24 2
Weinig minder opmerkelijk waren de lotgevallen der broeders van
Daeng Menambon, die allen tot hoog aanzien Stegen. De jongste,
Oepoe Daeng Pamasih, huwde eene jongere zuster van Sultan Omar
Akama’d-din van Sambas, en ontving aldaar den rang van Pange-
ran Mangkoe-boemi 1). De derde der broeders, Oepoe Daeng Mare-
wa, werd in 1722 Onderkoning (Radja moeda) van Riouw, onder
den titel van Sultan Alaoe’d-din , tot belooning der goede diensten
die hij aan Sultan Soleiman Badroe’l-Alam Sjah, Radja van Djohor,
Pahang en Bintang, tot de herovering van den troon zijns vaders
bewezen had. Toen nu Daeng Marewa in 1729 gestorven was,
slechts twee dochters nalatende, werd de waardigheid van Onderkoning
van Riouw opgedragen aan den vierden der broeders Oepoe
Daeng Tjelah, die insgelijks den titel van Sultan Alaoe’d-din aan-
nam. En toen ook deze, om met den Maleischen kronijkschrijver
te spreken, liet vergankelijke met het blijvende in 1745 verwis-
seid had, werd hij eerst door zijnen neef Daeng Kambodja, den
zoon van den oudsten der vijf broeders Oepoe Daeng P ra n i, en
daarna door zijn eigen zoon Radja Hadji vervangen, welken laatsten
wij in het volgende hoofdstuk nader zullen leeren kennen 2).
kende voorstelling van Daeng Menambons vestiging te Mampawa geeilt
Hartmann HS. I , bl. 2. Hij zegt dat de Sultan van Sukkadana aan Daeng
Menambon, tot loon zijner diensten, Mampawa als apanage sehonk , doch
dat hij dit gewest, hetwelk zieh van Sukkadana had losgescheurd, vooraf
met de wapenen tot onderwerping moest dwingen. De Vorst van Mampawa
zou eerst wederstand geboden, maar ten laatste zijnen vorstelijken zetel
door de vlugt voor Daeng Menambon geruimd hebben.
ä) Netscher, bl. 16.
*) De opvolging dezer vorsten is hier gegeven volgens Netscher, bl.
15 , en de Chronologie volgens de zeer naauwkeurige Maleische Kronijk
van Riouw, waaruit de heer Meursinge in zijn Maleisch leesboek, St. III,
bl. 62— 9 1 , het merkwaardigste heeft medegedeeld. Deze Kronijk stemt
ook wat de opvolging betreft geheel met Netscher overeen, doch heeft
ten deele andere namen. Den eersten Onderkoning noemt zij, in plaats
van Daeng Marewa (of Mario, zooals Netscher uitspreekt), Klana Djaja
P o e tr a , en zijn opvolger, in plaats van Daeng Tjelah, Daeng Ali. Zie
ook v. d. Velde, bl. 7 1 , waar een wel kort, doch zeer naauwkeurig be-
rigt aangaande de geschiedenis van Riouw gelezen wordt. Naar de aange-
haalde bronnen zal het gemakkelijk zijn de meer of min, vooral in chronologisch
opzigt, foutive berigten van G. Müller, bl. 3 1 2 , 3 4 1 , Röttger,
Berigten omtrent Indie, bl. 1 7 0 , 1 7 1 , Newbold, Straits-Settlements, I I ,
p . 4 7 , van Angelbeek, Körte schets van het eiland Lingga (Werken v.
h. Bat. Gen., Dl. X I ) , bl. 4 7 , en anderen te verbeteren. Ik wil hier alleen
met een woord terugkomen op hetgeen hier boven, bl. 219 en 2 3 5 , over het
foutive der chronologische opgaven bij G. Müller gezegd is. De verhef-
flng van Daeng Marewa tot Onderkoning van Riouw in 1722 is een vast
Inmiddels was Sultan Omar Akama’d-din (Marhoem Adil) te
Sambas opgevolgd door zijnen zoon Radin Bongsoe, dien hij reeds
vroeger den titel had geschonken van Sultan Aboe Bekr Kamaloe’d-
d in , en deze door zijnen zoon Radin Djama, die, naar zijnen
grootvader, wederom den titel van Sultan Omar Akama’d-din ontving.
Onder de regering van dezen laatsten Vorst valt het ont-
staan der Ghinesche kolonien in Mampawa en Sambas, — eene
hoogstgewigtige gebeurtenis, waarover ik elders in nadere bijzon-
derheden zal treden *).
Sultan Zeinoe’d-din van Sukkadana overleefde zijn herstel op
den troon slechts vijf of zes jaren. De geschiedenis vermeldt drie
door hem nagelaten zonen, onder de titels van Pangeran Ratoe,
Pangeran Mangkoe-rat en Pangeran Agoeng. Men zou kunnen gissen
dat de eerste, wiens titel reeds aanduidt, dat hij tot de opvolging
bestemd was, niet verschilt van den in het vorige hoofdstuk vermelden
Pangeran Poera-baja. Hoe het zij , deze prins aanvaardde
na zijns vaders dood de regering, maar zonder den titel van Sultan
te erlangen, dien, krachtens de adat, de inlandsche vorsten
slechts gewoon zijn aan te nemen, wanneer hij hun door hunne
leenheeren of andere magtige vorsten, den raad hunner mantri’s of
de ouderlijke gunst geschonken wordt. Den nieuwen regent ontging
welligt dit eerbewijs alleen ten gevolge van den körten duur van
zijn bewind; hij wordt echter op zijn grafschrift Marhoem Ratoe
genoemd, ten bewijze, dat hij niet slechts als rijksbestuurder,
maar als soevereine Vorst geregeerd heeft 2).
Na slechts vier jaren werd hij opgevolgd door zijn broeder Pangeran
Mangkoe-rat. Deze erlangde later den titel van Sultan van
Skoesor, dien ook zijn vader gevoerd h ad , maar den Arabischen
naam, dien hij daarbij, volgens de gewoonte, zal hebben aangeno-
men, vind ik niet vermeld. De overlevering zegt van dezen Vorst,
punt, van waar wij kunnen uitgaan. Zij heeft volgens Muller zelven,
bl. 3 4 1 , plaats gehad na het vertrek van Daeng Menambon naar Mampawa,
en dus & plus forte raison na het herstel van Sultan Zeinoe’d-din,
dat hij echter eerst in 1727 doet plaats grijpen. Yolgens mijne voorstelling
der gebeurtenissen zal het herstel van Sultan Zeinoe’d-din wel 15 ä
20 jaren vroeger hebben plaats gehad, maar moet dan ook zijne meerder-
jarigheid, die Muller, bl. 3 3 7 , in 1694 stelt, omtrent even zoovele jaren
vervroegd worden. Immers volgens bl. 231 had hij omstreeks dien tijd
reeds eene vrij bejaarde doohter.
') Netscher, bl. 1 4 , Ritter, bl. 118, van Kervel, bl. 187.
2) G. Muller, bl. 341.