ken. Nadat hij hun zijn voornemen medegedeeld, en hun te kennen
gegeven had, dat hij het bestuur over Sambas aan zijnen
schoonbroeder Radin Soleiman en aan hen drieën wilde overlaten ,
stelden zij hem Yoor om Radin Soleiman te doen roepen, terwijl
zij den twijfel van den Ratoe of hij wel zou willen komen, met
de verzekering van zijne trouw beantwoordden. De mantri’s spoed-
den zieh daarop naar Kota-bandar tot Radin Soleiman, dien zij
niet zonder moeite, en na hernieuwde bezwering van de zuiverheid
hunner bedoeliDgen, overhaalden hen met zijne gemalin te volgen;
hij vorderde zelfs, dat hunne vrouwen en kinderen, als een on-
derpand hunner trouw, den togt zouden vergezellen.
Toen Radin Soleiman bij den Ratoe gokomen was, zeide deze:
»lk ga verhuizen naar Selakouw; g ij, die achter blijft om het land
te besturen, draag goede zorg voor mijne onderdanen.” Radin Soleiman
beloofde hem zijne voorschriften op te volgen, en ontving
tevens van hem twee kanonnen en twee lilla’s ten geschenke, als
teekenen van het hem opgedragen vorstelijk gezag en tevens als
middelen om het te handhaven 1). De Ratoe vertrok daarop naar
Selakouw, en werd niet lang daarna door zijnen broeder Pangeran
Mangkoe-rat, die thans te laat inzag dat hij verkeerd had gehan-
deld en zieh waarschijnlijk niet langer kon handhaven, derwaarts
gevolgd 2). Radin Soleiman bleef drie jaren te Kota-bandar geves*
tig d , en verlegde toen den zetel van zijn rijk naar Loeboek-ma-
doeng, waar hij eene versterkte negerie bouwde 3). Bij deze gele-
genheid werd hem door al zijne mantri’s de titel gegeven van Sultan
en de naam van Mohammed Tsafioe’d-din, in navolging van dien
van zijnen oom, den Sultan van Sukkadana 4). Zijn eerste staats*
dienaar of rijksbestierder, die z ieh , insgelijks naar eenen oom van
moeders zijde te Sukkadana, Radin Abdoe’l-Wahhab noemen liet,
ontving den titel van Pangeran Bandahara (schatbewaarder), die nog
steeds te Sambas door den voornaamsten mantri gevoerd wordt 5).
De afstammelingen van Sultan Mohammed Tsafioe’d-din regeren
tot op den huidigen dag te Sambas. Het blijkt uit het hier mede-
gedeelde verhaal, dat dit vorstelijk huis door zÿnen stamvader
*) Netscher, bl. 4— 11,
s) Netscher , bl. 13.
8) Ook van deze plaats is de ligging onbekend.
*) Netscher, bl. 1 2 , 15.
’) Zie Francis, bl. 16.
Radja Tengah met dat van Broenei en door zijne stammoeder
Ratoe Soeria Koesoema met dat van Sukkadana verwant is 1).
Ons verhaal keert thans naar Sukkadana tc ru g , waar Sultan
Mohammed Tsafioe’d-din lang en vreedzaam regeerde. Hij beij verde
zieh zeer om den handel van Sukkadana, die door de oorlogen
zijner moeder eenigzins geleden had, weder op te beuren. Yooral
de Engelscben begonnen te dier tijde op Sukkadana handel te drij-
ven en vestigden er zelfs eene faktorij 2). Daarentegen geraakte
onder zijne regering Kota-lama geheel en al in verval, terwijl de
hevolking zieh deels naar Matan, deels naar Sukkadana verstrooide.
De Sultan betoonde zieh een ijverig Muzelman en verwierf zieh bij
zijne onderdanen den eervollen bijnaam van Sultan jang ati brisih,
d. i. de opregte van hart. Zijn dood schijnt .na het midden der
17de eeuw te hebben plaats gehad, terwijl hij achter Meliouw, op
den Boekit-Laut, werd begraven 3).
Pangeran Moeda, de eenige zoon van Sultan Tsafioe’d-din, was
eenige jaren vöör zijnen vader overleden; hij had echter een zoon
nagelaten, die tot troonsopvolger bestemd, maar bij den dood zijns
grootvaders nog minderjarig was. De Pangerans Djaga en Djaga di
Laga, beide zonen van Radin Koesoema, eenen broeder van Panem-
bahan Giri Koesoema, en naaste bloedverwanten van den jongen
Vorst, maakten zieh op eigen gezag van het bestuur meester,
ofschoon zij zieh later door de mantri’s de waardigheid van Rijks*
bestuurders lieten opdragen. Toen echter de jonge prins meerder-
jarig geworden wa s, aanvaardde hij in persoon de regering, onder
den titel van Mohammed Zeinoe’d-din, Sultan van Skoesor 4).
Onder de regering van dezen nieuwen Vorst vertoonde zieh te
*) Vgl. Tijdschr. v. N. I ., Jaarg. I X , Dl. I l l , bl. 233.
*) Zie Inleiding, bl. XLYI.
) G. Muller, bí. 3 3 6 , 337. Deze schrijver stelt den dood van Sultan
Tsafioe’d-din in 1677. Er is alle reden om te denken, dat zijne chronologie
hier e n 'vervolgens den loop der gebeurtenissen een 20 à 25tal jaren
vooruitsnelt. Het berigt van denzelfden schrijver aangaande een oorlog door
Sultan Tsafioe d-din met Eandak gevoerd, heb ik niet durven opnemen ,
omdat ik geloof dat het op eene verwarring met het gebenrde onder Sultan
Zeinoe’d-din berust, waarover beneden.
) G. Muller, bl. 338. Aangaande den oorsprong van den titel Sultan
of Katoe van Skoesor geeft hij geene opheldering. "Van de tusschenrege-
ring der Pangerans Djaga en Djaga d iL a g a , die volgens Muller van 1677
tot 1694 zou geduurd hebben, weet de Maleische kronijk bij Netscher, bl.
1 5 , niets. Ook doet zÿ Sultan Zeinoe’d-din als den zoon van Sultan Tsafioe’d
din voorkomen.