Met den val van het rijk van Madjapabit schijnt alle, hetzij uit ko-
lonisatie, hetzij uit overheersching geboren afhankelijkheid der sta-
ten van Borneo’s Westkust van Java, op het rijk van Sukkadana,
gelijk die van de staten der Zuid- en Oostkust op dat van Banjer-
massin te zijn overgebragt; en met deze twee hoofdmagten kan alleen
nog het Maleische rijk van Broenei op de Noordkust op gelijke lijn
worden gesteld. De geschiedenis van Sukkadana vormt dus voor de
Westkust het middelpunt, althans tot op den tijd der opkomst van
Pontianak. Ik zal haar dus als leidraad nennen, en trachten wat ons
de overlevering van de lotgevallen der andere staten en betere bron-
nen van den handel der Europeanen op deze kust leeren, daarmede
zoo goed mogelijk tot een geordend geheel te verbinden. Slechts hoop
i k , dat niemand mijner lezers zieh aan de buitensporige sprookjes
ergeren z a l, waarmede ik genoodzaakt ben mijn geschiedverhaal
aan te vangen, omdat bij den tegenwoordigen Staat onzer kennis
de grenzen niet zijn aan te wijzen, waarop de mythe in geschie-
denis overgaat.
Brawidjaja *), een prins uit het huis van Madjapahit, door eene
besmettelijke ziekte aangetast, werd, gelijk dit nog heden vaak
geschiedt, om de verspreiding voor te komen, in een huisje op
een rakit of vlot gehuisvest. Een hevige storm rukte het vlot los
van de touweri, waaraan het lag vastgemaakt, en sleurde den prins
naar de onstuimige zee, waar hij aan duizend gevaren ter prooi
was. Eindelijk voerde hem de stroom naar Borneo’s Westkust vöör
dien mond der Pawan-rivier, die onder den naam van Katapan bekend
is. De prin s, door de zeereis reeds eenigermate gesterkt, baadde
zieh hier dagelijks in de rivier, waar een kleine visch met den kop
als van eene k a t , adong of blang oeling gelieeten, hem telkens de
voeten kwam lekken, waardoor hij weldra genas. Een kaaiman,
Sarassa genaamd, zorgde inmiddels voor zijn dagelijksch voedsel.
De prins had van Java twee honden medegebragt. Toen hij
hersteld was, begaf hij zieh met deze aan land om herten te jagen.
Eensklaps sloegen de honden aan en hieven voor een dikken
bamboestams taan blaffen. De p rin s , na het riet lang naauw-
keurig beschouwd te hebben, zonder er iets bijzonders aan te
*) Zoo schijnen alle prinsen uit het huis van Madjapahit genoemd te
worden. Al de regerende vorsten van Madjapahit, waarvan de Javaan •
sehe geschiedenis gewaagt, voeren den titel van Maharadja Brawidjaja.
Zie Hageman, t. a. p ., bl. 136.
bespeuren, stak er zijne spies in , en toen hij die terugtrok,
sprong uit de gemaakte opening eene schoone prinses te voorschijn.
De bevrijde jonkvrouw wierp zieh aan de voeten van Brawidjaja,
en bad hem haar en het bamboe te sparen. Deze voerde de schoone
met zieh naar het vlot, en bood haar aan dit met hem te deelen
en de gezellin te worden van zijn leven. Het kostte hem eenige
moeite de maagdelijke zedigheid van Poetri Boeton (zoo heette de
prinses) te overwinnen, maar men begrijpt, dat hij niet lang als
hopeloos minnaar zuchtte.
Eenigen tijd daarna voer Brawidjaja met eene sampan de rivier
o p , tot aan de plaats, waar zij zieh in de twee armen Karbouw
en Katapan verdeelt. Hij vond geen ander spoor van menschen,
dau dat hier en daar eenig hout was geveld. Dit noopte hem nog
eenige dagreizen hooger op te varen, maar altijd te vergeefs. Eindelijk
begon hij den stroom weder af te zakken, en terwijl hij zij-
nen togt met snelheid voortzette, schoot eensklaps eene waterbloem
hoog boven de rivier u it, terwijl eene daaruit voortkomende stem
hem fluisterend vroeg: Brawidjaja, welke tijding brengt gij uit de
bovenlanden mede? De prins liet de riemen vallen en greep de
bloem met beide handen, waarop deze zieh opende en de prinses
Lindong Boeah voor hem stond. Nu herhaalde zieh hetzelfde too-
neel als vroeger met Poetri Boeton. De prins verkreeg alzoo eene
tweede gade en had het zeker zeldzaam geluk, dat zijne beide
echtgenooten in vrede en zonder ijverzucht de bewijzen zijner ge-
negenheid zusterlijk deelden. Op raad zijner beide vrouwen bouw-
de Brawidjaja zieh eene woning, niet ver van de plaats waar thans
Kajoeng, de hoofdplaats van het Matansehe rijk , is gelegen. Hier
legde hij rijstvelden aan en deed vervolgens weder eene reis naar
de bovenlanden. Dieper dan vroeger doordringende, vond hij eindelijk
Dajaks, die hem onder de verklaring, dat zij reeds lang naar
eenen vorst hadden uitgezien, en hij als geroepen kwam, op staan-
den voet als Koning huldigden. Anderen zeggen, dat hij zijne
huldiging daaraan te danken had, dat hij hun het gebruik van
het zout leerde, en dat hij ditzelfde middel bezigde om zijn gezag
allengs over een groot gedeelte des eilands uit te breiden. Overal
stelde hij hoofden aan , die de landschappen in zijnen naam be-
stuurden, en hem schatting moesteu opbrengen. Naar Meliouw,
waar het volk zieh beklaagde, dat het door zijnen stedehouder on-
derdrukt werd, zond hij zijnen zoon Goesti Likar, die zieh aldaar