der, voormalige Sultans van Sukkadana, in het bezit van een kostbaren
schat, een juweel van onberekenbare waarde, den diamant
Danau Radja (vorstelijk meir), den grootsten die ooit op Borneo
gevonden is. Sommige schrijvers kennen aan dezen steen ten on-
resrte den naam toe van Segima, welke laatste o ° toebehoort aan een
kleineren , maar ook zeer kostbaren diamant, van 70 k araat, die
insgelijks aan den Panembahan van Matan inoet bebooren 1). Geheei
Borneo is vervuld van den röern van dien steen, die in de
historische overleveringen des lands eene ruime plaats inneemt,
gelijk het vervolg van ons verhaal leeren zal. Ik zal mij hier tot
de beschrijving en het onderzoek, voor zoo ver dit mogelijk i s ,
naar de betwijfelde echtheid van dezen steen bepalen.
Volgens de meest betrouwbare berigten3is deze diamant gevonden
in het gehied van Landak, en heeft hij de grootte en gedaänte
van een duivenei, aan eene zijde ingedrukt, en een gewigt van 567
karaten 2). De steen is ongeslepen en daardoor is over de eigen-
lijke waarde moeijelijk te oordeelen; volgens de gewone rekening
mag men aannemen, dat hij, geslepen zijnde, een gewigt zou be-
houden van 183§ karaat, hetgeen l l j karaat minder is dan de
groote diamant van den Keizer van Rusland. De beroemde Koeh-
i-noer (berg des lichts), thans in het bezit der Koningin van En*
geland, en door zijne plaatsing op de groote tentoonstelling te
Londen zoo algemeen bekend, woog voor hij op nieuw geslepen werd
279 karaat 3). Maar zoowel de Koeh-i-noer en de Russische diamant
l) Deze verwarring van den Segima met den Danau Radja, voorko-
mende bij Gr. Müller, bl. 2 8 8—2 9 1 , 3 3 3 , is gegispt door den heer Ritter,
in een ingezonden stuk in het dagblad „de Indier,” 1 8 5 2 , n°. 96. Schier
alles wat de heer Müller van dezen diamant berigt is, volgens den heer Ritter,
onnaauwkeurig en met de gewone overlevering in strijd. Müller zegt o. a.,
dat hij in het gebied van Matan zelf gevonden is , doch Ritter merkt te
regt op , dat dit rijk buiten de streek lig t, die tot dusverre alleen diamanten
op Borneo heeft opgeleverd. De heer Ritter verdient hier te meer ver-
trouwen, daar hij, gedurende zijn langdurig verblijf op Borneo, de historische
overleveringen van dit eiland, en bepaaldelijk die welke den grooten diamant
betreffen, zorgvuldig heeft bÿeengebragt, gelijk het verhaal „ de Diamant, ’
in zijne „Indische Herinneringen” , bl. 147— 182, daarvan de blijken draagt.
ä) Raffles, Hist, o f Java, I , p. 2 6 6 , G. Müller, bl. 333.
3) Raffles zegt, Hist, o f Java, I , p. 266, dat de beroemde diamant van
Aurengzeb (d. i. de Koeh-i-noer) in zijnen ruwen Staat 795 karaat woog en
op 600,000 L .S t. geschat werd, maar geslepen zijnde tot 279 karaat gebragt
werd. Men weet dat deze diamant na de tentoonstelling door Nederland-
eche kunstenaars op nieuw geslepen is , waardoor zijn glans oneindig is
verhoogd geworden.
als de Danau Radja moeten onbeduidend zijn in vergelijking van
een diamant aan den Keizer van Brazilië behoorende, die, volgens
Mawe , een gewigt heeft van 1680 karaat. Nogtans berekent
Crawfurd de waarde van den diamant des Sultans van Matan op
269,378 L. S t., zijnde 34,822 L. St. minder dan de Russische
diamant 2). Leyden verhaalt in zijne, in 1812 geschreven schets
van Borneo, dat vele jaren vroeger de Gouverneur-Generaal van
Nederlandsch Indië den heer Stuvart naar Borneo gezonden h ad ,
orn zieh van het gewigt, de hoedanigheid en de waarde van dezen
diamant te vergewissen en te beproeven dien te koopen, terwijl hij
in deze zending door den Sultan van Pontianak vergezeld werd. Na
den diamant onderzocht te hebben, zou de heer Stuvart daarvoor
130,000 Spaansche matten,1 benevens twee geheel gewapende oorlogs-
brikken, een aantal groote kanonnen en een aanzienlijke hoeveelheid
buskruid geboden hebben. De Vorst van Matan zou echter gewei-
gerd hebben zijne familie te berooven van het kostbare erfstuk,
dat hij als het palladium van zijn rijk beschouwde, en waaraan
hij een wonderbaar vermögen tot genezing van krankheden toe-
schreef 3). Dit verhaal, ofschoon meermalen nageschreven *),
komt mij echter voor aan gegronde bedenkingen onderhevig te
z ijn , gelijk die ook reeds door den heer Ritter zijn geopperd 5).
Hij erkent dat de overlevering omtrent het gedane bod werke-
lijk bestaat , letterlijk zoo als zij door Leyden is opgegeven, met
dit verschil nogtans, dat het niet door zekeren, geheel onbekenden,
heer Stuvart.zou gedaan zijn, maar door den kommissaris Palm,
die in 1778 eene zending naar Borneo’s Westkust volbr^gt, en zieh
te Pontianak moet bevonden hebben, juist op het tijdstip waarop
ook de Vorst van Sukkadana en Matan daar een bezoek bragt,
om onder bemiddeling van den Sultan van Pontianak een huwe-
lijk te sluiten met de dochter van den Panembahan van Mam-
pawa. Doch teregt merkt hij op, dat de aard van het bod het
zeer onwaarschijnlijk maakt, dewijl daardoor aan een Vorst, reeds
toen berucht ep geducht door zijne zeerooverijen, de materiële mid-
*) Treatise of diamonds, aangehaald in het Nederl. Handelsmagaziin,
art. Diamant. 6 J ’
2) Crawfurd I I I , p. 494.
8) Leyden, p. 31.
) B. v. Ned. Handelsmagazijn, art. Diamant.
') Indiër, t. a. p.
e) Zie ook Tobias, bl. 6.