Thans rest mij, om deze vlugtige schets van Borneo te vol*
tooijen, alleen nog de körte vermelding der gewigtigste handelin-
gen van het Nederlandsch bestuur na 1838.
Töen de tijding der vestiging van Sir James Brooke op Serawak
in Nederland werd vernomen, gingen allerwege luide klagten op
over de verwaarloozing der Nederlandsche belangen, waarvan Borneo
het tooneel was geweest. Het Indische Gouvernement werd hierdoor
eindelijk uit zijne zorgeloosheid gewekt, en ofschoon de kans om
door het aangaan van contracten met Broenei en de onafhankelijko
hoofden der Noordkust het gansche eiland aan onzen invloed te on*
derwerpen, thans voor altijd verloren was, besloot men althans wat
men hezat te regelen, te ordenen en zooveel mogelijk voor inbreuk
te beveiligen. De heer Weddik werd tot Commissaris-inspecteur voor
Borneo, Riouw en Lingga benoemd, met bijzonderen last om zijne
aandacht te wijden aan het sluiten van contracten met de Oostkust-
staten, waar ons gezag nog altijd zeer onvolledig erkend werd. Vooral
de volgende omstandigheid gaf daartoe aanleiding. In den aanvang van
1844 was deEngelschman Erskine Murray, komende van Hongkong,
met twee gewapende schepen, de Young Queen en de Anne, op de
rivier van Koetei versehenen, met het oogmerk om aldaar eene fak-
torij op te rigten. Door zijn trotsch en overmoedig gedrag had de
heer Murray zieh den toorn van den Sultan en zijne rijksgrooten op
den hals gehaald, en terwijl hij, de rivier afvarende, zieh dapper ver-
dedigde, was hij met een deel zijner manschap door de inboorlingen
om het leven gebragt. Daar van de Britsche zijde klagten werden
aangeheven, dat de heer Murray, ten gevolge van gebrek aan waak-
zaamheid van den kant der Nederlandsche marine, te Koetei was
vermoord, haastte zieh het Indisch Gouvernement om den heer Weddik
derwaarts te zenden, ten ei.nde de zaak ter plaatse te onderzoe-
ken, terwijl de Gouverneur van Makasser een eskader, bestaande
uitsjfle stoomboot Hekla, de schooners Zephyr, Janus en Egmond
en de brikken Postiljon en Arend afzond, om den Sultan, zoo hij
schuldig mögt bevonden worden, te straffen. Het bleek den heer
Weddik overtuigend, dat de schuld van het voorgevallene aan den
heer Murray zelven te wijten was; waarschijnlijk echter had zijn
dood den Sultan voor de wraak der Engelschen doen vreezen, het-
geen hem noopte zieh te- eerder in de armen van het Nederlandsch
gezag te werpen, en het sluiten van een contract op den 12ie11 October
1 8 4 4 , alsmede de vestiging van een Assistent-resident voor
de Oostkust van Borneo te Samarindah ten gevolge had. Bij dit
contract erkende de Sultan het oppergezag van Nederland, en ver-
bond zieh om door alle te zijner beschikking staande middelen den
zeeroof tegen te gaan en te straffen *)* Eene overeenkomst van de-
zelfde strekking werd omstreeks dien tijd ook met Passir geslotén 2).
Terwijl de Commissaris-inspecteur zieh te Samarindah bevond,
vernam hij dat een paar maanden te voren het Engelsehe schip
Premier, gezagvoerder Bröwnrigg, op eene klip nabij de kust van
Beroüw vast en in brand was geraakt, dat de schepelingen, bestaände
uit zéven Engelschen en eenige Bengalesche laskars, zieh in sloe-
pen gered hadden , en dat de Europeanen zieh naar de kampong
Goenong-Teboer aan de Berouw-rivier hadden begeven. De heer
Weddik zond onmiddellijk den luitenant ter zee Washington, Ver-
gezeld van den luitenant der artillerie, adjudant van den Gouver-
neur-Generaal, van Capellen, met de schooner Egmond naar Be-
ro uw , ten einde aan de schipbreukelingen, die zieh ten gevolge
van verschiffen tusschen de vorsten van dat gewest in benarde om-
standigheden geplaatst zagen, de veréischte hulp te verleenen 3).
Het uitgestrekt gebied van Berouw, tusschen Koetei en de aan
Soeloe behoorénde distrikten gelegen, is verdeeld in drie afzonder-
lijke staten, die geméenlijk naar de hoofdkampongs Boelongan.,
Goenong-Teboer ën Tandjong worden geheeten 4). In 1833 had de
*) Temminck, p. 1 8 8 , 189', Cornets de G-root, p. 3 8 , Quelques mots
en réponse aux attaques des journaux Anglais, in den Moniteur des Indes,
1847— 1 8 4 8 , p. 227, 2 2 8 , Teenstra, Beknopte beschrijving van de Ned.
overzeesche bezittingen, bl. 4 4 9 , Low, p. 1 0 3 , Belcher, I., p. 125.
8) Cornets de Groot, p. 38.
8) Yan Capellen Bij dr ., bl. 7 4 , 7 5 , Cornets de Groot, p. 3 8 , Teenstra,
a. w ., bl. 449.
*) De beste beschrijving van dit gebied geeft van Capellen Bijdr., bl.
7 9—8 8 . Zie ook Temminck, p, 191, 1 9 2 , en over de Dajaks dezer streken
of Orang-Segai, Belcher, I , p. 229—235.