Xi y.
■ öi Apollî-
KÛtisfeP0
dit, & Pallium
feda-
turum prox
y i .
'Quàm didafca-
licis 'reiponfîo-
nibus fuper-
bum Imperar
■ totem ccuuit.
ï j ï San£ti Gregorii
præfenti, quid vobiscum eo fit agendum , inftru-A
ximus : à quo cunda fubtilitcr addifeentes, fie
vos in omnibus exhibete, ut in vcftra follicitudi-
ne noftram fuifle prxfentiam fentiamus.
Item Caftorioj&Notario Sc Chartulario Raven-
nx : Quanto credi tibi Sc neceflarias vides caufas
injungi, tanto te magis ftrenuum debes Sc folliei-
tum exhibere. Proindefi Maximus Salonitanus,
præftito facramento, firmaverit fe fimoniaeà hx-
refi non teneri, atque de aliis ante corpus fandi
Apollinaris tantummodo requifitus, innoxiumfc
elfe refpondcrit, Sc de inobedientia fua poeniten-
tiam, ficut deputavimus, egerit : volumus ut ad B
confolandum ilium epiftolam, quam ad eum feri-
pfimus, ubi ei Sc gratiam noftram Sc communio-
nem nos reddidifle fignavimus, Experientia tua
dare debeat : quia ficut in contumacia perfiftenti-
bus feverosefle nos convenit, fic iterum humilia-
tis Sc poenicentibus negarc locum venia: non de-
bemus.
Cumque Maximus penes corpus beati Apollinaris
fecundum juflum Gregorii de cundis humi-
liter fatisfeciflec, Caftorius chartularius confola-
toriam ei epiftolam prxbuit, verbis Gregorii ad-
ferentem : Quamvis culpabilibus ordinationis tua: C
primordiis grave malum per inobedientia: culpam
addideris : nos tarnen Sedis apoftolic* audoritar
tern eo , quo decuit moderaminc, tempérantes,
numquam contra te ufque adhuc, ut caufa pof-
cebat, exarfimus : fed ut longiùs fe ingratitudo
noftra, quam tu tibi excitafti, produçeret, crédita
nos follicitudo vehementer angebat : ne qux-
dam illicita, quæ de te audieramus, negligenter
omittere videremur. Qua: fi bene confideres, ipfe
pertefatisfacerc differendo firmabas:atque ex hoc
adversum te zelum noftrum acrius incitabas. At
ubi falubri tandem confilioufus, jugo te obedien-D
tïar humiliter fubmififti, Sc Dilcdio tua poeniten-
tiam agcnS, digna fe, ut deputavimus, fatisfadio-
ne purgavit, redditam tibi gratiam fraternx carita-
tis intellige , atque in noftro te receptum confor-
tio gratulare : quia ficut perfeverantibus in culpa
diftridos, ita refipifeentibus nos benignos dccet
efle ad veniam. Poftquam ergo Fraternitas tua
apoftolicæ Sedis communionem fe reparafle co-
gnofeit, perfonam ad nos tranfmittat, qux Pallium
tibi deferendum ex more percipiat. Nam
quemadmodum illicita perpetrari non patimur :
fie ea, qua: funt confuetudinis, non negamus. Li- ^
cet autem ad ha:c concedcnda difpenfatio nos loci
noftri vocaverit : multùm tarnen à nobis petitio
dulciflîmi. atque excellentiffimi filii noftri Dom-
ni Callinici Exarchi, ut temperantiùs erga te age-
remus, exegit ; cujus cariflimam voluntatem, nec
pertulimus, nec potuimus contriftarc.
Prxterea cupidiflimus ac tenaciflimus Imperator,
qui confuetudinibus antiquiflimis dationcs,
legionum quoque milites frequencifiimè, ficuti
Romanorum narrat hiftoria, defraudabàt, cernons
Gregorium contra omnes mundi ftrepttus, p
auguftalibus defenfionibus, quarum fuffragio ad
arcem pontificatus hune fe provexilTc jadabat, pc-
ni tus non egerc: imô canonicis audoritatibus, ifan-
ditatis ac prudentiæ fnæ virtutibus, Chrifto pro-
pitio, cundis alta fapientibus prxvalcre: ad odium
détradionemque famæ illius magis magifque con-
verfus eft, liberalitatemPontificis, quia famelicis
Papæ Vita 132
militibus tam ecclefiaftica, quàm publica frumen-
ta diviferat, fubdolis aflertionibus reprehendens.
Cui Gregorius , utpotc qui provedioncm fuam
divino judicio , in cujus nimirum manu corda
regum confiftentia, quocumque voluerit, incli-
nantur , non caducis humanis favoribus deputa-
bat, voce libera contradicens, his eum réfponfio-
nibus fregit, deturpavit, atque nonnulla de fu-
turo Dei judicio diflerendo deterruit : In ferenif-
fimis, inquit, juflîonibus fuis Dominorum pietas,
dum me de quibufdam redarguere ftuduit, par-
ccndo mihi minime pepercit. Nam in eis urban*
fimplicitatis vocabulo me fatuum appellat. In
Scriptura etenim facra cùm in bona intelligcntia
fimplicitas ponitur, vigilanter fiepe prudenti* aut
reditudini fôciatur. Undc ctiam de beato Job ficri-
ptum eft : Brat v ir fimplex > & reffus. Et beatus
Paulus Apoftolus admonct, dicens : Bfiote fim f lices
in malo, & prudentes in bono. Et per femet-
ipfam V critas in Evangelio admonet, diccns : Eßo-
tc prudentes ficut ferpentes, & fimp lice s ficut colum- j
b&, efle valde inutile judicans, fi aut iimplicitati
prudentia, aut prudenti* fimplicitas défit. Ut ergo
fervos fuos ad cunda eruditos efficeret, efle f
eos & fimpliccs ficut columbas, & prudentes ut 4
ferpentes efle voluit : quatenus in eis & ferpentis |
aftutia columb* fimplicitatem acueret, Sc colum- ‘
b * fimplicitas ferpentis aftutiam temperaret. Ego ‘
igitur qui in {ereniflimis Dominorum juflîonibus ‘
ab Ariulphi aftutia deceptus, non adjunda pru- 4
dentia fimplex denuntior, conftat proculdubio ’
quia fatuus appellor : quod ita efle ego quoque 4
ipfe confiteor. Nam fi hoc vcftra Pietas taceat, 4
caufie clamant. Ego enim, fi fatuus non fuiflem, 4
ad ifta toleranda qu* inter Langobardorum gla- 4
dios hoc in loco patior, minime veniflem. In ea 4
autem re quam de Ariulpho perhibui, quia toto 4
corde venire ad Rempublicam paratus fuit, dum 4
mihi non creditur, ctiam mentitus eflè reprehen- 4
dor. Scd ctfi Sacerdos non fum, fcio gravem efle 4
hanc injuriam Sacerdoti, ut veritati ferviens, fal- 4
lax crcdatur. Et dudum novi a quoniam Nor- 4
dulpho plus eft creditum quàm mihi, Leoni am- 4
pliùs quàm mihi. Et nunceis, qui efle ad medium 4
videntur, plufquam mcis aflèrtionibus crcdulitas 4
impenditur. Et quidem fi terra: mea: captivicas 41
per quotidiana momenta non excrefccret, de d e f 41
pc&ione mea atque irrifione lætus tacerem. Sed 41
hoc me vehementer affligit, quia unde ego cri- 41
men falfitatis tolero, inde Italia quotidie ducitur 41
fub Langobardorum jugo captiva : dumque meis 41
fuggeftionibus in nullo creditur , vires hoftium "
immaniter exerefeunt. Hoc tarnen piiflimo Domi- "
no fuggero, ut de me mala omnia quadibet exif- 4
timet j de militate verb Rcipublicæ, & caufa ere- 4
ptionis Italia: non quibuflibet facile pias aurcs 4
præbeat, fed plus rebus, quàm verbis credat. Sa- 4
ccrdotibus autem non ex terrena poteftate Domi- 4
nus nofter citiùs indignetur, fed exccllenti con- 4
fidcrationc propter eum, cujus fervi funt, cis ita 4
dominetur, ut etiam debitam reverentiam impen- 4
dat. Nam in divinis eloquiis Saccrdotes aliquan- 4
do Dii, aliquando Angeli vocantur. EtpcrMoy- 4
fen de eö, qui ad juramentum deducendus eft, di- *
citur : Applica ilium ad deos, videlicet ad Sacer- *
dotes. Et rurfum feriptum eft : i>iis non detrahes, *
fcilicet Sacerdotibus. Et Propheta ait : Labia Sa- 4
; la cxcufis codd. qiios mfs. Bigot. Utic. très Parificnfcj &c. re- darguunt, quia Arnulpho, yel Ariulphi
133 Aurore Johanne Diacono. Lib. IV. Î34
urietis c u ß o d im tt fcientUm, & legem requirent ex A Quöd autem Dominorum pietras illud mihi paore
ein s: qttia Angelus Domini exenituum ejl. Quid
ergo mirum fi illos vcftra Pietas dignetur hopo*-
rare , quibus in fuo eloquio honorem tribuens i
eos aut Angelos , aut dcos ipfe etiam appellat
Deus ? Ecclefiaftica quoque teftatur hiftoria, quia
cum pi* memorix Conftantino Principi in fcripto
oblat* accnfationes contra Epifcopos fuiflent, libellos
quidem accufationis accepit, Sc eofdem
qui accufati fuerant Epifcopos convocans, ineo-
rum confpedu libellos ,'quos acceperat, inccn-
dit, diccns: Vos d ii efiis a vero Deo confiituti. Ite
vendum Sc terribile omnipotentis Dei judicium
intentat, rogo per cumdcm omnipotentem Dominum
, ne hoc ulteriüs faciat: nam adhuc nef-
cimus, quis ibi qualis fit; Sc Paulus egregius prx-
dicator dicit : Nolite judicaYe ante tempus, donee
veniat Dominus, qui & illuminabit abfeondita te-
nebrarum , & manifefiabit con fill a cordium. Hoc
tarnen breviter dico, quoniam peccator Sc indi-
gnus plus de venientis J es u mifericordia i quam
de veftr* Pietatis juftitia prxfumo, Sc funt multa
qua: de judicio illius homines ignorant: quia for-
I & inter vos caufas vefiras difponite : quia dignum B tafle, qua: vos laudatis, illc reprehendet : Sc qux
non efi ut nos judicemus deos. In qua tarnen fenten-
tia, pie Domine, fibi magis ex humilitatc, quàm
illis aliquid prxftitit ex reverentia impenfa. Ante
M cum quippe pagani in RepublicaPrincipcsfuerunt,
qui verum Dcum nefeientes, dcos ligneos Sc la-
pidcos colebant : Sc tarnen corum Sacerdotibus
n honorem maximum tribuebant. Quid igitur mi-
” rum, fi Chriftianus Imperator veri Dei Sacer dotes
dignetur honorare, dum pagani, ut prxdiximus,
” Principes honorem impcnderc Sacerdotibus no-
m verunt, qui diis ligneis Sc lapidcis ferviebant ? ^
Hxc ego Pietati Dominorum non pro me,fed pro
W cunftis Sacerdotibus luggero. Ego enim peccator
homo fum : Sc quia omnipotenti Deo incef-
lanter quotidic delinquo, aliquod mihi apud tre-
mendum examen illius efle remedium fufpieor,
** fi inceflantibus quotidie plagis ferior. Et credo,
quia eumdem omnipotentem Dominum tanto vo-
bis amplius placatis, quanto ei me male fbrvien-
” tem diftrl£tiùs affligitis. Mulcas enim jam plagas
** accepcram : Sc fupervenientibus Dominorum juf-
•fionibus inveni confolationem, quam non fpera-
bam. Si pofliim, has celeriter plagas enumero. Pri-
mo quod mihi pax fubdu£fca eft, quam cum Lan-
** gobardis in Tufcia pofitis fine ullo Reipublic*
** difpendio feccram. Deinde , corrupta pace , dc
** Romana civitate milites ahlati funt. Et quidem
** alii ab*hoftibus occifi, alii verb Narniis Sc Pcru-
** fii pofiti -, Sc ut Perufium teneretur, Roma relidta
" eft. Poll h*c plaga gravior fuit adventus Agi-
** lulphi , itaut oculis meis cernerem Romanos
" more canum in collis funibus ligatos, qui ad Fran-
** ciam ducebantur vénales. Et quia nos, qui intra
** civitatcm fuimus, Deo protegente, manus ejus
vos reprehenditis, illc laudabit. a Inter ergo omnia
incerta, ad folas lacrymas redeo, petens ut
idem omnipotens Deus piiflimum Dominum noftrum
, Sc fua hîc manu regat, Sc in illo terribili
judicio liberum ab omnibus dcli&is inveniat : Sc
me ita placcre, fi necefle eft, hominibus faciat,
ut xternam ejus gratiam non offendam.
Denique Mauricius Imperator libertatem vo- xvii.
cis tanti Pontificis, reprehcnfionifque conftan-
tiam admiratus, quia de futuro Dei judicio fc vicmH inofs'
terruerat , ad excrcendam in eum tyrannidem pergiadmm
prodire nitebatur, cum protinus codcm anno vir
quidam monachicis indutus veftimentis, divina
quadam virtutc commotus, dextera fpatham ce-
pit, quam videlicet à foro ufque ad xneam fta-
tuam1’ gladiatoris nudam circumferens,Imperato- b
rem gladio cundis moriturum prxdixit. Quod
Mauricius ut audivit, à tyrannide Gregorio in*
ferenda femet continuit, Sc judicium divinum ,
quod ei minätus fuerat, cito fc fubiturum tanto
magis timuit, quanto Gregorium eredidit non
pofle mentiri.
Mox itaque fcripto preces comportas tam ei- xviir.
dem, quàm cundis Patriarchis, Epifcopis, Sc Mo- Mauric
nachis civitatum five folitudinum,pecunias mul-
tas, cercos &thymiamata deftinavit, hoc potif- nojudido.çum
fimùm deprccans ut Domino fupplicarent, qua-
tenus in hoc fcculo mérita fuorum malorum re* traJ “ m u
ciperet : tantùm ut à futuris cruciatibus redirni
meruiflet. Cumque hoc Sc ipfe vehementiùs per
multa tempora cum lacrymis poftularet, quadam
node dormiens, videt apud æneam palatii por*
tam fe coram multo populo xneæ datu* Salvator
is afliftere. Tunc vox terribilis fadae ftexip -
evafimus, quxfitum eft unde culpabilcs efle vi- E fo incarnati Verbi charadere , dicens : Date Mauderemur
: videlicet cur. frumenta defuerint
** qua: in hac urbe diu multa fervari nullatcnus pof-
fu.nt , ficut in alia fuggeftionc plenius indi-
cavi. Et quidem de memetipfo in nullo turba-
” tus fum : quia tefte confcientia fateor, adverfa
M quzlibet pati paratus fum, dummodo h xc omnia
cum falute dumtaxat arrim* mea: evadam. Sed
** de gloriofis viris, Gregorio Prarfedo, Sc Caftorio
” Magiftro militum non mediocriter fum afflidus:
** qui Sc omnia qua: potuerunt fieri, nullo qjodo fa-
cere neglexerunt, Sc labores vigiliarum Sc cuftoricium.
Et capientes eum judiciorum miniftri> po-
fuerunt juxta c pueri umbilicum, qui illic crat. 0
Cui eadem vox charaderis , ait : Ubi vis red-
dam tibi. mala, qua: in hoc feculo perpetrafti ? Illc
refpondit : Amator hominum, Domine, & Judex
jufte , hic potiùs ea mihi ; Sc non in feculo
futuro - rétribué. Statim divina vox juflit tradi
Mauricium, Sc Conftantinam uxorem ejus, cum
filiis Sc filiabus, omnique cognatione ipfius, Pho*
c x militi. Evigilans ergo Mauricius mifitd Para* d
coemomenum, Sc vocavit ad fd Philippicumc ge- c
dia: civitatis in obfidione eadem vehementiflimos B ncrum fiium, quem dudum fufpicatus fuerac im
perium fibi veile lubriperc. At ille pro fufpicio-
ne fe perdendum conjicicns , advocata: Gordi*
uxori fua:, tamquam non fe revifura:, ultimum
vale dixit : Sacramentoque communionis acce-
pto, ad palatium venit, Sc cubiculum Impcratopertulcrunt:
Sc poft hxc omnia gravi Dominorum
indignatione percufli funt. De quibus patenter
intclligo quia cos non fua a d a , {ed mea perlo-
na gravat, cum qua, quia pariter tribulatione la-
boraverant , poft laborem pariter tribulantur.
* Excufi cum tribus mfs. Parif. intemitto ergo omnia. Aliis mfs. ad-
harremus.
fc In Regio, fecunda manu fuperferibitur , more.
c Ita mfs. Reg. & Ecclefiae B. Marix Parif. Editi sum Colb. & non-
«Ullis aliis, purpureum.
Tom. IV ■
d Ita legendum ex Thcopb;
Hxc vox corrupta eft ctiam
• Imo erat fororis Mauricii
Thcophancs, quöd ejus nomen
L perator hanc primam eüe lictei
mis. fed prxfertim in vu.garis,
aritus. Curfufpeéln' foret caulam affitte
littera P. inciperct. 4 ccep.-rat enim Im-
n nominis illius à quo erat occidcndus. ;
1 ‘ j