m . x m m m m i \ m : . y iwrow i iw i r v y
*3? Sancli Gregorii PapaVita. Lib. II.
Quid paflus
fit faatftus
adverfariis.
Lib. v.tp.+z.
A turpilucro
quàm alicnus
Glim Ep. +4.
lib. tv. nunc
ad ealcem Epp.
C a p u t V I I I .
/. Roma fam e Uborat. I I . Q uid pajjus fir Gregoriw ab adverfariis. I I I . Pacem ab Langobardis
impetrat. I V . A turpi lucro quam alienus foret. V . D e Judicum rapinis conqueritur. V I- A rchi-
diaconum ob.fuperbiam deponit. V I I . SanSla Sedis •vices Maxtmiano tribuit. V I I I . V aria ab
•eo conjtituta I X . Legum amicitia fu it obßrvantijßmus. X . Pacem inter .Maximianum E pifco-
pum & E u febium A bbatem conciliât. Prudentijfima utrique dat monita. X L Privilegium A ri-
m'inenfi Monafierio concejpm.
E Odern anno ad belli incendium quo Romanus ager conflagravit, famis flagellum acceflit, ob
quam Gregorium Prxfedum Urbis, Caftorium magiftrum militum, & fummum Pontificcm negligentia:
criminari aufi Hint apud Auguftum corum inimici & xmuli. Quamquam omnem curam
adhibuiffet nofter Gregorius, a ut hanc penuriam depellcrec ; cum cnim fuperiori anno pauex ob ftc-
lilitatem colledx effent fegetes in Italia, opportüno tempore operam dédit ut à Petro Subdiacono
magna frumenti copia compararetur in Sicilia, aut ab ecclefiafticorum prardiorum colonis, abfque tarnen
vexatione fuppeditarctur. Deindcquc ut multx,quibus deporraretur,naves onerarixprxfto effent,
curaverat : fed hanc egeftatis quam pafla eftUrbs affignat caufam, quod videlicet frumenta diu
Roma: fervari non poffunt incorrupta. Hoftc autem imminente, obfcffifque viis, integrum non crat
novis fubinde commcatibus Urbi fubvenirc. .
Incrcdibilis tunc enituit Gregorii conftantia, turn in perferendis «quo animo calumniis, turn in
aflTercnda illuftrium virorum fibi amicitia conjundorum adversùs obtrcdatorcs innocentia. Obfcurum
non erat.Romanum Exarchum rcrum infeliciter geftarum invidiam ut à fc deprecaretur, in Prxfedum
Urbis ipfinnque fummum Pontificcm rejeciffc. Dc co fic loquitur S. Gregorius in Epiftola ad
Sebaftianum Sirmienfcm Epifcopum : Spua, Frater fanftifsim e, de amici vefiri domni Romani per Jon a in
bac terra patimur, loqui minime valemus. Breviter tarnen dico, quia ejus in nos malitia gladios Lan go-
bar dor urn v ic iti it aut benigniores videantur hofies-, qui nos interimunt, quam Reipublica Judices , qui nos
malitia fu a , rapinis atque fallaciis in cogitatione confumunt. F t uno tempore curam Epifcoporum, atque Cle-
ricorum, Monafieriorum quoque, dr populi gercre, contra hofiinm inßdias follicitum vigilare, contra ducum
fa Had as atque malitias fufpeftum femper ex ifiere, cujus lab oris , cujus doloris ß t , vefira Fr ater nit as tanto
•vertus penfet, quanto me qui hac patior, purins amat.
Paulo poll admota mceniis Urbis caftra reccffic Agilulfus. Pacem tunc fadam, fuadente Thcode-
linda, narrat Paulus Diaconus. Ad ejus confilia Gregorii preces accefferunt & munera, quibus populi
Romani libertatem vitamque redimerc folebat, ut ipfe deferibit, rerum ftatum Conftantinx Au-
guftx exponens : Viginti autem jam & feptem annos ducimus, quod in hacurbe inter Lan gob ardor urn gla*
dios vivimus. Quibus quam multa bac : ab Ecclefia quotidianis du bus erogantur, ut inter eos vivere pojsi-
mus, juggefenda non Junt. Sed breviter indico, quia ßcut in Ravenna partibus Dominorum pietas apud pri-
mum exercitum Italia faccellarium habet, qui caußs Jupervenientibus quotidianas expetifas fa ciat, it a dr in
bac urbe in caußs talibus eorum facceüarius ego fum. Et tarnen bac Eccleßa, qua uno eodemque tempore Clend
s t monaßeriis, pauperibus> populo^ atque infuper Langobardis tarn multa indeßnenter expendit, ecce ad-
huc ex omnium Eccleßarum premitur afflittionc.
Ecclefia: Roman« facultatcs ( dum ejus patrimonia & pr«dia ubique prxdæ paterent) tot neceflita-
tibus, Gregorio cas difpenfantc, fuffecifle, miraculo videtur proximum, prxfertim cum nihil antiquius
habcret,quàm illata colonis be rufticis à patrimoniorum Ecclefixreâoribus & oeconomis damna re-
farcire, ut fupra obfervavimus, atque in pofterum caverc. Quantum ab injuftis exaâionibus abhor-
reret, indicant verbahxc Ep. 44. lib. 1. Nos facculum Eccleßa ex lucris turpibus nolumus inquinari.Quin
eriam in Concilio Romano non folùm redores patrimoniorum Ecclefix ultra quàm par effet illis am-
plificandis ftudentes, & alienos fines appofitis titulis invadentes, anathematis pcena multandos ccn-
fuit ; fed ipfos ctiam Pontifices, fi id fieri , aut prxeiperent, aut non prohibèrent.
Verùm ejus xquitas, integritas, & animi magnitudo nullibi clariùs elucent, quàm in Epiftola ad
Conftantinam Auguftam, ea occafionc feripta. Cum Gentilium non paucos adhuc in Sardinia fiipcr-
ftites effe cognoviffet, ac infulx Sacerdotes pr« torpore de corum converfione parum effe follicitos ;
illuc quemdam Epifcopum ex Italia mitterc curaverat, cujus prxdicatione plurimi ad fidem acceffe-
rant, acccpto baptifmate, idolifque facrificare defierant. At quiaPrxtori feu Judici priùs nefeioquid
. precii perlolvere foliti erant, ut immolandi copiam confequerentur, Judex hoc turpi lucro carere nolens
, etiam à baptizatisyncc ampliüs alii quam vero Deo fervientibus, idem tributum exigebat. Qua
de re correprus ab Epifcopo, refpbnderat fibi ipfi tantùm pecuniz imperari, ut nifi in juft a hxc cxi-
gendo,id perfolverc non poffet.Tamimmenfis ctiam in Corfica infula exa&ionibus opprimebantur
incol«,ut eis facere fatis, etiam venditis liberis,vix poffent: nec minoribus depopulationibus vexa-
batur Sicilia. Quorum fcelcrum & latrociniorum Gregorius certiorcm fecit Auguftam, ut dc his „ ex-
plorato commodo tempore, Mauricium commonere curaret. Occupât autem hac in Epiftola, quod ref-
pondere porerat Imperator : Nimirum quia in Italia ixpenfis tranfmittebatur quidquid de pradiffis in-
fu lis aggregabatur. Ad quod fanâiflimus Papa : Sed ego, inquit, fuggero ad hoc y ut etfi mitßts expen-
fa in Italia tribuantur, à fuo tarnen imperio opprejforum lacrymas compefeat. Nam dr idcircojortaffe tan-
! Ea de re ftatira poll luani ordiuationem Juftinum Sicilix Prxtorcm coramonefecerat. yide lib. 1, Ep. 1. a .
m
San£ti Gregorii Papæ Vita. Lib II. 236
ta expenfa in bac terra minus a d utilitatem proficiunt, quia cum peccati a liqu a admixtione colliguntur.
Traci p la n t ergo fe ren ifs im i Domini n i l cum peccato colligi. E t j c i o , quia e t fi pa rum Reipublica a itnb n du r
utilitatibus \ ex eo multum Refpublica adjuvatur. £)uam etfi fortajfe contingat expenfis minoribus minus
a d ju v a r i melius eft tarnen temporalster nos non v i v e r e , quàm vos ad aternam v itam obßaculum aliquod
in v en ir e . £>ua enim mentes, qualia i/ifeeraparentum ejfe po jfun t, p erpenditequ an do filio s fu o s difirabunt
ne torqueantur. Nunc ad res ecclcfiafticas convertamur. vf.
Ineunte hoc anno fccundo Gregoriani Pontificatus,Laurentius Roman« Ecclefix Archidiaconus (is ^olTfWr-
fortè qui in locum ipfius Romam revertentisConftantinopoli fuffe&us fiicratà Pelagio Papa) ob fu- biamdepom"
perbiam Ôcalia depofitus eft. Ejus locum acccpit Honoratus in Synodo Presbyterorum Diaconorumquc ^ f j dcalj
omnium & univerficlcri : utpalam faccret fummus Pontifex, quantum fibi cordi effet indignos à fa- ‘iZ o ^ .V f
cro miniftcrio removerè : fapicntiftimè fcilicct intclligens Rempublicam ctiam Ecclcfiafticam, uti p ram io, w f i f f m *
i t a pcena cont inert,. f i ^ ^ *d£rM~
Eodcm anno Sedis apoftoliex viçes, in cuncbas Siciliz Ecclcfias commifit fando Maximiano Syra-/ vir.
cufano Epifcopo,de quo jam egimus : quam dignitatem non loco tribuit, fed perfonx ; ex tranlada ^anâa Sedis
vita probe intelligens, q u id de fubfequenti ejus converfatione prafumere liceret. Majores tarnen caufas
difficiliorcfque dirimendas ad fc deferri voluit. Ex Epiftola ad cumdcm paulo poft feripta liquet quàm u t. /-. Ef.7.
curiosè inveftigaret, quinam Epifcopatu fungi ( ubicumquc latercnt) digni vidcrentur ; ut eos ad Pa- lbld‘ £P- **'
ftoralem curam provchi fatagerer.
Inter cetera obfervatione digna quz hoc anno conftituit, non obiter prxtcreundum hoc adversùs Va VI11'
iteratas ordinationcs dccretum : S i cut bapti\atus Jem e l iterum bapti\ari non débet : i t a qui confccratus eft conftuma!9
f e m e l , in eodcm iterum or dine non -valet confecrari. S e d f i quis f o r f i t an cum le v i culpa a d fa c e r do tium ve- Lib- jp* -£/>•
n i t , pro culpa poenitentia indict d e b e t , & tarnen or do J'ervari. ■
Attente quoque legenda fiint verba hxe fandi Pontificis : A b f i t hoc à me, ut ftatuta ma jo rum confia- ibid. Ep. jz :
cerdotibus me is in qualtbet Ecclefia in fr in g am : quia m ih i in ju r tarnfacto, f i fra trum me or urn ju r a p e r turbo.
Quibus oftendit quàm religiofus cultor foret inftitutx à Chrifto epifcopalis poteftatis, ctiam in fub-
jedis Epifcopis. Idem teftatur ad Dominicum Epifcopum referibens : De Ecclefiafiicis p r iv ile g iis quod Ilid-
v e fira Fraternität f e r ib i t , hoc pofipofita dubitatione teneat : quia ficut noftra defendimus, it a fin g u lis qu i-
bufque Ecclefiis fu a ju r a fe rv am u s . N e c cuilibet, fa v e n t e gra tia , ultra quàm meretur impert io r , nec ulli
hoc quod f u i ju r i s e ft , ambitu ftimulante derogo , J e d fra tr e s meos p e r omnia honorore cupio.
Epiftolam Dominici de fufeepto Pontificatu congratulatoriam dctulcrant ad Gregorium honoris cau- IX.
fa duo Epifcopi , quibus duo comités dati, Diaconus unus & alter notarius. Cum honoris vices red- Legum amici-
dere non poffet (hoc cnim à fiiprema ejus dignicate fuiffet alienum) amorem cerne amori rependit, vanciffimus^^"
etiam cum fccnore : non minus videlicet follicitus amiçitiæ quàm Epifcopatus jura fervare. Id pro cer-
to habebit qui hanc ad Dominicum Epiftolam legerit. Quanta cnim caritatis fragrantia his in verbis:
H.anc matrem cufiodemque virtutum (diledionem) fa n t lifs im e F ra te r , inconcujfaftabilitate teneamus. N ulla
in nobis eamfubdolorum lingua imminuant : nulla antiqui hoßis infidia corrumpant. H a c namque d iv t fa ju n -
g i t , & conjunct a at f t edit. H a c humilia fin e tumore fu b r ig it . H a c er e ft a fin e d e j e ft tone fubmittit. Per bane
u n ive r fa lis Ecclefia unit a s , qua eft comp ago corporis Ch riJH , exaquatione mentis gaudet in fin g u li s , cum
f i t e i difpa filita s in, d iv e r f i t ate membrorum. Per hanc eadem membra d r alieno gaudio in J it i s a ff iifta
e x i liu n t , d r alicnis mcerortbu-s etiam in fu is lata cornabefcunt. T e fie enim Magijbro gentium , dum j i qu id
patitur unum membrum, compatiuntur cetera membra : d r f i gloriatur un urn membrum > congaudent omn
ia membra : v o s non ambigo de noftra perturbatione ingemifeere, cum nos omnino certum f i t de vejtra p a ce
gander e. Et poft multa : P e r caritatis compagem & tu a fu n t qua de me loquor, d r me a qua te agere
concupifco.
Ut de rebus monafticis ad fecundum Pontificatus Gregoriani annum pertinentibus pauca delibe- Krimis,
nihil notatu magis dignum nobis occurric, quàm Papz follicitudo ad componendum diftidium £a” ™ccr0^
inter Maximianum Epifcopum Syracufanum,& Eufcbium Abbarem.Quanrx fanditacis foret Maximia- ximianum e-
nus jam non femel à nobis didum. Sandx Sedis vices ipfi comniiffas à Gregorio, ineunte hoc anno fupra pifc°pcm ,&
commcmoravimus. Virum tarnen fandum, & in intimis fere primum , redarguendum cenfuit S. Pon- -batem!""
tifex ob inflidam leviori ex caufa & ex animi commocione, Eufebio Abbati cxcommunicationem. Prudemi/lîma
Ea dc re monendum cum putavit à Petro Subdiacono in Sicilia pro negotiis Romanz Sedis agente, dae
ad quern ita feribit : JEg re tuli quod (Maximianus) domnum Eufebium excommunicavit, v irum tanta a- Lib. u. Ep.
fa t i s , d r tanta agrititdinis. Unde necejfe e fiu t eidem domno Epifcopo fecrete dicas, quatenus in proferen- 3 i -
d is fen ten tiis praceps non f i t : quia caufa qua p e r fententiam dccidenda fu n t , necejfe eft ut p r iu s fiu d io fa
& frequentifsima conjideratione menfurentur. Nota domni titulum ab ipfo Papa honoris caufa feni conccf-
fiim Abbati. Nec fatis fuit Gregorio Maximianum alloqui per Petrum, fed litteris eum admonuic
ut Icnirc & confolari Eufebium tanto furo re exafperatum ftuderet. Hac in Epiftola adMaximiani men- ^ Ep.
tem revocat, quotics eum admonucrit, ut in proferenda fententia przeeps non effet. Miratur eum
ita furore exarfiffe in Abbatem, cujus antiqua converfatio, ztas longa & xgricudo diuturna, Epif-
1 coP* animum ab ira de fledere debuiffent. ^ u ilib e t enim in eo fu e r it cxcejfus, inquic, ipfa agritudinis
a ff lift io ei debuit pro flagello fujßcere............. f e d fortajfe ideo excedere in ta li perfona permijftu e s , ut cautior
in v ilio rib us fia s . Utinany hzc fandiflimi Dodoris monica ob oculos haberent femper in fuis erga fub-
ditos judiciis Antifticcs & Redores. Obtemperavit Maximianus, & Eufebio cojrnmunionem ac gratiam
reddere voluit -, fed accipere detredabat Abbas.Unde ilium ad officium revocarc ftuduic S. Gregorius
hac Epiftola : Credat m ih i Caritas tu a , quia v a ld e contrifiatus fum de t r ifiit ia tu a, ac f i in te in ju riam
tpfe pertulijfcm. S e d cum pojhnodum a g n o v i, quia ctiam reddente reverendifsimo v iro fra t r e & coepifco-
po nojtro Ma ximiano g ratiam atque communionem, tua D ile ftio ab eo communicari no leb a t , cognovi d r
illu d fd in s jufiurn fu ijfe quod fa f tum cfi. Servorum Del humiUtxs in a ffliftion is tempore débet apparcre.
g u t vero f e contra Prapofitos fu o s erigunt ,pro fe fto oftenditur, q u ia fe r v i Del ejfe contemnunt. E t qnidem
Tom. IV S