funereus in .ontelbare menigte voor 1). Onder de wilde zwijnen is
aan Borneo eigen, en zoo het schijnt uitsluitend, het witte varken
(babi poetih), zoo geheeten wegens zijne lichte, bruinachtig gele
bairen; het is in het oogloopend van alle andere soorten onderschei-
den door zijn buitengewoon langen en smallen k o p , de lange gol-
vende borstels, die de wangen bekleeden, de kleine ooren en den
dikken kwast aan het einde van den staart 2). Menigvuldige tapirs
onthouden zieh in de uitgestrekte bosschen, die de bergen bedek-
k e n ; rnaar de aanwezigheid van den rhinoceros en olifant op Borneo
wordt nog steeds in twijfel getrokken 3). De vraag schijnt
echter ten aanzien van laatstgenoemden beslist, sedert in 1851 van
Kini-batangan op de Oostkust groote olifantstanden op Laboean zijn
ter markt gebragt. In ieder geval zijn echter deze dieren tot de
omstreken van kaap Oensang beperkt, en welligt van oorsprong
niet inheemsch, maar door de Chinezen overgebragt 4).' De wilde,
Soendasche o s , een schoon en groot d ie r, met zuiver-witte broek
s) Sal. Malier, t. a. p ., bl. 13.
*) Het is onder den naam van sus barbatus beschreven en afgebeeld
door Muller en Schlegel, Verb., t. a. p., bl. 179— 181.
3) Sal. Muller, Over de zoogdieren van den Ind. Archipel, bl. 3 8 , 39.
_*) ^Singapore Free-press van 5 Sept., 1851. Ik vertaal hier de geheele plaats,
wijl zij eene belangrijke vraag omtrent Borneo’s natuurlijke historie schijnt
te beslissen. „ Onlangs zijn hier (te Laboean) eenige booten aangekomen
van Kini-batangan op Borneo’s Oostkust. Zij bragten kostbare ladingen
met zieh, bestaande uit vogelnestjes, kamfer en groote olifantstanden, waar-
onder een paar ter zwaarte van meer dan 50 katties. Djt schijnt de be-
twiste vraag aangaande het aanwezen van olifanten op Borneo te beslissen.
Men zegt, dat de nakhoda’s , die op de Oostkust handelen, eenparig zijn
in de getuigenis, dat in den omtrek van Kini-batangan vele olifanten voor-
komen, dat zij dikwijls tot körten afstand der woningen naderen , maar
zeldzaam kwaad doen. Kini-batangan ligt in de nabijheid van kaap Oensang.
De namen Kini-batangan, Kini-baloe enz. maken het waarschijn-
lijk, dat oudtijds op deze kust Chinezen zijü gevestigd geweest, en deze
olifanten zijn welligt afkomstig van dieren, die door hen van het vaste
land van Azie zijn ingevoerd. In geen ander deel van Borneo , in geen
ander eiland Van den Archipel komt de olifant v o o r , en het is daarom
waarschijnlijker dat hij in het genoemde distrikt van elders ingevoerd dan
oorspronkelijk te huis is.” In de laatste woorden is eene grove vergissing,
daar de olifant op Sumatra zeer gemeen is. Vgl. nog Tijdschr. v. N. Indio,
1849, I, bl. 80, 107, Leyden, p. 11 . — Belcher, I , p. 273, en Hunt B.,
P' X X X I beweren, dat deze olifanten thans zijn uitgeroeid. Zie ook nog
Belcher, I , p. 295.
en pooten, bewoont de bergstreken van Borneo in meer of min
talrijke kudden 1). Maar opmerkelijk is vooral de verbazende me-
nigvuldigheid der herten op dit eiland, een gevolg der afwezigheid
van groote verscheurende dieren. Men vindt op Borneo drie soorten :
het groote waterhert (mindjangan ajer, cervus equinus), dat in de
moerassen meest in afzondering leeft ; de roesa (cervus russa), die
in kudden van vijftig en meer gezien wordt, en waarvan er bij
de drijfjagten te paard, door de inlandsche grooten aangelegd,
soms honderden op éénen dag gedood worden ; eindelijk de kidang
of mintjak (cervus muntjac), een reeachtig hert dat zoowel in het
hooge gebergte, als in de woeste kuststreken, gemeenlijk alleen of
bij paren, doch nergens in groote menigte voorkomt 2). Eindelijk
wordt er het sierlijk en snelvoetig geslacht der moschi vertegen-
woordigd door den napoe (moschus napu, overeenkomende zoo niet
eenzelvig met den pelandok der Maleijers), die zieh voedt met de
bloesems der dalenia speciosa, en door de schoonheid zijner smel-
teifde oogen de gazelle evenaart, waarmede de dichters van Perzië
hunne geliefde vergelijken 3).
Men kan als het karakter der Fauna van Borneo, met betrek-,
king tot de zoogdieren, in het algemeen opgeven, dat zij meerendeeis
met die van Sumatra, en slechts zeer weinig met die van Java
overeenkomt, ofschoon de Soendasche os eene in het oog loopende
uitzondering op dien regel uitmaakt ; en dat zij zieh onderscheidt
door het gemis van groote roofdieren, daar de Maleische beer de
grootste en gevaarlijkste der vleescheters is, die Borneo huisvest,
ofschoon er een zwerm kleinere roofdieren van de geslachten der
) Zie den bos Sondaicus o f banteng beschreven en afgebeeld door
Schlegel en Müller, Verhand., t. a. p ., bl. 197— 205.
s) Sal. Müller, Over de zoogdieren van den Ind. Archipel, bl. 1 3 , 44,
4 5 , en Schlegel en Müller, Over de herten van den Archipel, Verh., t.
a. p., bl. 209— 228.
8) Sal. Müller, Over de zoogdieren, bl. 4 4 , Low, p. 76. De dalenia
speciosa, eene soort van melastoma , genoemd naar den Botterdamschen
geneesheer Dalen (en dus te onregt door L ow , p. 7 6 , Dillennia speciosa
geheeten), is beschreven en afgebeeld door Korthals, t. a. p .,
bl. 2 4 3 , 244.