deden,' met de eerste opkomende maan naar Sambas zou terugkee-
ran. Radin Soleiman zond Kiai Satia Bakhti met tien praauwen
naar den mond der rivier, om den Yorst op te wachten; doch de
Pangeran zond geene vaartuigen tot dat einde af. De Riai gaf aan
den Vorst een verslag van den toestand des lan d s, hetwelk hem
de volkomen overtuiging gaf, dat de beschuldigingen tegen Radin
Soleiman ongegrond waren ; doch toen Pangeran Mangkoe-rat, na de
terugkomst van den Ratoe ter hoofdplaats, bespeurde dat zijn las-
ter geen ingang gevonden had, liet hij zieh zoozeer door zijne
drift vervoeren, dat hij Kiai Satia Bakhti liet grijpen en ombren*
g e n , onder voorgeven dat hij gepoogd had hem bij zijnen broeder
in kwaden reuk te brengen. Kiai Dipa Sari had niet zoodra deze
daad van geweld vernomen, of hij spoedde zieh tot Radin Soleiman
met de bede dat hij hem voldoening zou verschaffen, tenzij
de schuld zijns broeders kon bewezen worden. Radin Soleiman
stelde daarop de zaak aan den Ratoe voor, die hem beloofde zc
ten spoedigste te onderzoeken; maar toen er na twee maanden nog
geen aanvang met het onderzoek gemaakt was, voelde hij zieh gekrankt
en begon de uitwerking der kuiperijen van Pangeran Mangkoe
rat ook voor zieh zelven te vreezen. Hij stelde daarop aan
zijne echtgenoot voor eene andere woonplaats te gaan zoeken, en
toen deie zieh bereid verklaarde hem overal te volgen , zakte hij , ver-
gezeld van zijn gezin en van Kiai Dipa S a ri, de rivier af tot Kota-
bangoen, aan het vereenigings-punt der groote en kleine Sambas*
riv ie r1), met voornemen om vandaar verder den mond uit te varen.
Doch eer hij dit plan kon volvoeren, ontving hij een bezoek van
drie mantri’s , die hem op het dringendst baden terug te keeren ;
zijne echtgenoot raadde hem echter af aan hunne smeekingen ge-
hoor te geven, uitroepende, dat zij bedriegers waren, die hem ten
verderve wilden brengen. De mantri’s wierpen deze beschuldiging
ver van z ieh , verklärende dat zij voor Radin Soleiman denzelfden
eerbied koesterden als voor den Ratoe. Amas ajoe Bongsoe —
zoo heette de vrouw van den Radin, — vroeg bun toen of zij dit
wilden beëedigen. » Niet eens,” was het antwoord, » maar wel
honderdmaal willen wij dit beëedigen.” De prinses nam daarop
*) Volgens Netscher, bl. 2 0 , die zegt dat deze plaats ook Kampong
Baroe genoemd wordt. Onder dezen laatsten naam vind ik haar vermeld
op de bl. 91 aangehaalde schets van den mond der Sambas-rivier. Er
schijnt thans weinig meer .van overig ; vgl. bl. 96.
haars echtgenoots erfkris en dompelde dien in water, dat zij ver-
volgens den mantri’s te drinken gaf, hun te gelijker tijd met de
punt van de kris eene kleine snede in den hals gevende; en ter-
wijl zij met den vinger daarover wreven en er een droppel bloeds
uitdrukten, sprak Radin Soleiman: »indien een uwer verraad jegens
mij pleegt, zal geen andere kris dan de mijne hem treffen.” Hierna
beraadslaagden zij over hetgeen hun te doen stond, en over de
middelen om aan Radin Soleiman voldoening te verschaffen.
De drie mantri’s keerden daarop terug naar Kota-lama, waar zij
aan den Ratoe verslag gaven van het plan van Radin Soleiman, om
met al degenen van zijn volk, die hem volgen wilden, eene andere
woonplaats op te zoeken, en van hunne pogingen om hem
terug te houden. De Ratoe stelde hun voor de belangen en wen-
schen van Radin Soleiman aan Pangeran Mangkoe-rat, als den
rijksbestuurder, kenbaar te maken. Deze echter ontstak in hevigen
to o rn , en verweet aan de mantri’s , dat zij Radin Soleiman onder-
steunen en den Ratoe afvallen wilden, terwijl hij hun zelfs de
grievendste scheidwoorden, zoo als »hond” en » zwijn”, niet spaarde.
De mantri’s waren zoozeer gebelgd, dat zij zonder een woord meer
te zeggen vertrokken, en, zonder verder voor den Ratoe te ver-.
schijnen, de rivier afzakten, om zieh tot Radin Soleiman te bege-
ven. Nadat zij hem hun wedervaren hadden medegedeeld, raad-
den zij hem dadelijk de rivier weder op te varen, met de verze-
kering, dat zij des noods hun leven voor hem veil hadden. Radin
Soleiman gaf aan dezen raad in zoo verre gehoor, dat hij zieh
wat hooger aan de rivier vestigde, en er eene nieuwe negerie
bouwde, onder den naam vam Kota-bandar 1). De gunst, die hij
sinds lang bij de bevolking van Sambas had genoten, en de kne-
velarijen van hen, die het gezag in naam van den Ratoe uitoefenden,
hadden ten gevolge, dat de bevolking van Kota-lama weldra naar
Kota-bandar over kwam, en slechts een gering getal onmiddellijke
onderhoorigen bij Pangeran Mangkoe-rat vereenigd bleef. De Ratoe,
tusschen zijn broeder en schoonbroeder geplaatst, achtte het best
zieh aan de moeijelijkheden van zijnen toestand door eene verhui-
zing te onttrekken, en maakte zieh gereed om zieh met zijn gezin,
zijne volgelingen en zijne oorlogsvaartuigen naar Selakouw te be-
geven. Toen hij tot Kota-bangoen was afgezakt, kwamen de reeds
meermalen genoemde drie mantri’s ook hem hunne opwachting ma-
) De ligging dezer plaats is onbeketid.