snapt waren van Datna, waar deze vlootvoogd in 160j. twaalf
gevangenen had moeten achterlaten *). Zij waren door eenige
bewoners van Broenei ongewapend in eene schuit gevonden en naar
hunne woonplaats gevoerd. Hier waren zij mishandeld en gekerkerd
geworden, ten gevolge waarvan drie hunner bezweken waren; doch
de Sultan en zijne rijksgrooten hadden ben in bescherming geno-
men. Tevens werd aan van Waerwijck een brief van den Vorst
ter hand gesteld, waarin hij zijne hooge ontevredenheid te kennen
gaf over de mishandelingen, die sommige zijner onderdanen zieh
jegens de Nederlandsche gevangenen hadden veroorloofd, en den
admiraal aanbood vrijelijk zijne havens te bezoeken. Van Waerwijck
nam de verloste gevangenen in dienst en verdeelde hen over
zijne schepen 2).
De faktorij te Bantam schijnt geene pogingen te hebben aange-
wend om handelsbetrekkingen met Borneo aan te knoopen, dan
na de vervanging van haar opperhoofd Wittert door Jan Willems-
zoon Verschoor in 1605 3). Deze belastte, den 14den Februarij
1 6 0 6 , zekeren Gillis Michielszoon met eene zending naar Banjer-
massin, welker ongelukkigen afloop ik reeds elders vermeld heb 4),
en zond den 12den Januarij 1607 Hans Roef naar Sukkadana tot het
aankoopen van diamanten, waartoe hij hem eene som van 8000
dollars medegaf. De2e slaagde naar wensch in zijne handelsspecu-
latien, maar had zooveel van de hebzucht der inwoners te lijden,
dat hij weihaast zijn leven niet zeker achtle. Verschoor, dit
vernemende, zond den 22sten Junij Samuel Bloemaert met het
jagt het Papegaaike om Roef af te halen. Toen deze den 2den Julij
Sukkadana bereikte, vernam hij dat Roef reeds vijf dagen te voren,
met eene aanzienlijke partij diamanten, de wijk had genomen naar
Patani. Met het berigt hiervan keerde Bloemaert den 13den Julij te
Bantam terug 5j:
*) Begin en Voortgang' I , Reis van ran Heemskerk, bl. 29. Omtrent
de ligging van dit Dama wordt geene aanwijziog gegeven ; slechts weten
wij dat Heemskerk naar de Molukken gevaren was. Men zou kunnen denken
aan de Dammer-eilanden bij de Zuidpunt van Gilolo. Waarschijnlijker
dankt het mij, dat Dama, Damma of Damme, een der Zuid-wester-eilan-
den, bedoeld is.
*) Reis van van Waerwijck, t. a. p ., bl. 7 4 , Ned. Reizen IY , bl. 8 2 ,
Yalentijn, bl. 244.
3) Yalentijn IV , I , bl. 229.
*) Inleiding, bl. x x x vm .
') V a len tin , bl. 2 4 4 , G. Müller, bl. 206.
Verschoor werd als opperhoofd te Bantam nog vöör het einde van
1607 vervangen door den beroemden Jacques l’Hermite 1). Onder
zijnbestuur besloot de raad der faktorij , den 12den October 1 608,
in weerwil aller bezwaren, een vast kantoor op Borneo te vesti-
g e n , uit aanmerking der groote voordeelen, die men van den diamanthandel
verwachten mögt. Met dit doel werd de reeds genoemde
Samuel Bloemaert als opper-koopman derwaarts gezonden, en hem
de uitdrukkelijke last gegeven, om met de Vorsten van Banjer-
massin, Landak, Sambas en Broenei verbindtenissen aan te gaan.
Sukkadana, dat toen reeds met Landak onder een Vorst stond,
wordt hierbij niet uitdrukkelijk genoemd, waarschijnlijk omdat men
de diamanten van Landak vooral op het oog had. Den 19den November
daaraanvolgende ging Bloemaert, vergezeld van Pieter Aarts-
zoon, met het jagt de Vliegende Draak van Bantam onder zeil en
kwam den 7den December voor Sukkadana ten anker 2).
Het hoogste gezag was hier op dit tijdstip in handen eener
vrouw, de Landaksche prinses Poetri Boenkoe, die kort te voren
hären echtgenoot Panembahan Giri Koesoema, zoo men zegt uit
minnenijd, door vergif van het leven beroofd had , en thans Landak
in haar eigen regt, en Sukkadana in naam van hären minderjarigen
zoon Giri Moestaka, onder den titel van »Ratoe di atas negri” be-
stuurde 3). Van Giri Koesoema meldt nog de geschiedenis, dat hij
zieh vaak in de binnenlanden plagt op te houden en veel met de
Dajaks verkeerde. Hij werd op het land Giri begraven 4).
De eerste verrigting van Bloemaert was het sluiten eener over-
eenkomst met de Ratoe Boenkoe, waarbij hem, tegen betaling van
vier tail goud bij wijze van to i , vergund werd, de goederen die
hij met zieh gevoerd had, aan wal te brengen en gedurende een
jaar daarmede handel te drijven, met bepaling, d a t, zoo later
meerdere koopwaren werden aangebragt, daarop nieuwe tollen zou-
den geheven worden. Dit was dus het begin van ons kantoor te
J) Valentijn IY , I , bl. 229.
!) G. Muller, bl. 2 0 7 , Begin en Voortgang I I , Reis van Verhoeven,
bl. 4 7 , Bloemaert, bl. 98.
*) G. Muller, bl. 2 0 7 , 334. Volgens hem zou de moord op 1 Januarij
1609 hebben plaats gehad. In de reis van Verhoeven, in Begin en
Voortgang, bl. 4 8 , en zoo ook bij Valentijn, bl. 2 2 4 , leest men algemee-
ner: „in Januarij;” doch Bloemaert, bl. 9 8 , spreekt van ,,de koningin”
dadelijk bij zyne aankomst te Sukkadana op 7 December 1608. Eene
toespeling op den moord van haren echtgenoot vindt men aldaar, bl. 101.
*) G. Muller, bl. 334.