur in utraque vita S. Greg, antea édita.
* D e bis monafteriis lege noftros de S. Greg, vita commcntatios.
4 Hæc vox Gregorio Turon. familiaris. Vide lib. 6 hiß. c. 4 . & 1.9.
c. io . fignificat pecuniam, fuppelleftilem, bona mobilia. Vide notas
* 4 lib. Sacra.ra. col. 47a.
• Nempe'monaftico. De monaftica S. Greg, vita infra dilTcremus.
1 Nonnifi feptem Diaconi, fcilicet regionarii, tunc in Ecclefia Ho»'
mana ordinabantur. De hoc mo.re infra fufiOs dicetur.
s TJt edita funt turn in Vita auftore Johanne Diacono, turn ad cahi
ccm homil. in Bvang. Tom. I. Qua; verd Iegunrur de Litania feptifor
j mi apud Greg. Turon. hlc excudenda cenfuimus, quod it ' ' '
hanneDiacono, imocumipfomet S,Gregorio noncooycnttl,:nUt. 1
DUIcnj
fus illius rationcm alibi attulimus.
tyrum Cofm« he Damiani, cum Prefbyteris regio- A didum Leandrum, e quibus unam in eifdem finis
lext«. Omnes verb Abbatcs cuin Monachis bris Job titulo pr«fationis adnedit. Altera loquifuis,
ab Ecclefia Sandorum Martyrum Gervafii tur de merfione* baptifmatis , in qua inter cetera
& Prothafii cum Prclbyteris regionis quart«, Om- itaferiptum eft: Reprehcnfibile, inquit, efle nHl- «
nes Abbatiflx cum congrcgationibus fuis, egre- latenus poteft infantem in baptilmatc mergere vcl «
diantur ab Ecclefia Sandorum Martyrum Mar- femel, vcl ter, quando in tribus merfionibus per- «
cellini & Petri, cum Prclbyteris regionis prim«, lortarum Trinitas, & in una poteft divinitatis fin- «
Omnes infantes aH Ecclefia fandorum Martyrum gularitas defignarr. Ferturtamen idem excellen- «
Johannis Sz Pauli, cum Prelbyteris regionis fecun- tiflimus v ir ,- & alios libros morales fcripfilfe > tori
«. Omnes verb laid ab Ecclefia Protomartyris tumque texcum quatuor evangcliorum lermoci-
Scephani cum Prclbyteris regionis feptim«. Om- nando, in populis expofuifle , incognitum fcilines
mulictes vidu« ab Ecclefia fand« Euphemir, cat nobis opus. Felix tamen, nimiüm felix, qui
cum Prclbyteris regionis quint«. Omnes autem omniifm ftudiorum ejus potuit cognofccre dida.
mulieres conjngat« egrediantur ab Ecclefia fan- " Floruit autem Mauricio Imperatorc: obiitqucin
d i Martyris Clementis, cum Prelbyteris regionis ipfo exordio Phoc« Romani Principis.
terti«: ut de fingulis Eccleliis exeuntes cum precibus
Sc lacrymis , ad beat« Mati« femper Vir- Venerabilis Bed*, lib. I I . Hifior. Eccl. gentis
ginis Gcnitricis Domini Dei noftri Jcfu Chrifti Awlorum c i
bafilicafti conercgcmur, ut ibi diutiüs cum fletu, ®
ac gemitu Domino fupplicantes , peccatorum
noftrorum veniara promereri valcamus.
H«c eo dicerite , congrcgatis Clcricbrum Ca-
tervis, pfallerc juffit per triduum ac deprecari Domini
milcricordiam. De hora quoque certia vc-
niebant omnes chori pfallcntium ad Ecclcfiam,
clamantes per plateas Urbis \ Kyrie eleifin . AlTe-
rebat autem Diaconus uofter, qui aderat,in-unius
hor« fpatio, dum vocqs plebs ad Dominum fup-
plicationis emifix, odoginta homines ad terram
corruifle, & Ipiritum exhalajle. Sed non' deftitit
Saccrdos tantus prxdicare populo , ne ab oratio-
ne cclTarcnr. Ab. hoc etiam Diaconus nofter reli-
quias Sandorum, ut diximus^ fumfir, dum adhuc
in Diaconatu degerct. Cumque latibula fug«
prxpararet, capitur , trahitur, 62 ad beatiApofto-
li Petri bafilicam deducitur -, ibique ad Pontifiçalis
graci« officium confccracus, Papa Urbi datus eft.
Sed nec deftitit Diaconus nofter niû ad epifeopa-
tum ejus a dc porto rediret, & qualiter ordinatus
fuerit, præfenti contemplationc fufpiccrer.
S. Ifidori H ijpalenfis E pifco pi, lib. de Scripto-
ribus Ecclefiafiicis.
G Regorius Papa, Roman« Sedis apoftolic«
Pr«ful,compun&ione timoris Dci plcnus, &c
humilitate fummus, tamquam per gratiam landi
Spiritus feientiæ lumine præditus, ut non modo il-
li pr«fentium tempprum quifquam dodorum, fed
nec in pr«teritis quidem illi par fuerit umquam*
Hic in epifeopatus fui exordio edidit librum Rc-
gul« Paftoralis, diredum ad Johannem, Ravennæ
Sedis Epifcopum. In quo quifque docetur, qua-
lis ad officium regiminis veniat, vel qualiter, dum
venerit, vivere vcl doccre fubjedos ftudeat. Idem
etiam, efflagirante Leandro Epifçopo , librum.
bead Job myftico ac moral i fenCu difleruic, to-
tamque propheti* ejus hiftoriam in. triginca quin-
que voluminibus largo elaquentiæ fonte explica-
vit* In quibus quidem quant.a myftcria Sacramen-
corum aperiancur, quantaque lint in amorem vira:
fupern« morum pr«cepta,vel quanta clareanc
ornamenta verborum, nemo fapiens explicate va-
lebit, etiamfi omnes arcus ejus vertantur in lin-
guis. Scripfit etiam 8z quafdam epiftolas ad præ-
* Becccnfls, de portu.- pleriquc editi, déporta, Sequimur çditionem
ftoftri D T h coder-id Ruinart. Dt forto forcé fignificat Dia conu m Eccle-
Turon. ad po^rura facris cum rchquüs dedudum, uc lcgitur lib. tó
A Nno Dominic« Incarnationis fexeentefimo Floruit defi-
quinto, beatus Papa Gregorius , poftquam ”J ntfer(u’ 7'
Sedem Roman* Sc apoftolic* Eeclelï* credecim Z.on.ficuli
annos , menfes fe x, Sc dies dccem gloriofiffi- *•
mérexit, defundus eft, atque ad «cernam regni
< c*lcftis federn tranflatus. De quo nos convenit,
quód noftram, id éft Anglorum gentem dc potef-
rate fatan* ad fidem Chrifti fua induftria conver-
tic, latiorcm in noftra hiftória ccclefiaftica facere
fermonem. Qucm rede noftrum appellare polfu-
mus , Sc debemus Apoftolum : quia cüm primum
in toto orbe gercrct Pontificatum, Sc converlis
jamdudum ad fidem veritatis eflet pr*latus in Ecclefia,
noftram gentem catenus idolis mancipatam
Chrifti fecit Ecclefiam : itaut apoftolicum ilium
de eo liccat nobis proferre lèrmonem .* quia etfi
aliisnon èft Apoftolus,fcd tamen nobis cü:N am
(ignactdum apoftolatus ejus nos furwts in Domino. z‘ Cor- ?• *■
'Erac autem natione Romanus, ex Patre Gordiano,
genus a proavis non folum nobile, fed Sc rcligio-
lum ducéns. Deinde Felix, cjufdem Sedis apoftolic*
quondam Epifcopus, vir magn* glori* in
Chrifto Sc in Ecclefia , fuic ejus atavus. Sed Sc
ipfe nobilitatem rcligionis non minorem, quam
parentes, Sc cognati, virtute devotionis exercuit.
Nobilitatem verö illam, quam ad feculum vidcbatur
habere , rotam ad nancifcendam fupern*
glonam dignitatis, divina gratia largiente, con-
vertic. Nam mutato repentc feculari habitu, mo.
' nafterium petiit, in quo tanta perfedionis gratia
ccepit converfari, ut licuc ipfe poftea conceftari
folebat flendo, animo illius labentia cunda fub- ndt vro<xr
ter effent : ut rebus omnibus, qu* volvuntur,
cminerct, numquam nifi c*lcftia cogicare foleret: M.
ut ctiam recentus corpore ipfa jam carnis clauftra
contcmplationc tranfiret : ut mortem quoque,
qu* pene cundis pcena eft, videlicet ütingreffum
v it * , Sc laboris fui pr*mium amaret. H * c autem
ipfe de fe, non profedum jadando virtutum,
fed deflendo potius defedum, quem fibi per cu-
ram Paftoralem incurriffc videbatur, referre con-
fueverar. Denique temporequodam fecrcto cum
Diacono liio Petro colloquens,enumeratisanimi
fui virtutibus prifcis , mox dolendo fubjunxit :
At nunc ex occafionc cur* Paftoralis fecularium {{Jijd
hominum negotia patitur, Sc poft tam pulchram „
<Je gloria Martyrum c. S3, iade rediilTc Romam , ut S. Gregorii ordi-
r.ationcni propriis ocuüs ufurparet.