was zijn vertoon van godsdienstigheid, raaar men beweert dat het
alleen strekken moest om indruk op de menigte te maken, die dan
o°k zeer aan hem gehecht was, ofschoon de Boeginezen hem niet
vergeven konden, dat hun smokkelhandel door hem met zoo veel
minder toegevendheid dan door zijn vader werd aangezien. Wij
zullen later zien, dat de trouwlooze aard van Sultan Kasim bij het
herstel van het Nederlandsch gezag op Borneo in 1818 maar al te
duidelijk gebleken is 1).
Niet lang na den dood van Sjerief Abdoe’r-rahman hervatte de
Sultan van Sambas, of liever Pangeran Anom wiens werktuig hij
was, de vijandelijkheden tegen Pontianak en deed een aanval op
Mampawa, welks fort hij op het punt was te veroveren. Sjerief
Kasim rekende zieh verpligt zijnen vasal bij te springen. Hij trok
met 2000 man naar Mampawa, versloeg het leger van Sambas, welks
geschut hij veroverde, en maakte een groot aantal gevangenen, die
allen te Pontianak werden ter dood gebragt, terwijl hunne hoofden
openlijk werden ten toon gesteld. Ter zee echter was Sjerief Kasim
tegen Pangeran Anom niet opgewassen. Ofschoon deze prins waar-
schijnlijk reeds vroeger met de Ilanons in betrekking had gestaan,
vind ik ze eerst omstreeks dezen tijd uitdrukkelijk als zijne bond-
genooten vermeld, en daar het aantal dezer roovers, die in dit tijd-
vak in de wateren tusschen Borneo en Sumbawa kruisten, of op
verschillende punten der kust van deze en de naburige eilanden
gevestigd waren, op naauwehjks minder dan 10,000 weerbare mannen
geschat wordt, kan men nagaan welke verwoestingen zij aan-
rigtten en wat ook de handel van Pontianak daardoor te lijden had.
Te Sambas zelf had zieh een groot aantal hunner onder de be-
scherming van den Sultan nedergezet 2).
De Nederlandsche bezittingen in den Archipel, die de Engelschen
uit naam van den Prins van Oranje hadden in bezit^genomen, waren
bij den vrede van Amiens aan de republiek teruggegeven; doch
alleen de overgave der Molukko’s had werkelijk plaats gehad 3) ,
daar de tijding van den in 1803 op nieuw uitgebroken oorlog de
teruggave der overige was voorgekomen 4). In 1810 vielen de Mo-
') Ritter, bl. 2 0 7 , G. Muller, bl. 2 7 6 , Muntinghe, bl. 1 7 4 , 1 7 5 ,
Hartmann HS. I , bl. 1 0 , Bloem HS., bl. 11 , 1 2 , Tobias H S ., bl. 4 6—48.
s) Leyden, p. 3 3 , 4 7 , 4 8 , Raffles, p. 45.
3) De Jonge, Gesch. v. h. Ned. Zeewezen, V I , II , bl. 563.
*) Newbold, Straits-Sottlements, I , p. 126.
lukko’s op nieuw den Engelschen in handen *). Toen in hetzelfde
jaar Holland bij het Fransche Keizerrijk was ingelijfd, stelde Sir
Thomas Stamford Raffles aan den Gouverneur-Generaal van Britsch-
Indie eene expeditie naar Java voor, ten einde den vijand van Groot-
Brittanje van de hulpmiddelen van dit schoone eiland te berooven.
Raffles werd daarop als agent naar Malakka gezonden, ten einde
het welslagen der onderneming door voorloopige maatregelen en de
inwinning der noodige informatien voor te bereiden. Inzonderheid
deed zieh de vraag voor, welke weg voor de expeditie de veihgste
en beste zou wezen, die om de Noord en Oost van Borneo door
Straat Makassar, of die längs Borneo’s Westkust. In Mei 1811 zond
Raffles kapitein Greigh van de brik Minto naar Pontianak met brie-
ven aan den Sultan, waarbij deze verzocht werd de noodige bulp
te verleenen tot het onderzoek van den doortogt tusschen Kanraata
en de Westkust van Borneo. Bovendien had Raffles aan zijnen
zendeling eene instructie gegeven, die hem voorschreef gebruik te
maken van de goede diensten van kapitein Burn, die zieh nog bij
voortduring te Pontianak ophield. Het doel der zending werd vol-
komen bereikt, en de heer Greigh ontving zoodanige inlichtingen
omtrent de bruikbaarheid van den genoemden doortogt, dat alle
twijfel in het gemoed van Raffles werd weggenomen. Den 18*“
Junij 1811 vertrok de expeditie, sterk 90 zeilen, onder Lord Minto
van Malakka, en, volgens den raad van Raffles tusschen Karimata
en de kust van Borneo doorzeilende, had zij den 30sten Julij, zon-
der eenig ongeval of moeijelijkheid, de kust van Java bereikt ).
Men wee°t hoe noodlottig de afloop was voor de Nederlandsche wa-
penen • reeds den 1 8 ^ “ September werd Java bij verdrag aan de
Britten overgegeven, en Raffles werd door Lord Minto tot Luite-
nant-Gouverneur van dat eiland en zijne onderhoorigheden benoemd.
Van geheel anderen aard was de briefwisseling die Raffles, ins-
gelijks terwijl hij zieh nog te Malakka bevond, met den Sultan van
Sambas had aangeknoopt. Het schip Malacca, geladen met tin en
manufacturen ter waarde van 19000 realen, kapitein Ross, was
door de roovers Abang Rasib, Intjeh Daoed en hunne bondgenooten
nabij Muntok afgeloopen, de kapitein vermoord en de buit naar
Sambas gevoerd. Raffles, niet volledig van de betrekking der roovers
tot Sambas onderrigt, schreef daarop aan Pangeran Anom,
*) Van Kämpen, I I I , I I , bl. 4 8 2 , 483.
*) Raffles, p. 4 0 , 4 1 , 87.