ner Koningin geschonken 1), waren zeker aan geen onwaardige ten
desl gevallen. Intusschen zou, naar menschelijke berekening, a!
zijne stoutmoedigheid en ondernemingszucht hem van geen nut zijn
geweest, zonder de onverschilligheid, waarmede het Nederlandsch
Indisch Gouvernement de open ingen van den Resident van Sambas
had ontvangen. Nog zeer kort vôôr de komst van Brooke te Serawak
, hadden de hoofden van dat gewest, uithoofde der bestaande
verwikkelingen, afgevaardigden naar Sambas gezonden, met het aan-
bod om zieh onder de bescherming van het Nederlandsch Gouvernement
te stellen 2). Het heeft ons dus niet aan de roeping ont-
broken, om de taak tot bevrediging van dat gewest en vervanging
van het verderfelijke regeringsstelsel der Maleijers door de zegenin-
gen van een geordend bestuur, sedert door Brooke zoo schitterend
vervuld, op ons te nemen. Wij zullen elders zien, op wat gronden
die voorstellen werden afgewezen; ik merk hier alleen op, dat wij
met meer regt op de romaneske, maar voor Borneo zegenrijke po-
gingen van Radja Brooke zouden smalen, indien wij onze eigene
pligten op dit groote eiland beter vervuld hadden.
Als Gouverneur van Laboean in 1848 naar Borneo teruggekeerd,
heeft Sir James echter niet opgehouden zijne zorgen te wijden aan
de belangen van Serawak, waar de handel bloeit, de bevolking met
Verbazende snelheid aanwast, kerken, zendelingsposten, scholen en
hospitalen gesticht zijn, en regt en geregtigheid gehandhaafd worden
3). Minder snel is de vooruitgang van Laboean, ten gevolge
van velerlei tegenwerking van den kant van het Hof van Broenei
ondervonden, van de nog steeds voortdurende verwoestingen der zee-
roovers, en van een (voorzeker zeldzaam !) gebrek aan ijver van de
zijde der Britsche kapitalisten, om de steenkolen-mijnen, de voorname
■I St. John, I I , p. 3 0 1 , Mundy, I I , p. 3 6 7 , 372—3 7 5 , Keppell
M., I , p. 1 , 8 .
s) Rochussen, bl. 2 9 , T. v. N. I ., 1 8 4 9 , I , bl. 74.
s) Zie het schitterend tafereel bij Keppell'M., I I , p. 1— 4 6 , en bij
St. John, I I , p. 3 44— 348. De bevolking van het distrikt is in de negen
jaren van Brooke’s bestuur van 8000 tot 50,000 geklommen. Keppell,
t. a. p ., p. 33. .
bron van zijnen rijkdom, te ontginnen 1). De verdelgingskrijg
in 1849 door Sir James tegen de roovers van Seribas en Se-
karran gevoerd 2) , heeft hem zoo in als buiten het Parlement
aan de beschuldiging van onnoodige en meêdoogenlooze wreedheid
blootgesteld, doch de voorstellen van den heer Hume in het La-
gerhuis zijn herhaaldelijk met groote meerderheid afgewezen, de
pers en het publiek hebben schier algemeen ten voordeele van den
Radja van Serawak beslist, en de ontvangst, hem bij zijn tweede
bezoek in Engeland in 1852 ten deel gevallen, deed niet onder
voor die, welke hem in 1847 bereid was â). Het is misschien
de meest afdoende verdediging van den heer Brooke en zijne me-
destanders, dat gedurende zijne tweede afwezigheid de roovers van
Seribas en Sekarran, gebruik makende van de mindere waakzaam-
heid der Engelschen, ten gevolge van den tegenstand aan Brooke’s
strenge maatregelen tegen de zeerooverij geboden, hunne stroop-
togten hervat, en zieh daardoor het vonnis hunner geheele verdel-
ging, thans welligt reeds aan hen voltrokken, op den halsgehaald
hebben 4). Op deze tijding en die van den dood des Sultans van
Broenei, Omar Ali Seifoe’d-din, op den 18den November 1 852,
welke groote verwarringen in dat rijk deed vreezen 5), heeft Sir
James zieh gehaast naar Borneo terug te keeren, doch niet meer
als Gouverneur van Laboean, daar het ministerie van Lord Derby,
ten einde de groote kosten der nederzetting op dat eiland te verminderen,
hem, met den aanvang van 1 853, onder dankbetuiging
voor zijne gewigtige diensten, uit deze betrekking had ontslagen 6).
*) Keppell M., I I , p. 1 1 7 , 119, S t.J oh n , I I , p. 3 4 9 , Earl Grey,
The colonial policy of Lord John Russell’s administration, I I , p. 265—267.
s) Zie het verhaal dezer togten bij Keppell M., I , p. 143— 1 8 1 , en
bij St. John , I I , p. 313—339.
s) S t.J oh n , I I , p. 3 3 9 , 340. Zie eene nitvoerige wederlegging der
beschuldigingen van den heer Hume bij Keppell M., I , p. 182— 276. In
de Indiër voor 1853, n°. 1 2 , bl. 5 , lees ik , dat de heer Brooke ook zelf
eene verdediging van zijne gedragingen op Borneo heeft uitgegeven. %
*) Zie de Indiër voor 1 8 5 3 , n°. 1 5 , bl. 7.
') Indiër voor 1 8 5 3 , n°. 7 , bl. 7. Latere berigten hebben echter gemeld,
dat de kroon zonder rustverstoring is overgegaan op Pangeran Moe-
mien; Indiër voor 1 8 5 3 , n°. 1 3 , bl. 7.
6) Indiër voor 1 8 5 3 , n°. 1 6 , bl. 8 .