niet le ontgaan, dat de oudheden van Sangouw niet de eenige sporen
der Hindoe-Javanen in westelijk Borneo z ijn , maar dat men ook
dergelijke overblijfselen in het gebied van Serawak op de grenzen
van Sanibas ontdekt heeft. Zij zijn beschreven door den heer Low
en bestaan in een zeer verminkt steenen Nandi-beeld en in een
Vierkanten steen met een rond gat in het midden, aan de Sama-
rahan-rivier op een kleine hoogte Iiggende, bekend onder den naam
Batoe Berhala (afgods-steen) en door de Dajaks als de verblijfplaats
van een magtigen geest in hooge eere gehouden 1).
Ook in de taal der Dajaks hebben de Javaansche kolonisten hunne
sporen afgedrukt. Onder anderen hoort men in de bovenlanden aan
de Rapoeas gedurig het Javaansche »inggih,” waarmede de mindere
zijne berusting in den wil van den meerdere te kennen geeft 2).
Het blijkt nit het gezegde, dat Maleische en Hindoe-Javaansche
kolonisten vöör eeuwen het bezit der kusten van Borneo’s Wester-
afdeeling met elkander deelden; doch wanneer de vestiging dezer kolo-
nien een aanvang heeft genomen, kau niet met juistheid bepaald worden.
De historische overleveringen van Sambas, voor zooverre zij
zijn bekend geworden, verspreiden daarover in bet geheel geen licht.
De Sultan die daar tijdens de zending van den heer Tobias (1823)
regeerde, werd als de tiende sedert de invoering van den Islam
beschouwd, en aan al deze vorsten werd eene lange regering toe-
gekend; maar van de vroegere geschiedenis schijnen deze overleveringen
niets meer te weten, daar zij Tanongal, den vader van den
oudsten der Mohammedaansche vorsten, als den zoon van een Dewa
voorstellen, die nimmer een maaltijd n am , welke niet door een
menschenoffer werd gekruid 3). De ver<gelijking der overleveringen
van Broenei brengt ons eenigzins nader tot de bepaling van het
tijdvak der eerste Maleische vestigingen, ofschoon zij toch ook tot
geene zekere uitkomst leidt. De vorst die daar in 1824 regeerde,
werd geacht de 29ste zijner dynastie te zijn, en men beweert dat
de vestiging der Maleijers daar lang vöör de invoering van den Islam
heeft plaats gehad. Wanneer wij de regering van elken vorst
gemiddeld op 20 jaren stellen, komen wij tot het resultaat dat dit
rijk ruim 600 jaren gestaan heeft, en gesticht is tijdens de hoofd-
zetel van het Maleische rijk nog te Singapoera was gevestigd, doch
niet lang vöördat h i j , iD 1232, vandaar naar Malakka werd over-
gebragt x). Er is echter niets, dat ons verhindert om aan te ne-
men, dat de volksverhuizingen der Maleijers naar Borneo reeds
lang vöör de stichting van Broenei zijn aangevangen. Even weinig
zekerheid hebben wij omtrent den tijd van de komst der Hindoe-
Javanen op dit eiland.- Stond het vast dat deze kolonien uitslui-
tend van Madjapahit waren uitgegaan, dan konden zij niet vroeger
dan omstreeks 1380 naar Borneo zijn overgekomen, daar de Javaansche
geschiedenis aan het rijk van Madjapahit slechts een duur van
eene eeuw toekent. Doch het schijnt dat reeds lang vöör de stichting
van Madjapahit de Javaansche magt ter zee was gegrond door
het rijk van Djenggala, hetwelk de Maleische geschiedschrijvers
zoodanig met Madjapahit verwarren, dat zij zelfs de oorlogen omstreeks
1220 en 1250 door de Javanen tegen de Maleijers te Singapoera
gevoerd, aan Madjapahit toeschrijven, niettegenstaande zij
meer dan eene eeuw vroeger hebben plaats gehad, dan die naam
in de Javaansche geschiedenissen voorkomt 2).
Bepaaldelijk van Madjapahit is echter, volgens de eenparige over-
levering van Borneo’s Westkust, de stichting uitgegaan van Sukka-
dana, even als ook, volgens de traditie van het Zuiden, een teig
van het vorstelijk huis van Madjapahit de stichter werd van Banjer-
massin, doch niet dan nadat hem reeds een Orang Kling, Lern«
bong Mangkoe-rat geheeten, als grondlegger der kolonie was voor-
gegaan 3). Sukkadana is het eenige rijk der Westkust waarvan
wij eene aaneengeschakelde geschiedenis bezitten. Ofschoon z i j ,
vooral in den aanvang, met de ongerijmdste verdichtseien is door-
weven, zal ik trachten haar zoo beknopt en duidelijk mogelijk
voor te stellen, zonder eene ijdele poging te wagen, om den kern
der waarheid te scheiden van de fabelen, waarin hij is gehuld.
*) Logan, p. 515. Tobias W., bl. 47, zegt: „de vorsten van Borneo-
Proper hebben een geslachtsregister, volgens hetwelk zij reeds ruim twintig
vorsten van Maleischen oorsprong hebben, die door elkander ruim twintig
jaren zouden geregeerd hebben.”
2) J. Hageman , Algemeene Geschiedenis van Jav a , in het Indisch Ar-
chief, Jaarg. I , D. I I , bl. 53 volg. Djenggala stond op de plaats waar
later Madjapahit gesticht is. Anders zou het oordeel over de hier aange-
roerde quaestie uitvallen, indien de heer Brumund, volgens zijne belofte (Indiana
I I , bl. 178), overtuigend aantoonen mögt, dat Madjapahit langer
gestaan en meer vorsten gehad heeft, dan de Javaansche geschiedboeken
(Babad) opgeven.
s) Schwaner B ., bl. 43—-48.