EMordAib93i.
*• i î . ». Jç .
* noluit.
* fenuni.
Mord. lit. 2j
* autoris.
% clic.
*excrcet-
*appetunt.
* Mord. 1.2
&f*M-
* confulunr:
&cli. 3 2. i.Ezech. $4.
T *
X V I .
C AP U T
De hypocritis
A p o ten tia . Ipfa cnim bona quæ fubdicis dicunt, do.
minando potiùs quàm confulendo proférant : quja
1 R a n fi h o fp es, d r orna m enfam . Tranfeundo
■ hofpes ornare menfam dicicur, quia fi ad alta-
re Dei quis pofitus, per bona opera gloriam pro-
priam quérir, & de oftentatione fandi taris ejus
laus altaris extenditur ; Sc ipfe tarnen apud Dominum
in numéro civiiun non habetur. Aliis ejus
opinio proficit : Sc tarnen à Dco extraneus ipfe
pertranfit. Menfam itaque tranfeundo decoravit,
quia ftare ad fàcra*voluit, qui per omne quod
agere ftuduit, ad humanas laudes mente decu-
videlicet quidquam eis quafi ex æquo dicere fe.
ipfos exiftimant dejecifle : fingularitate autem
gaudent culminis, & non æqualicate conditions.
Unufquifque autem fuperbias Rcdor toties ad
culpam * fuperbiæ dilabitur, quoties præefle ho-
minibus dcledatur,& honoris lui fingularitate I*,
tatur : fub quo enirh fit non confiderat ; Sc quod
æqualibus quafi non fit æqualis, exultât. Unde autem
hæc vitiorum radix pullulât in corde regen.
tium, nifi ex imitatione illius qui, defpedis Ange,
lorum focietatibus, dixit : A fcendam Jitp e r altitudi-
nem n ub ium , Jîm ilis ero A ltifs im o ? Redores ergo
currit.NonnulIi namque hominum,& apud Deum g quotics extolluntur in eo quod ceteros reeunt
*reprobi funt, Sc apud homines fanditatis nomi- toties per lapfum fuperbia: ä fummfRedoris ferne
cenfentur; cum Sc ante humanos oculos aliud vitio feparantur: Sc cum xquales fibi fubditös def
oftendit vita, Sc ante divina judicia aliud inten- piciunt, ejus fuper fe dominium, fub quo omnes
oit confcientia. * «quales funt, non agnofeunt. Quia verb dominando
prsefimt, exemplo fu« fuperbia: fubdi-
tos ad impietatem trahunt: ad viam autem picta-
tis duccrent, fi eorum oculis humilitatis exempla
C a p u t X V I I .
De bonis çy mails Pralatis.
£ iS A nc tæ univerfalis Ecclcfiæ fpiricualis quif-
que prædicator, in cundis quæ dicit folerter curare
infpicit, ne in eo quod rede prædicat, vitio
te elationis extollat: ne vita à lingua difcordet,
ne pacem cum in Ecclcfia annuntiat, in femetip-
fo, dum bene dicit & male vivit,amittat : fed ftu-
det fummopere contra maledicos rumores adver-
fantium, & defendere loquendo quod vivit, Sc
ornare vivendo quod dicit. Nec in his omnibus
fuam, fed*adoris gloriam quarrit : atque omnem
fapientiæ gratiam, quam ut loqueretur accepit,
non fuis fe æftimat meritis, fed eorum interccf-
fionibus pro quibus loquitur, accepilfe. Sicque
dum fe infra dejicit, fupereft : quia nimirum fuse
mcrcedi magis proficit quod bona quæ exercerc
prævalet, alienis meritis reddit; indignum fe omnibus
judicat, etiam dum dignius cundis vivit.
Seit enim quod bona quæ innotefeunt hominiens,
fine periculo vix effe poflunt : Sc quamvis famonftrarent.
Dux autem eft impius, qui per tu-
morem à tramite veritatis exorbitat ; Sc dum ipfe
in præceps mit, ad abrupta fèquentes invitât.
Dux eft impius, qui per tumoris exempla viam
oftendit erroris. Paulus * impius dux elfe metue-
bat, cum poteftatis fuæ celfitudinem reprimebat. :
q ni eens : N ec quarentes ab h om inibus g lo riam , ne-
que a v o b is, neque ab a liis s cum po fsim us on eri ef-
f e u t C h riß i A p o ß o li } fe d f a llt ß tm us p a rv u li in
m edio veß rum . Parvulus in medio eorum fue-
rat faftus, quia timebat ne fi inter difeipulos honorem
fuæ cclfitudinis vindicaret, exempla elationis
oftenderet. Timebat nimirum ne dum fibi
ipfe poteftatem Paftoralis potentiæ quæreret,
grex* fubditorum per abrupta fequeretur ; & ad,
impietatem fequentes duceret, qui pietatis offi-
cium fufcepilfer. Unde necelfe eft ut is qui præ-
eft, quæ exempla fiibditis præbeat folerter atten-
dat : & tantis fe feiat vivere, quantis præefle :ac
vigilanter infpiciat, ne in eo quod Prælatus eft inne>
ra ?nec videri : atque hoc fibi omnimodo quod loebiw
poréftatis immodtratiùs
quendo proditut pertimefeit, &: fi liceat tacere
appétit, dum efie multis tutius filcntium cetnit,
eolque * Ce feliciores putat, quos intra finflam
Ecclefiam locus inferior pet filentium occultât.
Et tamen ut fanda Ecclefia defendatur, quia ad
Ioquendum vi caritatis impellitur, ex ncceflïtate
quidem officium locutionis fufeipit, fed ex ma-
gno defiderio odum taciturnitatis quætit : hoc
fervat voto, illud*obfervat minifterio. Hanc autem
dicendi formulam arrogantes ignorant : ne-
que enim loquuntur quia caufat evenitint, fed
caufas_evenire*optant,ut loquantur. *Ipfi etiam;
exigat; ne difciplina: jus in rigorem mutetur fuper
biz, & ,unde aperverfitate fubditos reftringere
poterat, inde magis intuentium corda pervertat;
ne, ut diéhim eft, impictatis dux per officium
pietatis exiftat. Non autem debet hominum duca-
tum fufeipere, qui nefcit homines bene vivendo
prarire: ne qui ad hoe cligitur ut aliorum culpas
corrigat, quod refecare debuit ipfe commit-
tat. Hinc inde fe ergo qui przfunt * confpiciant,,,
ut fibi fubditis vivant : ut bonum quod facïunt,«
SC mtra finum mentis abfcondant, Sc eo ad pro-
yeftum fequentium exempla rcctz operationis
impertiant : ut fubditorum culpas animadver-
* novimus, inordinatum fibiiietam » E tentes corrigant; nec tamen per vim ejufdem
fubditis cxigunt; & non cam propter Dominum
quam pro Domino vencrari volunt: intus cnim fc
tumore cordis extollunt, cunftofque fubditos in
fui comparatione defpiciunt; nec condefccnden-
do*confolantur, fed dominando premunt: quia
videlicet alta cogitatione fc erigunt, & arquales
fe efle illis, quibus eos prjeefle contigit, non a-
gnofeunt. Contra hunc tumorem Prselatorum di-
,
citur : Ducem te confiituerunt : n o li extoUi, f e d ejlo
tn tllis q u a fi unus e x illis . Hunc tumorem Domi-
nus per Prophetam in Paftoribus increpans, ait :
+• V os autem cum a u fierita te im pera batis e is , & cum
animadverfionis intumefcant: ut qmedam leniter
corrcpta tolerent, nec tamen difeiplinx vincula
cadem lenitate diflolvant : ut quaidam tolerando
diflimulent, nec tamen ca crefcerc diflimulando
permittänt. Laboriofa funt ifta, & nifi divina gratia
fulciat, ad cuftodiendum difficilia. Rc£te ergo
de adventu judicis per Sapientia: librum di-
citur: H o r r e n d e d r cito a p p a r eb it * q u dm durifsimttm
ju d i c iu m * in h is ,q u ip r a fu n t f i e t . Quia ergo plerum-1
que per poteftatem regiminis ad culpam prorum-,
pitur elationis : * initium fuperbia: ab ipfa mox w
radice fecandum eft, ut Cum latenter oritur, tunc *
vi^ilanter âbfcîdatuï, ne pïovcdu vigeat, ne ufu A
roboretur. Difficilè enim in fe quifque invetera-
tam fuperbiam deprehendit : quia nimirum hoc
vitium quanto magis patimur, tanto minus vide*-
xnus. Sic quippe in mente fuperbia ficut in oculis
caligo generatur $ quo fe hæc latiùs diktat,
eo vehementiùs lumen * anguftatur. Paulifpcr
ergo elatio in prjecordiis crefeit; & fe vai-
ftius extenderit, oppreflie mentis oci^ui^yun-
ditus claudit $ ut captivus animus clatidfiis ty-=-
pum Sc pati poflit, & tamen id quod patitur
videre non poflit. * Unde magnopere curandum
C a p u î X Î X .
Qupt ftiodis tangant animum imagirtes jom~
niorum.
L i n d o f o m n i a v e n t r i s p l e n i t u d i n e V e l ■
i n a n i t a t e , a l i q u a n d o v e r o i l l u f i o n e , a l i q u a n d o c o - 1
g i t a t i o n e f im u l & i l l u f i o n e ; a l i q u a n d o r e v e l a t i o -
n c , a l i q u a n d o c o g i t a t i o n e f im u l & r c v e l a t i o n e
g e n e r a n t u r . S c d d u o q u æ p r im a d i x im u S j o m n e s
e x p e r im e n t o c o g n o f c im u s ; f u b j u n & a a u t e m q u a t
u o r i n f a c r æ S c r i p t u r æ p a g i n i s i n v e n im u s . S o m -
eft > ut qui regendis hominibus præfertur, apud B nia etenim nifi plerumquc ab occulto hofte per
r~ :---- :— ■— n illufionem fièrent^ nequaquam hoc vir Sapiens mdicaret/
fe intra fecretarium mentis in cathedra præfi-
deat humilitatis ; cumque judicanti ei à ceteris
foris afliftitur, vigilanti oculo inceflanter afpiciat,
cui quandoque judici ipfe de his judicandus afli-
ftat : ut quanto nunc ante eum quem non videt
*follicitus trépidât, tanto cum cum viderit fecu-
rior cernât. Pcnfet ergo quia qui ad fatisraciem
dum diftri&o judici de fiia tantummodo anima
fortafle vix fufficit} quot regendis fubditis præ-
eft, reddendæ apud eum rationis tempore, utita
dicam, tot folus animas habet. Quæ nimirum co*-
giratio fi afliduè mentem excoquit, omnem fu- q Ægyptum fugeret,per fomnium* Veritas admo-
dicens : M u ltos erra re fe c e ru n t fom n ia > d r
illu fio n es v a n a . Vel certè : N o n au g u ra b im in i, nec
o b fc rv a b itis fom n ia '. Quibus profeftô verbis cujus
fint deteftationis oftenditur, quæ auguriis con-
junguntur. Rurfum nifi aliquando ex cogitatione
fimul & illufione procédèrent, Salomon minimè
dixiflet: M u ltos curas fequ u n tu r fom n ia . Et nifi aliquando
fomnia ex myfterio revelationis oriren-
tur, Jofeph præferendum fe fratribus fomnio non
videret : nec Mariæ fponfum ut ablato puero in
Genef. 3
Matth.
perbia: tumorem premit: & Reftor providus tan-
. to jam neque * fuperbus neque dux impius voca-
Ijitur, quanto ei cogitatione föllicita poteftas qwas
accepta eft, non honor fed onus jcftimatur. Nam
cui efle nunc judicem übet, huic videre tune ju-
dicem non libet: numerari enim culpa: ncqueunt,
qua: habend« poteftatis „amorc perpetranturiTunc
verb folum poteftas bene geritur, cum non aman-
do fed timendo retinetur: qua: ut miniftrari rede
valeat, oportet primüm ut hanc non cupiditas,
fed neceflitas imponat: pcrcepta autem nec pro
formidine debet deferi, nec ex libidine ample-
&i; ne aut pejus quis quafi ex humilitate fuper-
biat, fi divina: difpenfationis ordinem fugiendo
nerct. Rurfum nifi aliquando fomnia cogitatione
fimul Sc revelatione procédèrent, nequaquam
Daniel Propheta Nabuchodonofor vifionem dif-
ferens, à radice cogitationis inchoaflet, dicens :
Tu rex co git aye caèpifii in firatu tuo quid ejfetfutu-
rum pofi hac ; & qui révélât myfieria> ofiendit tibi
qua*futur a funt.YLx. paulb poRiyidebas, dr ecce quaf
i fiatua un a grandis ; fiatua ilia magna * & * fiatua
fublimis fiabat contra te, (fc, Daniel itaque dum
fomnium, * & implendum reverenter infirmât, Sc
ex qua ortum fit cogitatione manifeftat; patenter
oftenditur quia hoc plerumque ex cogitatione
fimul Sc revelatione generetur. Sed nimirum dim
fomniâ tot rerum qualitatibus alternent, tanto
Angelus'.
contcmnat, aut eo jugum fuperni Redoris abji-^ j ) cis difHcilius crcdi debet, quanto & ex quo imciac,
quo eum fuper ceteros privatum regimen
deledat. Poteftas ergo cum percipitur, non ex libi^
dine amanda eft, fed ex longanimitate toleranda :
ut inde tunc ad judicium falubriter levis fit, unde
nunc ad minifterium patienter gravis innotefeit.
C a p u t X V I I I .
Quod per domeflicos quarat diabolus decipere
jufios.
u l f u v e n i a n t f a c i l i ù s n o n e l u c e t . S æ p e n a m q u e
m a l i g n u s f p i r i t u s h i s q u o s a m o t e v i t æ p r æ f e m
t i s v i g i l a n t e s i n t c r c i p i t , p r o f p e r a e t i a m d o rm i e n -
t i b u s p r o m i t t i t ; Sc q u o s f o r m i d a r e â d v e r f a c o n f i d
e r a t , e i s h o c d u r iù s f o m n i i im a g i n i b u s i n t e n t â t :
q u a t e n u s i n d i f e r e t a m m e n t e m a i v e r f a q u a l i t a t e
a f f i c i a t , e a m q u e a ü t f p e f u b l e v a n s , à u t d e p r im e n s
t im o r é , c o n f u n d a t . S æ p e e t i a m S a n d o r u m c o r d a
a f f i c e r e f o m n i i s n i t i t u r , u t a b i n t e n t i o n e c o g i t a t
i o n i s f o l i d æ a d t e m p u s f a l t e m m o m e n t o q u e d e -
r i v e n t u r , q u a m v i s i p f i p r o t i n u s a n im u m a b i l l u f i o -
n i s * im a g i n e d i f e u t i a n t ; f e d h o f t i s i n f i d i a n s q u o -
A F iliis tuis c a v e , . & ÎL dom efiicis tuis atten- , _ w..... .
de. Antiquus adverfarius non folùm per femetip- E eos vigilantes minimè fuperat, eo dormientes grap
fum, fed per eos etiam qui nobis adhærent, fta-
tum fatagit noftræ mentis inclinare : cùm cnim
cor noftrum fua perfuafione non fubruit, ad hoc
nimirum per linguas adhærentium répit. Hinc
per Prophetam-dicitur : U n ufqu ifqu e f e a pro xim o
fu o euß o diat, d r in om ni fr a t r e fu o non h a b e a tfi-
ts. duciam . Hinc rurfum feriptum eft : In im ic i homin
is dom efiici eju s. Callidus namque adverfarius
cum a bonorum cordibus rcpelli fc confpicit, eos
qui ab illis valde diliguntur exquiritj Sc per eorum
verba blandiens loquitur, qui plus ceteris a-
mantur : ut dum vis amoris cor perforât, facile
perfuafionis * gladius ad intimæ reditudinis mu-
nimina irrumpat.
viiis impugnat: quem tamen hoc maligne agere
fuperna difpenfatio benignè permittit, ne in ele-
dorum cordibus ipfe faltem ä paflionis prjemio
fomnus vacet*
C a p u t XX.
De 'viêlimis impiorum.
A L i u D eft pro peccatis mifericordiam facere, Reg- P*fl°r*
aliud pro mifèricordia facienda peccare.Qu« jam
nec mifèricordia nuncupari poteft, qüia ad dulcem
frudum non proficit qua: per virus peftifera: radicis
amarefcit. Hinc eft enim quod ipfa ctiam facri-
ficia per Prophetam Dominus reprobar, dicens :
E g o D om inus d ilig e n s ju d ic ium , & odio habens ra - si. t.
p in am in bolocaufinm . Hinc iterum dicit: H o fiia Prov. 23.2