IV.
Afdeel.
v.
H oofdstuk.
Eenvjy-
Engeland geworden; gelyk de Franfche Eilanden
voor Vrankryk zyn , en dus voert de Tabak,
naar haare afkomst, den naam van Virgi-
nifche of Portorikfche, St. Domingo, Havana of
Baay-Tabak, enz* De overvoering van het Kruid,
gaf ook weder aanleiding tot het overbfengen
van het Zaad, en daar door heeft men dit Gewas
in de middelde deelen van Europa, in onze
Nederlanden en de nabuurige Ryken , zo
fterk begonnen voort te teelen, dat die Teeling
onlangs door den Koning van Vrankryk, om den
Invoer der Wedindifche Tabak niet te benadee-
len, verbooden werdt.
’t Is een Jaarlykfch Zaay-Gewas, dat uit
zeer klein Zaad een groote Plant wordt, en dus
zeer fchielyk groeit. Naar de vetheid van den
Grond maakt het een Steng van drie of vier
Ellen hoogte,die by den Wortel ontzaglyklan-
ge en breede Bladen uitgeeft, zyndebleekgroen
en als met kleine Haairtjes begroeid, doch op ’£
aantallen zagt en fmeerig. Aan de Steng zyn de
Bladen kleiner, en deszelfs Top is gekroond met
groote Bloemen van gezegde figuur, welke bleek
paarfch en aan den Rand witachtig zyn. Hier
op volgt het Zaadhuisje.
Men hadt van de Tabak , oudtyds, een zo
uitmuntend denkbeeld, dat zy Herba SanEta of
Heilig Kruid , en Panacéa of Algemeen Geneesmiddel
, getyteld werdt. De kragten, die ’er de
Indiaanen aan toefchreeven, waren verbaazende.
Het hadt onder de Wondheelende, Pynftillende
en
en Tegengiftige Middelen, zyns gelyke niet. Ook iv.
hebben verfcheide Autheuren, zo in de Zestien- AfdeelJ
de als Zeventiende Eeuw, tot Lof van dit Kruid Hoofd«
gefchreeven. Men kan niet ontkennen, dat het stuk.
uitwendig een goed Wondmiddel is, geneezen- Monogy^
de tevens veelerley Huidziekten en vuile Zwee-
ren : doch het is ook zeker, dat hetzelve, op
het Hoofd gelegd om Hoofdpyn te doen bedaa-
ren, of ook om het Ongediert te dooden, de
Menfchen fomtyds Romp en als dronken maakt.
Hier uit blykt het gevaar, dat ’er in fteekt,om
zulks aan Kinderen te doen (*). Geene bereidingen
daar van, ’t zy de Syrobp, het Extrakt
of de Olie, kunnen inwendig gebruikt worden,
zonder groote voorzigtigheid. Men heeft ondervonden,
dat een weinigje van het Sap, onder ’t
Bloed van leevende Dieren gemengd, hun 00-
genblikkelyk doet llerven. De Tabak kan echter,
in kleine veelheid gebruikt zynde, tot een Braak-
en Purgeermiddel dienen. Tegen Tandpynis zy
-een beproefd Middel. De Rook - Klyfteeren ,
daar van , zyn niet alleen in ’t algemeen dienfiig
om Afgang te verwekken, maar ook,federt weinige
Jaaren , met byzondere Vrugt gebruikt, om
Drenkelingen in het Leven te behouden.
Daar zyn ook bereidingen van de Tabak, Saus-
fen genaamd, die maaken , dat fommig Volk,
(’t welk
(*) Een aanmerkelyk voorbeeld , dien aangaande, vindt
spen in het IV. Deel det Uitgeztgtt Ferhandelingtn. bladz.
4+7« enz, Ss 3