648
1V. ieder Natie, mag men zeggen, zyn byzonderen
A f d e e l Smaak, Want, ’t zy men de Tabak kaauwe, ’ t
H o o f d , zy menze rooke o f opfnuive, dit Kruid behoudt
stok. altoos zyn Venynigen aart, die, wanneer men
’ c overdaadig doet, niet nalaat z ig , door haare
uitwerkingen, vroeger o f laater te opcnbaaren.
Ik wil nu de voorbeelden niet aanhaaien van
de genen, wier Hoofden o f Herfenpannen van
binnen door den Rook zwart, en de Voorhoofds-
Holligheden met Snuif gevuld gevonden zyn :
maar alleen acht geeven op de verdoovende
Eigenfchappen van dit Kruid, dat een Vergift
is voor meelt alle Dieren en de Rook inzonderheid
voor ’ t Gevogelte en Infekten. Bovendien
wordt , in het eerlte geval, door het
geduurig ukwerpen van de Kwyl , dat in
veel en by ’ t Rooken plaats heeft, de Spys-
, Verteering benadeeld, en, door het inzwelgen
van een gedeelte des Rooks of van het Sap, de
Maag bedorven. Het Snuiven droogt de Her-
fenen op, bederft den Reuk, en kan allerley
Kwaaien der Zintuigen en Zenuwen veroirzaa-
ken. Doch ten opzigt;van dit alles maakt de G esteldheid
van den Menfch, de hoedanigheid van
ds Tab ak , de tyd des Jaars en de Gewoonte
een oneindig verfchil; ’t welk de reden is, dat
fotnmige Geleerden met zo veel kragt voor, als
anderen tegen ’t gebruik van de Tabak gefchree-
ven hebben (*). Zeker is ’t , dat in alleSpyzen
en
(*} Zie Waarnemingen over 't gebruik, en nhhruik van de T4-
' hak, Uitgez. Verb, VIJL D, bl. 123,
en' Dranken, o f alles wat men ten Monde in- IV.'
neemt, de overmaat van het gebruik een mis. Afdvee:l«
bruik maakt, en de gezondlte dingen verandert H o o f d -
in Vergiften. Dus is het zeker, dat een maatigSTÜK*
gebruik van de Tabak, op de eene o f andere
manier, naar de Gewoonte, bevonden wordt
tot aangenaamheid, verlterking en verfrisfehin-
ge te Itrekken: ja het kan, in zekere Omltan-
digheden., dienen tegen Honger en Dorst.
In Sweeden heeft men Tabaks - Land van de
overgcbleevene Stengen en Bladen , door de
Schaapen , zonder hinder , laaten zuiveren en
fchoon eeten. Dit komt zo vreemd niet voor,
dewyl men we et, dat dit Vee verfcheide Kruiden
, zelfs die fcherp zyn , gelyk de Veld-Ra- .
nonkel, nuttigt eD dus een Land, van ’t gene
de Runders overlaaten , geheel kaal fcheerr*
Bovendien heeft de Tabak, die in de Noorde-
lyke Landen | ja zelfs die in onze Provintiën
geteeld wordt , op verre naa de fcherpte niet
van de Virginifche en die derSpaanfche We^t-
indiën (* ) . In de Levant, en op de Kuiten van
Klein Afie, niet alleen, maar ook in Oosdndie,
valt Tabak, die in ’t rooken een zeer aangenaamen
Geur h e e ft, daar onze Nederlandfche onver-
draaglyk Hinkt. O f dit verfchil van de Tabak,
die
(*) Een uitvoerig en naauwkeurig Berigt wegens het
planten en bereiden van de Tabak in onze Nederlanden,
is medegedeeld in het VU, DEEL der Uitgez, Verhand,
Bladz, |.
Ss 5