naar Sukkadana. Hier trad hij in dienst van den Sultan, en wist
zieh zoodanig in zijne gunst te dringen, dat deze Vorst het 'voor-
nemen opvatte, hem met zijne zuster Ratoe Soeria Koesoema door
den echt te verbinden. Eenige jaren nadat dit huwelijk met de
vermischte plegtigheden voltrokken was, vroegen de echtelingen van
den S u ltan , dat hij hun het gebied der Sambas-rivier schenken
zou, waar zij zieh wilden vestigen. De Sultan belegde daarop den
raad zijner mantri’s , om met hen het verzoek van zijnen schoon-
broeder te overwegen, en daar dezen van oordeel waren, dat door
deze vestiging het aanzien des rijks zou vermeerderd worden, en
dat men, in geval van nood, op de ondersteuning van Radja Tengah
zou kunnen rekenen, vond zijne bede een günstig oor, en vertrok
hij weldra met zijn gezin en veertig gewapende praauwen naar
Sambas. "Wij zien dus hier den Sultan van Sukkadana als op-
perheer over het gebied van Sambas beschikken en eene volk-
planting derwaarts uitzenden, niettegenstaande daar reeds lang een
vorstenhuis regeerde, dat aan Djohor cijnsbaar was *). Waarop
de Yorst van Sukkadana zijn regt grondde om alzoo over vreemd
grondgebied te beschikken, schuilt in het duister 2) ; genoeg dat
de vestiging op vreedzame wijze tot stand kwam, en dat de regering
over dat rijk weldra in het geslacht van Radja Tengah over-
ging, zoodat de Suprematie van Sukkadana aldaar voor het vervolg
gevestigd werd.
De zetel van het rijk van Sambas was nog altijd te Kota-lama,
maar de Radja, Ratoe Sapodak 3J , was kort te voren overleden,
geene andere kinderen nalatende dan twee dochters, van welke de
oudste aan zijns broeders zoon, Pangeran Praboe Kentjana, gehuwd
was. Reeds gedurende het leven zijns schoonvaders was deze prins
met den titel van Ratoe Anom Koesoema Joeda tot deelgenoot in de
regering aangenomen, en thans voerde hij alleen het hoogste gezag,
, terwijl zijn broeder Pangeran Mangkoe-rat het bestuur als Patih
onder hem uitoefende. Radja Tengah werd door den Ratoe wel
ontvangen, en bleef met de zijnen in afzonderlijke kampongs rustig
te Sambas (Kota-lama) wonen. De oudste van Radja Tengah’s drie
*) Zie boven bl. 180 en 204.
s) Ygl. boven, bl. 183. Ook merke men op, dat de titels Praboe
Kentjana, Mangkoe-rat enz., die zoo aanstonds zullen voorkomen, geheel
Javaansch zijn.
zonen, Radin Soleiman, verbond zieh door den echt met de nog
overgeblevene dochter van Ratoe Sapodak, en werd daardoor de
zwager van den regerenden Vorst, terwijl Radja Tengah eenigen tijd
na de voltrekking des huwelijks overleed x).
Omstreeks dezen tijd wilde de Ratoe van Sambas een bezoek
afleggen bij zijnen leenheer, den Sultan van Djohor, gelijk hij dat
van tijd tot tijd gewoon was, en droeg, gedurende zijn afwezen, de
waarneming van het bestuur op aan zijnen broeder Pangeran Mangkoe
rat en zijnen schoonbroeder Radin Soleiman. De eerste oefende
het gezag uit binnen de hoofdplaats en in het vorstelijk paleis, en
regelde de regtsbedeeling, terwijl aan Radin Soleiman het opzigt
werd toevertrouwd over alles wat buiten de Kota was, inzonder-
heid over de oorlogskrachten des rijks. Met de hulp van twee
ervaren mantri’s , de broeders Kiai Dipa Sari en Kiai Satia Rakhti,
wist hij deze op een zeer voldoenden voet te brengen, terwijl het
hem te geljjker tijd gelukte de genegenheid der bevolking meer en
meer te winnen.
De toenemende populariteit van Radin Soleiman vervulde Pangeran
Mangkoe-rat met afgunst en wrevel, en noopte hem tot maat-
regelen om zijnen mededinger ten val te brengen. De Ratoe had
geene voorspoedige reis gehad. Met zeventig praauwen van Sambas
vertrokken, had hij eerst de Tambelan-eilanden aangedaan, om de
reis naar Djohor gezamenlijk met hunnen Petinggi te vervolgen.
Kort nadat zij vandaar vertrokken waren, werd de wind ongunstig
en noodzaakte hen naar Tambelan terug te keeren, waar de Ratoe
van Sambas geruimen tijd bleef vertoeven, om den günstigen moe-
son af te wachten. Hierheen zond Pangeran Mangkoe-rat, na overleg
met zijns broeders meest vertrouwden mantri, een bode, om hem
voor de plannen van Radin Soleiman te waarschuwen, hem op-
merkzaam te maken op de groote magt, die deze had uitgerust,
en hem te raden ten spoedigste naar Sambas terug te keeren. .
De Ratoe zond hierop dadelijk brieven af aan zijn broeder en
schoonbroeder, met berigt dat h i j , zoo zieh geene beletselen voor-
*) Netscher, bl. 2—4. Na den dood van Katoe Sapodak noemt de
Maleiscko tekst zijnen schoonzoon en opvolger alleen Ratoe, niet Ratoe
Anom; en de lieer Netscher heeflt in de vertaling dit laatste woord ten
onregte in parenthesi aan. den naam Ratoe toegevoegd, niet bedenkende
dat de titel Ratoe Anom, d .i. de jonge Yorst, slechts te pas komt, zoo
lang ook nog een oudere deelt in het bestuur.