verklaarde , met Hare Majesteit de Koningin van Engeland vriend-
schaps-betrekkingen aan te knoopen, en een formeel verdrag te
sluiten zoodra het Hare Majesteit behagen mögt, daartoe een ge-
magtigde te zenden, en voorts zieh verbond, alle Britsche onder-
danen in zijn rijk körnende vriendschappelijk te ontvangen en te
beschermenj terwijl Sir Edward Beicher namens de Koningin van
Groot-Brfttanje beloofde, dat gelijke vriendschap en bescherming
aan de onderdanen van den Sultan van Goenong-Teboer zou ver-
leeud worden, indien zij eenige aan Groot-Brittanje behoorende haven
mogten bezoeken 1).
Van een afgevaardigde des Sultans van Goenoeg-Teboer vergezeld,
begaf Sir Edward zieh vervolgens naar Boelojjgan, om de twaalf
laskars te verlossen, die aldaar nog in slavernij zuchtten. Zijn
bezoek wekte in den aanvang eenige ontsteltenis ; de Sultan ont-
ving hem echter vriendelijk en de Ioslating der laskars werd, of-
schoon met eenigen weerzin , toegestaan. Eene overeenkomst, ge-
heel gelijkluidend met die te Goenong-Teboer aangegaan, werd ook
hier met den Sultan gesloten, en den lOaen Januarij 1845 keerde
kapitein Beicher naar Goenoeng-Teboer terug 2). Hier werd hij
op nieuw met beleefdheden overladen: de Sultan bood hem aan de
Engelschen in zijne hoofdplaats te ontvangen en bij voorkeur met
hen te handelen ; hij gaf hem eene lijst van goederen over, die de
lading zonden uitmaken van het eerste schip, dat hij mögt willen
zenden ; ja ging zelfs zôô ver van den afstand van een der eilanden
aan de kust, waarvoor inzonderheid Maratoewa in aanmerking kwam,
tot oprigting eener Engelsche vestiging voor te slaan 3). Sir Edward
beloofde hem bij zijne afreis Maratoewa te zullen onderzoeken,
hetgeen werkelijk eenige dagen na zijn vertrek op den 15den January
, doch met weinig bevredigende uitkomst, plaats had 4).
Ik heb deze gebeurtenissen eenigzins uitvoerig verhaald, omdat
*) Belcher, I , p. 214—2 2 1 , 237.
*) Belcher, I , p. 223—2 2 9 , 235— 237.
3) Belcher, I , p. 241 , 242.
*) Belcher, I , p. 2 4 5 , 247.
de aard onzer betrekkingen tot Borneo’s Oostkunst nog zoo weinig
bekend is. ’t Is mij niet gebleken, dat aan de aangeknoopte on-
derhandelingen met de Britten eenig verder gevolg is gegeven, en
de krachtiger houding, kort daarna door het NederlanJsch-Indisch
Gouvernement ten aanzien van Borneo aangenomen, zal waarschijn-
lijk aan de gezagvoerders van Britsche schepen eenige meerdereom-
zigtigheid hebben ingeboezemd. Maar de traktaten van kapitein Beicher
met Goenong-Teboer en Boelongan kunnen, zoowel als de on-
derneming van den heer Murray, ten bewijze strekken, dat de we-
zenlijke uitoefening van magt nog iets anders vordert, dan dat
onze vlag door de vorsten wordt vertoond.
De vestiging van ons gezag op de Oostkust heeft sedert de hier
verhaalde gebeurtenissen goede vorderingen gemaakt. De Heer von
Dewall heeft als Assistent-resident van Koetei helangrijke togten
gedaan, waardoor de binnenlanden van Koetei en Passir en de streek
aan den Zuid-oosthoek des eilands, onder den naam van Tanah
Boemboe bekend, naauwkeurig zijn onderzocht en de verhouding
tot het stroomgebied der Barito is aan het licht gekomen 1). Inzonderheid
werd op den mineralen rijkdom dezer streken het oog
gevestigd, en op een aantal plaatsen werden rijke steenkolen-Iagen,
in welker bezit vooral Borneo’s groote toekomst ligt, ontdekt 2).
In December 1849 deed Zijner Majesteits stoomboot Samarang een
belangrijken togt naar de Oostkust. Zij vertoonde zieh op de Koetei-
rivier, waar zij in de nabijheid van Samarindah|, in een paar dagen
tijds, 53.000 Ned. ponden kolen innam; zij voer vervolgens de ri-
vier van Berouw op, waar eene breede, zwarte kolenlaag längs
den oever bloot ligt en de inwoners, de kolen met schoppen en
pikhouweelen kappende, de wijde ruimen van het vaartuig in körten
tijd vulden; zij kwam bij kaap Pemantjingan, de noordelijke
punt van het eiland Laut, waar met eenige praauwen in een halven
J) Weddik K ., bl. 80. Het aldaar, bl. 85 volgg., medegedeelde Extract ult
de dagelijksche aanteekeningen van den Heer von Dewall op eene reis van
Banjer-massin naar Koetei van 1 Nov. 1846 tot 2 Sept. 1 8 4 7 , is de eerste
en tot dusverre eenige vrucht dezer onderzoekingen, die publiek is gemaakt.
s) Teenstra, a. w ., bl. 448, Yerslag van het beheer en den Staat der
Kolonien over 1849 (Belagen van de Indier voor 1 8 5 2 , n°. 108J, bl. 9.