voorvaderlijke godsdienst is getrouw gebleven. In ieder geval is de
vestiging dezer stammen op Borneo van veel ouder dagteekening,
dan de kolonisatie der Mohammedaansche Maleijers aan de kusten,
en komen zij, hetzij wegens slamverwantschap of vermenging, in
godsdienst en zeden schier geheel met het Noord-westelijk ras overeen.
Zij onderscheiden zieh echter daarvan door eene groote bedrevenheid
in het weven Van kajins (lijnwaden), eene kunst hun schier uitslui-
tend eigen, en door meerdere onafhankelijkheid van het gezag der
Mohammedaansche vorsten. Yoor het overige is hun onderschei-
dend kenmerk de taal, welke geene andere is dan de Maleische,
die door sommige stammen tamelijk zuiver, door andere met zoo
vele eigenaardigheden en provincialismen gesproken wordt, dat zij
zeer moeijelijk te verstaan i s , ofschoon bij de toetsing der afzonder-
lijke woorden de Maleische oorsprong zieh in tie n , tegen een van
vreemde afkomst, duidelijk openbaart. Yooral worden in sommige
dialecten de uitgangen der in medeklinkers eindigende Maleische
woorden tot ei verweekt; zoo zeggen zij besei voor besar, lebei
voor lebar, pandjei voor pandjang. De beer von Kessel noemt dit
ras het Maleische, en plaatst zij ne woonsteden deels op de Noord-
kust, in Banting, Batang-loepar, Redjang en verder oostwaarts tot
Broenei, deels in het stroomgebied van de Kapoeas, in de landen
Blitang, Sepouw, Sintang (zoowel aan de Melawi als aan de Ka-
toengouw), Silat, Soeheid, Salimbouw, Piassa, Djongkong en
Boenoet. Of de Dajaks van Sekadouw tot het Noord-westelijke of
tot het Maleische ras behooren, laat de heer von Kessel in het
midden, daar hij dit district niet bereisd heeft 1).
Het is klaarblijkelijk dat wij in deze beide rassen, welker ver-
wantschap ook de heer von Kessel erkent, slechts eene nadere
splitsing voor ons hebben van de eerste hoofd-familie van den heer
van Lijnden. Er bestaat echter in zooverre verschil, als de heer
von Kessel ook de Dajak Kantouw en Batang-Loepar tot het Maleische
ras rekent 2).
Het derde ras van den heer von Kessel is het Parisclie, hetwelk
met de tweede familie van den heer van Lijnden overeenkomt,
behalve dat eerstgenoemde de Poenans en Manketans daarvan als
een eigen ras afzondert. Tot het Parische ras behooren de Dajaks
der Oostkust aan de rivieren van Koetei, Passir enz., wier zetlen
f) Von Kessel, bl. 1 6 6 , 1 6 7 , 1 7 4 , 1 7 7 , 189.
*) Von Kessel, bl. 166 , 1 8 3 , 198.
en eigenaardigheden ons door Dalton zoo uitvoerig beschreven zijn.
Aan de Kapoeas vindt men het Parische ras aan de Malo- en Madei-
rivieren en vandaar vier tot vijf dagen opwaarts längs de Kapoeas,
gelijk reeds vroeger is aangeduid x). De naam van Parisch ras bij den
heer von Kessel is ongetwijfeld in het algemeen synoniem met dien
van Kajans bij de Engelsche schrijvers, in zijne uitgestrektste betee-
kenis 2). Dit is reeds alleen daaruit blijkbaar, dat hij de ervaren-
heid in het bewerken van ijzer en het smeden van onvergelijkbare
wapenen als een kenmerk van het Parisch ras opgeeft 3). Of echter
aan de boven-Kapoeas de naam Kajans als de algemeene van
het ras gebezigd wordt, schijnt mij twijfelachtig, daar noch de
heer von Kessel, noch de heer van Lijnden den naam dus gebrui-
ken. Aan den anderen kant pleit daarvoor, dat men somtijds den
naam Kajan als generiek aan den naam van bijzondere stammen
vindt toegevoegd, b. v. Kajan-Sibouw 4). De taal van het Parische
ras zou volgens den heer von Kessel eenige overeenkomst hebben
met het Makassaarsch 5).
*) Zie boven, bl. 56.
*) Zie b. v. Low, p. 321 volgg.
s) Vgl. L ow , p. 3 3 1 , Burns, p. 1 5 1 , Dalton, p. 5 1 ; ook van Lijnden
N. T ., bl. 6 0 3 , 613. De vele bijzondere en deels aller-zonderling-
ste gebruiken der Kajans zal ik elders beschrijven.
4) Von Kessel, bl. 1 8 5 , Blume, bl. 160. Meer dergelijke namen
komen voor op de kaart van von Derfelden, waarop men verder oostwaarts
de Kajan Soelin , Kajan Batoe-Massang en Kajan Lidjoe, noord-
waarts de Kajan Magin vindt aangewezen.
*) Von Kessel, bl. 1 6 7 , 185. De naam van Dajak Pari komt ook op
de kaart van Melvill voor tot aanduiding van een stam in de diepste binnenlanden
van bet Banjer-massinsche, waar die aan het Kapoeas-gebied grenzen.
Dit schijnt echter onjuist. De naam is ontleend van de Pari-rivier, een bo-
ventak der Mohakkam of rivier van K o e te i, en wordt, volgens Weddik
K ., bl. 1 4 8 , buiten ’s lands gegeven aan de stammen der Bakau en Mo-
dang, die in de nabijheid dier rivier wonen. Daarom spreekt ook de heer
Schwaner B ., bl. 1 9 3 , 222 , 2 2 5 , van de Pari van Koetei. De heer von
Kessel schijnt dien naam slechts tot alle met dezen verwante stammen ^ te
hebben uitgebreid. Logan, Ethnology, t. a. p ., p. 274, zegt, dat de Dajak
Kahajan van de Zuidkust aan de Dajak Pari staarten toeschrijven. Zij zijn
echter, zoo wij sommige berigten gelooven; niet uitsluitend met dit aanhang-
sel bevoorregt. In het tijdschrift de Globe, voor 1853 , Dl. I I I , komt een
artikel voor over de Dajaks van Borneo, vertaald uit het Hoogduitsch
van zekeren Julius Kögel, waarin, bl. 1 4 5 , van staartmenschen onder den
stam der Seribas wordt gewaagd, evenwel op eene wijze die des schrijvers
onkunde duidelijk verraadt, gelijk is aangetoond door den heer Ritter,
Tijdschr. v. N. I ., Jaarg. V I , Dl. I I I , bl. 210. De heer Ritter getuigt,
gedurende zjjn veertienjarig verblijf op Borneo, nimmer iets van staartmenschen
vernomen te hebben. Intusschen schrijft mij ook de heer van