steken. Toen hij terug kwam om den visch te halen, was deze
verdwenen; maar daarentegen vond hij in zijne kano een lief klein
ineisje verscholen. Hoe ook verbaasd over deze metamorphose, nam
hij het meisje met zieh, voedde haar op, en gaf haar, toen zij
tot eene vrouw was opgegroeid, aan zij nen zoon ten huwelijk. In
haar gedrag was niets bijzonders te bespeuren; zij was eene goede
huisvrouw, die, even als hare geburinnen, rijst stampte, water
putte, matten vlocht en de zaken van het huisgezin net en ordelijk
bestierde. Na eenigen tijd schonk zij een zoon aan hären echtgenoot,
die haar teederlijk lief h a d , en zoogde hem tot hij kon gaan. Doch
op zekeren dag, met hären man en haar kind längs den oever der
rivier wandelende, zeide zij plotseling tot hem : Hier, neem het
kind! draag zorg voor hem, want hij is mijn zoon; ik ben een
goede vrouw voor u geweest, maar moet nu tot mijn eigen ge-
slacht terugkeeren. Dit gezegd hebbende sprong zij in de rivier
en werd een poetin als te voren
Onder de bekend geworden Dajaksche overleveringen zijn er echter
sommige, die een eenigzins meer historisch karakter bezitten,
en tot den vroegsten toestand van Borneo, en de wijze waarop het
bevolkt is , belrekking hebben. Leert ons de geologie als een on-
betwistbaar feit, dat een groot gedeelte der tegenwoordige West-
kust-landen gevormd is door aanslibbing, die tevens vele kleinere
eilanden allengs met het groote heeft vereenigd 2) , hetzelfde kan op
even goeden grond gezegd worden van de Zuidkust, waar zieh een-
maal een uitgestrekte, maar met eilanden bezaaide baai, het tegen-
woordig gebied der Barito-rivier, tot in de nabijheid van den aequa-
tor moet hebben uitgestrekt 3); en in beide deelen van Borneo zijn
de overleveringen der inlanders met hetgeen de geologie leert in
volmaakte overeenstemming. Wat de Dajaks van Banjer-massin
daaromtrent verhalen is opgeteekend door den heer Schwaner, en
komt op het volgende neder.
Vo'or vele jaren was Borneo slechts een klein eiland, en wat
*■) Keppel M. I I , p. 78. De Dajaksche vertelling, onder den titel van
„the yirgin daughter of Sultan Bongsu,” in de oorspronkelyke taal inede-
gedeeld in Journal of the Ind. Archip. 1848, p. 758—763, is ongetwijfeld
slechts eene Maleische hikäjat in Dajaksch gewaad („in een tjawat,” zoo-
als zieh de mededeeler uitdrukt), die daarom hoofdzakelijk slechts als bij-
drage tot de kennis der Dajaksche talen in aanmerking komt.
s) Zie boven, bl. 6, 12.
s) Schwaner B., bl. 27, 28.
thans land is was grootendeels door de zee bedekt, en slechts de
toppen der bergen Pararawen en Boendang staken boven den wa-
terspiegel uit, en verstrebten den voorvaderen van de tegenwoordige
bevolking van ’t Barito-gebied tot woonplaats. Deze eilanden waren
omgeven door duizenden klippen, die ze schier ongenaakbaar maak-
ten. Nu gebeurde het dat eene praauw, met vreemdelingen be-
mand, door een toeval in deze onherbergzame wateren geworpen
werd. De helft der bemanning, met angst en schrik vervuld,
wilde zieh zoo spoedig mogelijk verwijderen; de andere helft werd
door de voorstelling van den buit en de schatten, die op deze
eilanden zouden te bekomen zijn, evenzeer aangezet om eene lan-
ding te beproeven. De twist ging weldra over in een bloedigen
strijd , die met de geheele verdelging der schepelingen eindigde,
en het vaartuig, een spei der golven geworden, dreef tusschen de
klippen tot aan de plaats eener rots, thans onder den naam van
Batoe-Benama bekend en boven kampong Tawan gelegen, waar het
bij het vallen des waters bleef vastzitten. De genoemde rots is
niets anders dan het allengs in steen veranderde schip zelf, en
ontleent, daar »benama” s c h i p beteekent, van deze omstandig-
heid hären naam x).
Wanneer wij nu in deze overlevering de voorouders van de Dajaks
der Zuidkust op de eilanden gevestigd vinden, die later met
Borneo tot een groot geheel zijn vereenigd, men meene daarom
niet dat zij hunne vaderen als autochthonen, als door het land
zelf voortgebragt, beschouwen. Ofschoon zij niets van de plaats
hunner herkomst weten te verhalen, berigten zij toch dat hunne
voorouders in een gouden vaartuig hier zijn aangekomen en bezit
van de eilanden genomen hebben. De heer Schwaner brengt hier-
mede in verband, dat men dikwijls diep in de binnenlanden, op
de deuren der huizen van inboorlingen die nimmer de zee, ja
nooit een meir hebben gezien, een schip ziet van wonderlijken
vorm, met houtskool of roode verw geteekend. De juistheid hiervan
daargelaten, schijnen de inlandsche overleveringen aan te duiden,
dat Borneo door vreemde schepelingen, door wind en stroom her-
waarts gevoerd, is bevolkt geworden, en wel in het overoude tijd-
vak zijner tweede wordingsperiode, toen de toppen der bergen nog,
althans gedeeltelijk, als afzonderlijke eilanden boven het watervlak
') Schwaner B., bl. 28.
I.