kust van Sumatra en het Maleisch schiereiland bespoelen, en met
de tallooze eilanden van den Archipel van Riouw, de groep van
Banka en Blitong, de Noord- en Zuid-Natoena-, Anambas-, Tam-
belan-, en Karimata-eilanden bezaaid zijn, de zeerooverij tot eene
schrikbarende hoogte zien stijgen. De natuurlijke gesteldheid de-
zer zeeen, waar de onnoemelijke, grootendeels onbewoonde eilanden
en reven aan de roovers overvloed van ververschingen en ontoegan-
kelijke schuilplaatsen aanbieden, had te allen tijde, door de belofte
van veiligheid en voordeel, eene groote aanmoediging aan den zee-
roof verleend; terwijl onder de bevolking zoodanige elemenlen in
overvloed voorhanden waren, als aan de sterke verlokking moeije-
lijk weerstand kondea bieden. De Archipel van Riouw vooral en
de naburige kusten van het Djohoresche rijk waren sedert onheu-
gelijke tijden bewoond door eene bevolking, die wegens hare bij-
zondere levenswijze den naam draagt van Orang-laut of zeebewoners
(bij de Portugezen Gellati of Sallati, van het Maleische salat f
zeeengte), soms ook dien van Rajat, d. i. onderhoorigen, namelijk
van het Djohoresche r i jk , welke laatste naam intusschen in den
mond der Maleijers met » zeeroover” schier synoniem is geworden.
Deze Orang-laut leven altijd op het water en bewonen kleine praau-
wen f waarop zieh hun huisgezin met al hunne have bevindt.
Hunne vaartmgen behooren tot de soort die de Maleijers, waar-
schijnlijk wegens hunne overeenkomst in gedaante en beweging
met zekeren in Indie zeer bekenden visch, doorgaans praauw ka-
kap noemen. Zij kunnen tevens als zeil- en roeibooten gebruikt
worden, en zijn altijd op dezelfde wijze ingerigt. Het achterste
gedeelte wordt als kookplaats gebezigd en is steeds van een klein
fornuis voorzien. De middelste ruimte, welker voorname huisraad in
. eenige groote matten bestaat, die des daags worden opgerold, dient
voor de dagelijksche bezigheden en des nachts tot rustplaats. De
kostbaarheden, die de op varenden bezitten, worden in het binnenste
. van het schip in eene kleine kist bewaard. Gedurende dea-nacht
en bij siecht weder wordt het vaartuig overspannen met eene soort
van ligte mat of zeildoek, kadjang geheeten, die anders opgerold
op het achterschip ligt. Een harpoen of vischsteker met beweeg-
bare spits en een werktuig in den vorm eener speer, waarmede
krabben in het zand worden gezöcht, eenige ledige kokosschalen,
en een aantal riemen, aan de grootte van het vaartuig geevenre-
y d ig d , een aantal lange houten lansen, die een met veel behendig-
( / ^ f - £ o . 0 " ' \ f o / f r , g ,V , , / / • * 1 * * ' >■ .. G a o
, , , . ,. , . rt ^ ' / / 1> l ' t i , > . c f \ f /,- j c / v / n r7 , 1 , , ,
-1 te. / (erheid
gebruikt verdedigingswapen opleveren, een trom , een groote
kam, en meestal ook eene geliefkoosde kat, — ziedaar alles wat
verder tot de gewone uitrusting dezer vaartuigen vereischt wordt/
De grootere soort, die althans welke ook voor vijandelijke aanvallen
bestemd z ijn , vindt men bovendien met rantaka’s of kleine stuk-
ken geschut, die de inlanders zelve gieten en met halfponds
kogels laden, met geweren, spiesen en Maleische hartsvangers ge-
wapend. Elke praauw voert een groot zeil. De dagen worden meestal
in kleine kruistogten doorgebragt; doch des nachts komen de sche-
pen nabij den oever ten anker en worden aan een paal gebonden ,
de kleinere zelfs doorgaans op het strand gehaald. Kleine baaijen
en de mondingen der rivieren leveren hun natuurlijk de meest geliefkoosde
schuilplaatsen op.
Gelijk de zee den Rajats tot woonplaats verstrekt, levert zij hun
ook schier uitsluitend de middelen tot onderhoud des levens, en
dikwijls genieten zij, verscheidene dagen achtereen, geen ander voed-
sel dan visch, krabben, oesters en mosselen. De plaatsen waar
zij zieh ophouden of die zij binnen kort bezocht hebben, zijn ge-
woonlijk aan hoopen van vischgraten en schelpen en aan den wal-
gelijken reuk te onderkennen. Met dat al zijn de Rajats voor het
gebruik van rijst geenszins onverschillig,. en dewijl hun vischdieet
aan hunne maag een buitengewonen omvang geeft, eten zij daarvan
met groote gulzigheid en verslinden zij het dubbel van de hoeveel-
h e id , die een ander Maleijer behoeft. Hunne gebrekkige voeding
is dikwijls de oorzaak van onderbuikskwalen, en hunne onzinde-
lijkheid heeft ten gevolge, dat zij van huiduitslag zelden geheel
vrij zijn. /°
Ook de dagelijksche verrigtingen der Orang-laut hebben geheel en
al betrekking tot het element waarop zij wonen. Visschen, tri-
pang steken en het vervaardigen van vischtuig is hunne hoofdbe-
zigheid, waarmede ook de inzameling van agar-agar verbonden is.
Een dcel van de opbrengst der vischvangst wordt gedroogd en voor
andere benoodigdheden geruild, en de tripang wordt met groot
voordeel aan de Ghinesche handelaars verkocht. De toebereiding en
zamenvoeging der bladeren van zekere soort van Pandanus tot zeilen
maakt de gewone bezigheid der vrouwen uit.
De Orang-laut zijn slechts voor een deel tot den Islam bekeerd
en zijn nog grootendeels heidenen, en daar zij zieh dus niet, gelijk
de overige Maleijers, van varkensvleesch onthouden, werden zij vroe