en de mantri’s slaagden er in , op welke wijze weet onze schrijver
niet te melden, achter de geheime raadslagen van den prins te
komen, en namen zieh voor zijne plannen te verijdelen, door
hem van zijnen Hollandschen vriend te scheiden, en hem alzoo
zoowel van zijne diensten tot de herkrijging zijner gezondheid, als
van zijne raadgevingen in staatszaken te berooven. De p rin s , ge-
lijk reeds gemeld i s , zijne opwachting bij den Sultan makende,
had van hem verlof gevraagd en verworven om de Roy met
zieh te voeren naar Sukkadana , ten einde zieh verder door
hem te laten herstellen. Reeds waren hunne toebereidselen vol-
tooid en zij gereed om zieh in te schepen, toen een der rijks-
grooten, uit naam van den Sultan, den prins kwam aanzeg-
gen, dat hij niet mögt vertrekken. Ofschoon een deel der mantri’s
zieh tegen dezen maatregel verzet h a d , op grond dat de prins en
de Roy geene onderdanen van Ranjer-massin waren, hadden echter
de raadgevingen van anderen, die van de volvoering van ’sprinsen
voornemens groot nadeel verwachtten voor de rust en de belangen
des rijk s , de overhand behouden, »Wanneer wij h em ,” dus spra-
ken zij, »door den schranderen raad van dezen Holländer gesterkt,
laten vertrekken, dan is het te duchten, dat hij zijn oogmerk
bereiken z a l, en dit zal ons een magtigen en gevaarlijken buur-
man geven, die reeds nu op ons misnoegd is en, wanneer hij de
kans klaar ziet, het eerste voorwendsel zal te baat nemen, om zieh
wraak te verschaffen, de onderdanen des Sultans te beleedigen,
en zijne grenzen ten onzen koste uit te breiden.” De Sultan liet
daarop de Roy in verzekerde bewaring stellen; toen hij echter later
verlof had gekregen om de behandeling der oogziekte van den prins
voort te zetten, en weder zijn intrek bij hem genomen had,
kwam, ten gevolge eener zamenspanning met de mantri’s , een
Portugesche kapitein de Roy zijn schip aanbieden, om hem daar-
mede naar Macao te brengen, of hem althans in Staat te stellen
naar eene gelegenheid om te zien, om tot zijne landgenooten terug
te keeren. Nadat de Roy hierin had toegestemd, werd ook de ver-
gunning van den Sultan zonder moeite verkregen. Pangeran Marta-
ning-rat was troosteloos, toen hij het berigt der aanstaande schei-
ding vernam, en het kostte de Roy, bij het gezigt zijner tränen,
veel moeite in zijn voornemen te volharden. De prins vergezelde
zijnen vriend tot aan boord, weinig vermoedende dat alles siechts
eene list was, om hen van elkander te scheiden, en keerde daarop
HEBS11
naar zijne woniDg en, eenige dagen later, nog zeer onvolkomen
hersteld, naar zijn vaderland terug. De Roy ontdekte weldra dat
hij het slagtoffer was geweest eener zamenspanning, en, voor zijne
veiligheid beducht, ontsnapte hij aan de handen der Portugezen,
waarna hij nog geruimen tijd te Ranjer-massin bleef vertoeven 1).
Toen de Roy in 1696 van Banjer-massin naar Kota-ringin ge-
vlugt was, vond hij gelegenheid vandaar te ontkomen met een
Engelsch schip, waarmede hij vervolgens Sukkadana aandeed 2).
Aan boord van dit vaartuig bevond zieh als tolk een inwoner van
Sukkadana, met wien de Roy zieh herhaaldelijk over Pangeran
Marta-ning-rat onderhield. Zoodra dus het schip voor de rivier
van Sukkadana het anker had 'geworpen, en de tolk aan land
was gegaan, om den Sultan daarvan kennis te geven, verscheen de
blinde prins aan boord, met een overvloed van allerlei ververschin-
gen, waarmede onderscheidene praauwen gevuld waren. Hij bad de
Roy zieh niet weder van hem te scheiden, en smeekte hem om
vergiffenis, dat hij hem niet met zieh had gevoerd , nadat hij aan de
Portugezen ontkomen was. De prins schreef dit toe aan de listen
van eenen Maleijer, die hem argwaan omtrent de Holländers
had weten in te boezemen , doch wiens boosaardigheid hij later
doorzien had. Thans drong hij er op aan, de Roy naar Batavia te
mögen vergezellen, om in persoon den bij stand der Compagnie te
verzoeken. Daar deze echter geen antwoord had ontvangen op de brie-
ven, die hij vroeger uit Banjer-massin aan den Gouverneur-Generaal
en de Raden van Indie hieromtrent geschreven had, durfde hij van
verdere pogingen niets goeds verwachten, en trachtte hij zoo goed
mogelijk van den prins ontslagen te komen. Hij bragt echter een
bezoek aan den wal en overtuigde zieh, zoowel door de verhalen
van den prins als door zijne eigene ondervinding, dat hier goede
winsten door den handel te behalen waren. De Engelsche kapitein
maakte een hoogen prijs van den opium, dien hij aan boord had,
en bedong voor twee stukken Guineesch lijnwaad een hongkal
goud. De Roy voegt er echter b ij, dat men met de inlandsche
kooplieden uiterst voorzigtig moest zijn, zoo men zieh niet aan lijfs-
gevaar wilde zien blootgesteld 3).
De verdere hijzonderheden, die de Roy van Sukkadana mededeelt,
') De Roy, bl. 36—45.
’) Vgl. Inleiding, bl. XLV.
8) De Roy, bl. 119—122, 131.
21*