A fdeel.
f.
Hoofdstuk.
Efnvjj-
V lg t.
boina ook aan de kanten der Bosfchen en by de
Cajepoetie-Boomen. De Wortel wordt van de
Amboineezen met Pinang gekaauwd, doch heeft,
voor ’ t overige, de kragten niet van de regte
Galanga , inzonderheid de Kleine uit China,
welke een ongemeen Maag-, Hoofd- en Hart-
fterkend middel is , wordende tegen de Duizeligheid,
als ook tot verdryving der Winden en
der Kolykpynen zeer aangepreezen. De Indiaa-
nen gebruiken de verfqhe Galanga-Wortel en als
Speceryën in de Kost.
C U R C O M A.
In dit Geflagt zyn niet minder bekende Wortels
begreepen, welke den naam van Kurkuma
voeren , die van ’t Arabifch Woord Curcum afgeleid
zou zyn. In de Apotheeken hebben zy
ook wel den naam van Terra merita;'m’tFranfch
en Portugeefch dien van Aard-Saffraan o f Indi-
fche Saffraan, wegens de flerke geele Kleur en
Verwftof welke zy uitleveren. Van fommigen
worden zy Cyperus Indicus geheten, en als een
Soort van Cyper-Wortel aangemerkt, temeer,
dewyl men ’er insgelyks een ronde en een lange
Soort van heeft.
De Kenmerken z y n : verfcheide enkelde, ver-
ganglyke, Bloemftengen. De Bloem, een fmal
Buisje,heeft den Rand verdeeld in drieLancets-
wyze breede Slippen. Het Honigbakje is een-
bladig, fpits Eyrond, grooterdan één van die
Slippen. V y f Vezelen zyn ’er iq de Bloem,
waar
waar van vier regtopftaande, dun, onvrugtbaar; lV. .
één die den naam verdient van Meeldraadje ,/ F° £E
met een Mcelknopje op zyde aangegroeid. Het Hoofd-
Vrugtbeginzel is rondagtig, met een Styl van stuk-
langte als de Meeldraadjes, hebbende een enke-nia”nw
len, haakigen Stempel. Het Zaadhuisje is rondagtig,
met drie hokjes en drie Kleppen, bevattende
veele Zaadjes.
Tw e e Soorten komen in dit Geflagt voor,
zynde de eene de Ronde, de andere de Lange,
als gezegd is.
( i ) Kurkuma, met Lancetswys ovaale Bladen, c£eumtt
die bezyden de middel-Rid zeer weinig gerïbd
zyn.) Kurkuma.
R ü m p h i d s merkt aan, dat ’er tweederley
Koofdfoorten zyn , een Tamme en een Wilde
Kurkuma, waar van hy de eerfte in een Groote
en Kleine fmaldeelt. De Groote heeft onder
aan den Steel een B o l, van grootte als een Kastanje,
met Leedjes als Gember; welke de Ma-
leijers Ibu Cuning, dat is Moeder van de Kurkuma
o f Moeder-Wortel noemen. Deeze ronde
Wortel geeft ter zyden vier o f v y f andere Wortels
uit, welke de gedaante en dikte van Vingers
heb-
(x) Curcuma Foliis Iancéolato-ovatis. Nervis lateralibus
xarisfimis. Syst. Nat. XII. Gen. 6. p. 50. Vtg. XIII. P- 49.
Curcuma Foliis ovatis utrinque acuminatis, Nems laterahbu*
paurisfimis. Roven. Lugdb. ia. Fl. Zcyl. 6. Curcuma.
RUMPH. Amb. V. p. 161. T. 67. Manja-Kua, Hert. Malab.
XI. p. 19. T. io.
II, deel. Vil. stwb.