Wij zullen de moeijelijke en bet wiste vragen onbeantwoord laten,
of Borneo al dan niet meerdere soorten van orang-hoetans oplevert,
en of die van Borneo al dan niet van die van Sumatra verschil-
len i). Onder de overige apen vermelden wij den langarmigen wou-
wou , die tot de gibbons behoort; den broh of Lampongschen
aap (innuus nemestrinus), die tarn gemaakt en tot bet plukken
der kokosnoten wordt afgerigt 3) ; vijf soorten van slank-apen of
semnopitheci, waaronder de bekende neusaap, de bintangan der in-
boorlingen, een tweede soort met eene kol voor den k o p , de ge-
kuifde, zijnde eene verscheidenheid van den bekenden loetong, de
roodachtige en de goud-zwarte, welke soorten alleen aan Borneo
eigen zijn 4) ; eindelijk den stenops tardigradus, d ie , alleen des
nachts uitgaande, door zijne groote oogen de bijgeloovige vrees der
inwoners wekt 5). De bevolking van Borneo’s binnenlanden voert
tegen de leden van het vierhändig geslacht een aanhoudenden krijg,
omdat zij bare rijstvelden benadeelen , en hun vleesch als voedsel
genuttigd wordt. Een der merkwaardigste dieren des eilands is verder
de potamophilus barbatus, die het midden houdt tusschen den visch-
otter en de civetkat, en gekenmerkt wordt door een digt, wollig
h air, vermengd met langer dat in stevige punten uitloopt, door een
*) Adams p. 485 z e g t, dat de heer Brooke zieh van het bestaan van
drie soorten van orang-hoetans op Borneo overtuigd beeilt, t. w. van de
simia Wurmbii of mias pappan, de simia morio of mias kassar, en de
mias rambi, die hij voor de simia Abelii o f eene vierde soort houdt; en
dat hij bovendien het bestaan van den Sumatraanschen orang-hoetan op
Borneo geenszins onmogelijk acht. Schlegel en Müller beweren in hunne
Bijdrage over den orang-hoetan, Verhandelingen, afd. Zoologie, bl. 8 ,
dat men, naar den tegenwoordigen Staat onzer kennis, niet meer dan ddne
soort van orang-hoetan mag aannemen, en de waargenomen verscheiden-
heden waarschijnlijk slechts individueel zijn. Be boven gegeven optelling
van Maleische namen, althans voor drie soorten, schijnt tegen dit gevoelen
te pleiten.
2) Hylobates concolor, bij de inboorlingen van Borneo kalampiouw. Zie
van Lijnden N. T . , bl. 504.
’) Sal. Müller, Over de zoogdieren van den Ind. Archip., bl. 1 7 , 18.
*) Semnopithecus nasicus, frontatus, cristatus, rubicundus en chryso-
melas. Afbeeldingen der tweede en beide laatste soorten zijn gevoegd bij
het Monographisch overzigt der semnopitheci van Müller en Schlegel, in
de Verhandelingen, Zoologie, bl. 57— 83.
s) Sal. Müller, Over de zoogdieren van den Ind. Archipel, bl. 18.
breeden snuit en door borstels van buitengewone lengte. op bovenlip
en wangen en boven het oog L). Eene fraaije civetkat, die men vi-
verra Boiei heeft genoemd, is , zooveel men weet, alleen aan Borneo
eigen 2) ; doch den kleinen Maleischen bee r, die zieh gaarne met
kokosnoten, honig en suikerriet voedt, heeft het met Sumatra en
Malakka gemeen 3). In de bergachtige streken des eilands vindt
men eene soort van tijger, van middelmatige grootte en met lange
strepen (felis macrocelis), welks huid zieh de inboorlingen als oor*
logskleed omhangen; de panther en koningstijger zijn tot dusverre
op Borneo niet gevonden, doch Adams meent, dat de scherpe
tanden, die de Orang-Segai, een volksstam uit de binnenlanden
aan de Berouw-rivier, in het oor dragen, aan eene grootere tijger-
soort dan de felis macrocelis behooren 4). Onder de velerlei eek-
horens merkt men den sciurus laticaudatus o p , eene van elders
nog niet bekende soort, inet langen kop en breeden staart 5) ; onder
de egels de hystrix fasciculata (landak), welker vleesch voor
de inboorlingen eene gezöchte lekkernij is , terwijl zij dit dier
voor het eenige houden, dat ongestraft de vrucht van de ipoe kan
nuttigen, uit welker sap het doodelijk vergif wordt bereid, waarin
de bewoners der binnenlanden hunne pijlen doopen 6). Behalve de
drie reeds vroeger bekende soorten van tupajae — kleine insek-
ten-vretende dieren, die zieh door eene argelooze vrolijkheid en de
potsierlijkste sprongen onderscheiden — bevat Borneo nog eene
nieuwe soort, de hylogale murina 7). Onder de talrijke vledermuizen,
die men in de avondschemering ziet rondfladderen, komt Pteropus
*) Zie de beschrijving en afbeelding door Schlegel en Müller, Verh., t.
a. p ., bl. 115— 120.
a) Ook dit dier is beschreven en afgebeeld door Schlegel en Müller,
t. a. p . , bl. 121— 127.
s) Vgl. Temminck, I I , p. 8 6 , Sal. Müller, Over de zoogdieren van
den Ind. Archipel, bl. 13.
*) Adams, p. 485.
e) Müller en Schlegel, Verh., t. a. p ., bl. 100.
a) Sol. Müller, Over de zoogdieren van den Ind. Archip. bl. 3 6 , 37.
7) Sal. Müller, t. a. p., bl. 25 , Müller en Schlegel, Over het geslacht
hylogalea, bl. 159— 168. Do drie reeds vroeger bekende soorten zijn hylogale
Javanica, ferruginea en tana.