so
zij zieh omstreeks de grenzen van liet eigenlijk gebied van Sintang
met de Pinoe of Pinoh vereenigt1). De boven-Melawi neemt een groot
aantal kleinere stroomen in zieh op, wier boorden, even als hare eigene,
door een aantal Dajaksche stammen bewoond worden, die onder
hunne bijzondere hoofden staan en geene belastingen aan Sintang
opbrengen, maar niettemin, daar de hoofden van dat rijk de rivier
gemakkelijk kunnen sluiten, voor hunnen handel geheel van Sintang
afhankelijk zijn. Zij worden op een aantal van omstreeks
12,400 zielen geschat 2). Onder hunne vorstjes zijn er vooral
drie, welke door invloed en grooten aanhang boven de overige
uitsteken. Een dezer hoofden heeft zijn zetel in de kampong
Taman en is genoodzaakt de vriendschap met Sintang te onder-
houden; doch de beide andere, die aan de rivieren Lakawe en
Ambaloh hun verblijf houden, zijn zoo vijandig jegens Sintang ge-
zind, dat geen koopman van däar zieh in hun gebied dürft wagen,
terwijl zij niet zelden de Maleische kampongs, längs de Melawi
gelegen, overvallen en plünderen 3).
De Pinoe, .de voornaamste zijtak der Melawi, ontspringt omstreeks
den berg Pembaringan-Badak op de uiterste zuidelijke grens
van het Kapoeas-gebied, tusschen Matan en Kota-waringin. Het land
längs zijne boorden wordt, evep als de rivier zelve, op onze kaarten
Pinoe of Pinoh genoemd, en ook in dit gebied hebben de Dajaks, die
er op omstreeks 10,000 gerekend worden 4) , hunne eigene, onafhan-
kelijke hoofden, welke tot Sintang in soortgelijke betrekking staan
als die van de boven-Melawi 5). In vroeger tijd moeten de Dajaks
dezer streken aan Kota-waringin cijnsbaar geweest z ijn ; ten minste
vindt men in de oudere geschiedenis van Borneo als zoodanig een
staat Lewei vermeld, längs de Pinoe en Melawi gelegen, en welks
naam met dien van laatstgemelde rivier,- zoo wij dien van de prefix
»me” ontdoen, zeker eene meer dan toevallige overeenkomst heeft.
Omstreeks het begin dezer eeuw hebben echter de bevolkingen dezer
*) Van Lijnden N. T ., bl. 351.
*) Melvill’s statistieke kaart. Von Kessel, bl. 1 8 0 , rekent de gezamen-
lijke Dajaks der boven- en beneden-Melawi op niet minder dan 28,850
huisgezinnen, waarvan 13,350 aan Sintang cijnsbaar, en 15,500 vrij zijn.
Deze cijfers schijnen mij zeer overdreven.
8) Von Kessel, bl. 1 7 8 , 1 8 0 , 181.
*) Melvill’s statistieke kaart. Den omvang van het gebied stelt hij op
90,6 vierk. mijlen.
') Hartmann HS. I I I , bl. 10.
streken opgehouden, de goedkeuring van het hof van Kota-waringin
op de keuze hunner hoofden te vragen, en daarmede alle afbauke-
lijkheid afgeschud 1). De boorden der Pinoe zijn bij uitnemend-
heid vruchtbaar en leveren een overvloed van rijst, die naar Sintang
wordt afgevoerd. De rivier wordt daarom, ofschoon zij door hare
vele droogten en riams moeijelijk bevaarbaar is , veel door de koop-
lieden van Sintang bezocht 2).
De Melawi, die reeds vöör hare vereeniging met de Pinoe een
aanmerkelijke breedte heeft, wordt na deze vermeerdering der door
haar afgevoerde water-massa voor bandongs bevaarbaar. Zij neemt
op dit punt eene noord-westelijke rigting aan en vervolgt hären
loop onder vele kronkelingen, terwijl zij, nevens andere kleinere
takken, aan den regter-oever nog een anderen aanzienlijken, zelfs
voor bandongs bevaarbaren stroom, de Batang-Kajän, in zieh op-
neemt. Aan het vereenigingspunt ligt de kampong Nanga Kajan en
eenige honderden passen beneden dat oord wordt de vaart op de Melawi
eenigzins belemmerd door eene bank van groote steenen (batoe lin-
tang), die dwars in de rivier liggen en bij hoog water onzigtbaar zijn.
Voor het overige zijn droogten en riams in deze rivier zeldzaam,
en zeker wordt geen andere tak der Kapoeas drukker bevaren 3).
Aan hare oevers liggen onderscheidene Maleische kampongs, die echter
meestendeels enkel als handels-etablissementen te beschouwen
z ijn , in welke de koopman zieh siechts öphoudt tot hij vermeent
rijk genoeg te zijn, om te Sintang op zijn gemak te kunnen leven.
Zulke handels-etablissementen vindt men zelfs tot onder de vrije
Dajaks aan de Pinoe en boven-Melawi, en zelfs hebben de Bejadjoes
uit het rijk van Banjer-massin zulk eene vestiging aan den mond
van de Lakawe 4).
De Katoengouw vereenigt zieh met de Kapoeas omtrent 1J dag
roeijens hooger dan de Melawi. Ook deze is een aanzienlijke stroom,
die op de grenzen van Broenei, niet ver van de bronnen der noord-
waarts stroomende Sadong- en Batang-Loepar rivieren ontspringt. De
Katoengouw heeft veel minder verval dan de Sekajam, is breeder,
dieper en zonder droogten, en kan in den regentijd tot 8 of 9
dagen van de monding met vrij groote praauwen bevaren worden.
') Halewijn B ., bl. 1 9 0 , 191, Tobias W. , bl. 10.
*) Van Lijnden N. T ., bl. 551.
3) Van Lijnden’ N. T ., bl. 551.
*) Von K essel, bl. 180.