karakter natuurlijk de aandacht tot zieh. Het geboomte is daar
Jangs den oever bij uitzondering afgebroken; maar in de tusschen-
ruimte zijn aan den waterkant talrijke bamboe-halmen opgerezen.
Hier en daar staan nog eenige oude, vermolmde palen, die, als naar
gewoonte, de op den moerassigen grond opgetrokken woning tot stij-
Jen en stutten verstrekt hebben. Bij de overblijfselen dier woning
staan nog eenige weinige vruchtboomen; hier een regtstam-
grijze doerian met bij na bladerlooze kruin, ginds een welig
groenende lanseh, wat verder een donker-kleurige nangka, die
schier onder den last harer groote, langwerpige vruchten bezwijkt.
Enkele ijzerhout-boomen, bij de oprigting der kampong gespaard ,
verloonen zieh meer in het verschiet. De verlaten ladangs zijn met
reusachtige varens en melastomen of met hoog-opgeschoten alang-
alang bedekt, en daartusschen verheffen zieh de half-verkoolde
stammen, die bij het afbranden der bosschen zijn overeind geble-
ven. Hier ridselt een beekje, zacht voortvloeijend over een bed
van zand en keisteentjes, tusschen de welige gras-vegetatie, ginds
verneemt men het klotsen en zieden van een - krach tiger stroom ,
die zieh door de rotsen, welke zijnen weg belemmeren, met geweld
een doortogt baant, en een der tallooze riams of watervallen vormt.
Doch overal wordt de gezigtseinder weder door de hooge bosschen
bepaald, die den meest in ’t oog loopenden karaktertrek van zulk
een diepland (hylaea) uitmaken 1).
De oevers der Kapoeas en de daaraan palende bosschen schijnen
zoowel door dieren als door menschen schaars bevolkt te zijn.
Kleine roofdieren zijn er van velerlei soort, doch niet menigvuldig.
Groote tijgers, olifanten en rhinocerossen zijn even onbekend als
paardeii, terwijl men buffels en runderen slechts in de nabijheid
eeniger hoofdnegerien aantrefTt, waar z ij, ofschoon het eigendom der
vorsten, zonder eenige verzorging in het wild rondloopen. Zij
worden nimmer tot vervoer of veldarbeid gebezigd, maar alleen om
bij feesten gegeten te worden; het slagten van een buffel wordt in
de bovenlanden, als eene gebeurtenis van gewigt, met drie schoten
aangekondigd. Geiten zijn zeldzaam en worden alleen door do
Maleijers gehouden; doch de Dajaks en Ghinezen houden allen
varkens, die met zemelen en sago gevoed worden. Bij deze Iaat-
sten vindt men ook honden; katten treft men ook bij de Maleijers
aan. De bosschen zijn voornamelijk bevolkt met apen, die in
groote verscheidenheid en verbazend aantal voorkomen. Ook zijn
er ratten en muizen in menigte, en onder de laatste eene kleine
soort, die de padi-velden verwoest, door de halmen even boven den
grond af te knagen. Papegaaijen zijn niet menigvuldig, maar vaak
ziet men den lang of kiekendief, den rhinoceros-vogel met zijn
gehoornden bek, en de argus-fesanten, met wier vederen de Dajaks
zieh oppronken. Kippen worden algemeen door de Dajaks en Maleijers
gehouden, doch eenden slechts zeldzaam. Wilde hoenders,
duiven, snippen en reigers zijn in overvloed voorhanden. Vlinders
zijn zeldzaam *), maar groote mieren van meer dan een duim
lengte des te overvloediger. Op en om het water zweven tallooze
muskieten, en aan de zijtakken der Kapoeas eene soort van zeer
lästige kleine vliegen (pegingat). Ook zijn er talrijke bijenzwermen,
en ofschoon geene bijenteelt bekend is, wordt een groote overvloed
van was en honig ingezameld. In de bosschen, die niet te ver van
de kampongs verwijderd zijn, heeft elke boom met bijen zijn eige-
naar, meestal als een regt van den eersten vinder, die ten bewijze
den boom van een teeken voorziet. Vooral omstreeks de meiren
Seriang en Soembah wordt door de Maleijers veel was gewonnen.
In de maanden November en December hangen z ij, längs den oever,
in de boomen die het meest door de bijen bezocht worden, een lang-
werpig, eenigzins uitgehold hout met een dwarspen, waarinde bijen
haar net maken. Een paar maanden later komen de eigenaars, om
de bijen te verbranden of te verstikken en de was en honig weg
te nemen 2). Rotan en was zijn ongetwijfeld als de hoofd-voort-
brengselen van het Kapoeas-gebied voor den handel aan te merken 3).
Zijn de boorden der Kapoeas over het geheel schaars bevolkt,
bare wateren zou men met regt overbevolkt kunnen noemen. Visch
van allerlei soort is in zoo grooten overvloed voorhanden, dat men
z e , althans in het drooge jaargetijde, op sommige plaatsen met een
gewoon netje scheppen kan. De krokodillen zijn zeer menigvuldig
en gaan de rivier op tot ver boven Boenoet. Ook vindt men er vele
leguanen en schildpadden 4), en tallooze kikvorschen, wier gekwaak,
*) Thomson maakt, p. 1 2 0 , van eene kleine vlugt fraaije vlinders, die
hg op de rivier van Landak z a g , als van eene groote zeldzaamheid gewag.
a) Van Lijnden N. T ., bl. 564— 5 6 7 , 612; vgl. Hupe, bl. 275.
3) Von Kessel, bl. 173. #
*) Van Lijnden N. T. bl. 566.