bondgenooten, Sultan Ibrahim van Salangor, en de hoofden van
Naning en Rumbo, het beleg voor Malakka, dat aan alle kanten,
behalve de zeezijde, werd ingesloten. Bij volslagen gebrek aan
schepen en krijgsvolk bevond zieh de Indische Regering in de uiter-
ste verlegenheid, toen den 4den Maart 1784 een eskader van zes
schepen, onder bevel van den Kapitein-Commandeur van Braam,
uit het moederland gezonden om het wankelend gezag der Compagnie
te helpen schrägen, ter reede van Batavia verscheen. DeCom-
mandeur van Braam vertrok zoo spoedig mogelijk met vier zijner
schepen, waarbij de Compagnie eenige kleinere vaartuigen voegde,
tot ontzet van Malakka. Den 18den Junij werd eene landing beproefd
nabij Telok Katapang, waar de hoofdmagt des vijarids onder Radja
Hadji gelegerd was. Deze onderneming gelukte volkomen; na een
kort doch hevig gevecht sloegen de Boeginezen op de vlugt, en hun
aanvoerder bleef dood op het slagveld liggen *). De Salangorezen,
die de stad aan de andere zijde hadden ingesloten, verwijderden
zieh in stilte gedurende den nacht; maar het Nederlandsch eskader
vervolgde hen derwaarts en behaalde hier nogmaals eene volkomene
zegepraal. Sultan Ibrahim vlugtte naar het gebergte, en werd door
de Nederlanders vervallen van de regering verklaard , terwijl zijne
kroon aan Radja Mohammed A li, een uit Siak verdreven Vorst 2)
en bondgenoot der Compagnie, geschonken werd 3).
Nu bleef nog de tuchtiging van Riouw over, waar inmiddels
Radja A li, de broeder van den gesneuvelden Onderkoning, de teu-
gels van het bewind had in handen genomen. Den 238ten October
1784 verscheen de Nederlandsche vloot voor Riouw, en weldra begonnen
de vijandelijkheden, waaraan de eigenlijke soeverein van
Riouw, Mahmoed Riajat S jah , Sultan van Djohor en Pahang, die
inmiddels den sedert 1711 te Riouw gevestigden zetel van het Ma-
leische rijk naar Lingga verplaatst had , geen deel nam 4). Ook
*) Vandaar de naam van Marhoem di Telok Katapang, volgens Netscher,
bl. 1 5 , hem na zijnen dood geschonken./
s) Hij wordt ten onregte door sommige der zoo aanstonds te melden
schrijvers een Atjinees genoemd.
8) Zie over deze wapenfeiten Kronijk van Riouw, t. a. p., bl. 81 8 6 ,
Begbie, Malayan Peninsula, p. 65—7 0 , Newbold, Straits-settlements, I I , p.
3 1 , 48, J. C. Baane, Reis in Oost-Indie, bl. 125—176, 2 90—327, de Jonge,
Geschied. van het Ned. Zeewezen, V I , I , bl. 185—2 0 8 , van Kampen III,
bl. 320— 326.
*) Rottger, Berigten omtrent Indie, bl. 1 7 2 , van de Velde, bl. 7 1 ,
Begbie, Malayan Peninsula, p. 7 0 , Newbold, t. a. p ., p. 48.
%
hier bleef de fortuin de Nederlandsche wapenen getrouw. Na zcer
gevoelige verliezen, maakte zieh Radja Ali in den nacht tusschen
30 en 31 October met zijne voornaamste aanhangers tot de vlugt
gereed, en had het geluk aan de waakzaamheid der onzen te ont-
snappen. Den 10den November daaraanvolgende sloot van Braam
een contract met Sultan Mahmoed, waarbij hij zieh als vasal der
Compagnie erkende, terwijl het Onder-koningschap der Boeginezen
vernietigd, het verblijf aan alle personen van dien landaard op
Riouw ontzegd, en de vestiging aldaar van eenen Resident en eene
bezetting van wege de Compagnie bepaald werd 1).
Radja Ali nam, gelijk te verwachten was, de wijk naar Mampawa,
de eenige plaats waar nog een Vorst van zijn geslacht op den troon
zat. De Panembahan Adi Djaja Koesoema, die reeds vroeger, in
weerwil der herhaalde waarschuwingen van den Resident Stuart te
Pontianak, de Boeginezen op Riouw met levensmiddelen ondersteund
had, ontving zijnen bloedverwant met open armen. Ofschoon nu
Radja A li, om den Panembahan niet in ongelegenheid te. brengen,
Mampawa spoedig weder verliet en zieh in het rijk van Sukkadana
nederzette 2) , wist echter de Sultan van Pontianak de hulp door
Mampawa aan den vijand der Compagnie verleend in het ongunstig-
ste daglicht te stellen, en haar op te ruijen om de aanslagen te
ondersteunen, die hij zelf tegen Mampawa in den zin had 3). De
verpligtingen van zijn geslacht jegens het Mampawasche vorstenhuis
geheel vergetende, had hij zieh sedert lang alleen herinnerd, hoe
het zijne eigene heerschzuchtige plannen had gedwarsboomd, en
naar de gelegenheid gehaakt, om alsnog Mampawa voor zijne magt
te doen bukken en door den val van dat rijk den bloei van
Pontianak te bevorderen. Nieuwe redenen of althans bruikbare
voorwendsels tot ongenoegen hadden den ouden wrevel op nieuw
aangewakkerd. Reeds sedert 1772 hadden de Sultan van Sambas
en de Panembahan van Mampawa verschil gehad over de grens-
scheiding, daar beiden, gelijk later zal besproken worden, op het
door Chinesche mijnwerkers bewoonde distrikt Montrado aanspraak
maakten. Ten gevolge dezer oneenigheden verwoestten die van Mam-
') Baane, t. a. p ., bl. 177— 189, 3 2 8—3 3 8 , de J o n g e ,. t. a. p ., bl.
2 0 8—2 2 6 , van Kampen I I I , bl. 326.
*) De Jonge, bl. 2 4 4 , 2 4 8 , meent ten onregte dat hij tot de expeditio
van 1787 te Mampawa bleef; ten minste strjjdt dit met alle andere berigten.
*) De J onge, t. a. p ., bl. 2 4 4 , van Kampen I I I , bl. 3 2 7 , G. Muller, bl.
2 7 2 , 3 4 5 , 8 46 , Tobias, bl. 54, Muntinghe, bl. 1 7 3 , Hartmann HS. I , bl. 9.
I. 24