wapenen en ammunitie, die werd toegeslaan. De hoofden der nabu-
rige eilanden kwamen weldra tot onderwerping, en naar Banjer-mas-
sin werd de tijding gezonden, dat de zeeroof onderdrukt was, ter-
wijl de Radja, ten teeken zijner goede voornemens, aanbood de Holland-
sche vlag te hijschen, wat hij sedert deed zoo vaak bet hem gelegen
kwam. Inmiddels werd de zeeroof op groote schaal onder de Ne-
derlandsche vlag en met Nederlandschen krijgsvoorraad voortgezet;
de bazars waren opgepropt met goederen aan kleine Europesche vaar-
tuigen ontnomen, en gevangen Europeanen van beide seksen verrigtten
slavenarbeid, een leven leidende van de bitterste eilende 1). Dalton
was te Pegatan persoonlijk in het grootste gevaar, en had zijn be-
houd alleen te danken aan de krachtige voorstellingen, door den Resident
van Singapoera voor het vertrek der praauw aan den Boegineschen
anakboda gedaan 2). Hij had tevens gelegenheid hier de kennis te
maken van Hadji Java, den Radja van het aangrenzende Batoe-litjin,
die den vorst van Pegatan een bezoek bragt, en prijst hem zeer
wegens de menschlievende hulp vaak door hem aan Europeanen bewe-
zen 3). Ik moet echter opmerken, dat in andere berigten van dien
tijd Hadji Java mede beschuldigd wordt van met de zeeroovers te
heulen, en het in zijn gebied gelegen Bankaälen als een geducht
roofnest beschreven wordt 4).
Na langen tijd te Pegatan vertoefd te hebben, gedurende welken
hij dagelijks voor zijn leven vreesde , vertrok Dalton den 4den December
van daar en kwam den 7deu voor den mond der rivier van
Koetei. De rivier opzeilende kwam hij den l l deQ aan de handeis-
plaats Samarindah, grootendeels door Boeginezen bewoond 5) , en
voer den volgenden dag vandaar naar de hoofdstad Tongarong.
*) Dalton, p. 1 7 , 18. Bij Cornets de Groot, p. 2 6 9 , wordt de vor st
van Pegatan , in een uittreksel nit een rapport van Pangeran Said Hassan,
Mohamad Jaha Arbatooh genoemd. Mijn bestek verbiedt mij aan
vele andere, door Dalton medegedeelde bijzonderheden omtrent de rooveryen
van Raga en zijn broeder eene plaats te verleenen.
2) Dalton, p. 1 8 , 1 9 , vgl. p. 30.
8) Dalton, p. 2 2 , 35.
4) Pangeran Said Hassan bij Cornets de Groot, p. 269.
') Vgl. over deze plaats Dalton, p. 67—71, Weddik K., bl. 8 2 , 8 5 ,
Dal ton vertoefde elf maanden in het rijk van Koetei *), voer de
Mohakkam-rivier op tot Kota-bangon en Marpoe 2), sloot een ver-
bond van vriendschap met Radja Seldji, een voornaam en met den
Sultan bevriend opperhoofd der Dajaks, door het drinken van el-
kanders bloed 3) , deed zooveel hij kon en durfde onderzoek naar
de omstandigheden van Mullers dood 4) , en was, na maanden lang
aan allerlei mishandelingen, dieverijen en levensgevaren te zijn
blootgesteld geweest, gelukkig genoeg door eene list de toestem-
ming tot zijn vertrek van den Sultan te verwerven 5). Het tafe-
reel dat Dalton van Koetei ophangt, is even ongunstig wat den
zedelijken toestand, als günstig wat den natuurlijken rijkdom des
lands aanbelangt. Zoo verhaalt hij ons van een oorlog door den
Sultan tegen sommige Dajaksche stammen ondernomen, omdat zij
de jaarlijksche schatting van kinderen niet geleverd hadden, die
als slaven aan de Boeginezen werden verkocht 6) ; zöö, dat de Pangeran
Perbatti Sari, een broeder des Sultans, door eene zijner
vrouwen te zamen met hare begunstigde mededingster werd verge-
v en , nadat zij de kracht van het vergif vooraf met goed gevolg op
twee slaven beproefd had 7) ; zöo, dat eenigen tijd te voren kapitein
Gravessome, met eene rijke lading opium en stukgoederen, door
den beruchten Raga naar Koetei was gelokt, en met toestemming
des Sultans, tegen afstand van een deel van den buit, met het
meerendeel van zijn scheepsvolk verraderlijk was vermoord 8). Doch
wenden wij de oogen af van deze gruwelen, die zeker reeds voor
lang de tusschenkomst der beschaafde en Christelij ke beheerschers
van den Indischen Archipel hadden gevorderd. Na een afwezen van
86 , Earl, p. 327. Zij schijnt thans vrij wat meer van belang te zijn dan
in Daltons tijd,
Jj Dalton, p. 64.
s) Zie het verhaal van diep togt, p. 36—40.
3) Dalton, p. 52, Ik zal .elders breeder oyer deze plegtigheid spreken.
'*) Dalton, p. 6 2 , 63.
*) Dalton , p. 64.
8) P . 38.
7) P. 58.
8) P. 22 , 2 3 , 2 8 , 29.