te Sambas te körnen vestigen, aangezien hunne gelijktijdige vestiging
op beide plaatsen tot gedurige twisten tusschen Sambas en Sukka-
dana aanleiding zou geven 1).
Inmiddels liad Bloemaert maatregelen getroffen om tot de verde-
diging van Sambas mede te werken. Daar het scheepsvolk vreesde
dat het jagt tegen den grooten aandrang van zoo talrijke praauwen
niet zou bestand z ijn , liet hij het gesehnt aan land brengen en
zöö plaatsen, dat de rivier daardoor bestreken werd. Geen vijand
kwam intusschen opdagen, en weihaast vernam men dat, wel is
waar, de Sultan vanBroenei, bijgestaan door een veertigtal cijnsbare
radja’s en hoofden, met 150 praauwen was in zee gestoken, maar
door een storm tot den teruglogt genoodzaakt was. Ook waren om-
streeks dezen tijd de hoofden van Kelaka, Seribas en Melanouw,
die van Broenei afhankelijk waren geweest, van den Sultan van
dat rijk afgevallen, en hadden de Suprematie van dien van Djohor
erkend; terwijl men eindelijk te Broenei een aanval van Djohor
verwachtte. Ofschoon dus de vijandelijke onderneming tegen Sambas
niet was opgegeven, scheen het dat men vooreerst daarvoor niet
ernstig behoefde beducht te zijn 2).
De onderhandelingen met de Dajaks over den diamanthandel
slaagden intusschen geenszins naar wensch. Ofschoon de Vorst van
Sambas kosten noch moeite spaarde om dien handel, die vroeger
in zijn rijk was gevestigd geweest, maar bij gebrek van koopers
geheel verloopen was, weder derwaarts te lokken, kwamen geene
steenen opdagen. Wel bragt den 18deu November een afgezant
van Sambas een twintigtal Dajaks, waaronder eenige Orang-kaja’s ,
met zieh naar de hoofdplaats, om over eene overeenkomst te
onderhandelen, die dan ook werkelijk tot stand kwam. Maar
ook nadat de Dajaks den 26stea weder waren afgereisd, met de
belofte van binnen vier of vijf weken met diamanten terug te kee-
r e n , hieven de zaken in denzelfden toestand. Toen de genoemde
tijd verstreken was, zond de Vorst den 28ätea December op nieuw
eene praauw naar de bovenlanden met eenige geschenken voor de
hoofden, doch deze keerde onmiddellijk terug met het antwoord,
dat de Dajaks thans te veel te doen hadden met het binnenbren-
gen der padi, om aan diamanten te kunnen denken. Latere pogin-
J) Zie dit contract in zijn geheel by Bloemaert, bl. 1 0 3 , 1 0 4 , en bij
Valentijn, bl. 2 4 5 , 246.
gen hieven evenzeer zonder vrucht, hetgeen zonder twijfel aan vrees
voor de Ratoe van Sukkadana, wier gezag zieh in Landak weder
meer bevestigd had, moet worden toegeschreven *). Van de vijan-
dige gezindheden dezer Vorstin had Bloemaert inmiddels nieuwe
bewijzen ontvangen. Hij was namelijk met het jagt naar Karimata
gevaren, dat toen door een der hoofden van Sukkadana uit naam der
Ratoe bestuurd werd, ten einde zieh aldaar van bij len en parangs,
die te Sambas zeer getrokken waren, alsmede van vleesch voor
zijne manschappen te voorzien. Niet zoodra had de Vorstin dit
vernomen, of zij zond aan hären gouverneur bevel om allen handel
met de onzen, op verbeurte eener boete van 1 | tail goud, aan de
inwoners te verbieden. Bloemaert zag zieh alzoo genoodzaakt onver-
rigter zake weder te vertrekken. Een laatste uitzigt om de Ratoe van
gedachten te doen veränderen, bleef Bloemaert nog overig. Hij
wendde zieh namelijk tot den koopman Adam Claesz. te Grissee,
met het verzoek dat deze zijn invloed bij den vorst van Soerabaja
bezigen zou, opdat hij de Ratoe, die, zooals ons reeds boven
bleek 2), als Vorstin van Landak van hem afhankelijk was, bevelen
zou, den handel met dat gewest voor ons open te stellen 3). Het
blijkt echter niet dat ook deze poging eenig günstig gevolg heeft
opgeleverd.
Zoodanig was de treurige toestand onzer zaken op Borneo’s West-
k ust, toen Bloemaert, vergezeld van Pieter Aartszoon, zieh den
18dea Maart 1610 tot den vorst van Sambas wendde, om hem
nogmaals over den diamanthandel te onderhouden. Hij stelde hem
voor, dat thans een vol jaar in ijdele verwachtingen was verstreken,
en ook voor het loopende saizoen de tijd , waarop de diamanten
hadden moeten zijn aangebragt, weder voorbij was; dat onder
zulke omstandigheden de Compagnie, die hier in eene geheele maand
naauwelijks een kleedje verkocht, de kosten harer vestiging te
Sambas niet kon goedmaken. De Vorst, die zieh reeds voor lang,
ingevolge den wensch der Dajaks, tot een persoonlijk bezoek in
de binnenlanden had gereed gemaakt, en zieh alleen door vrees
voor den aanval van Broenei van dit plan had laten terug houden,
beloofde hem, dat zoo binnen eene maand die van Broenei niet
kwamen opdagen, hij zou opvaren om zelf op alles beter orde te
*) Bloemaert, bl. 1 0 5 , 106.
*) Zie bl. 195.
s) Bloemaert, bl. 105.