Deze groote verscheidenheid der Dajaksche stammen is eene
zaak, die sedert lang de aandacht dergenen, die met Borneo be-
kend waren, heeft tot zieh gelrokken. Om het verschil en de fili-
atie van de onderscheidene stammen met juistheid te bepalen, zou
het eiland in zijnen geheelen omvang veel naauwkeui'iger moeten
onderzocht zijn, dan tot dusverre het geval i s , en dan nog zou
waarschijnlijk een geheel bevredigende classificatie, wegens het
bestaan van overgangen en verbindende schakels, groote zwarighe-
den blijven opleveren *). Wij zullen in dit werk met vele bijzon-
derheden bekend worden, waardoor zieh de stammen der Dajaks,
ook bepaaldelijk in de Wester-afdeeling, onderling onderscheiden,
en tevens gelegenheid vinden om feiten op te merken, die van
volksverhuizingen getuigen , waardoor sommige stammen zijn ver-
spreid en ten deele te midden van bevolkingen van anderen stam
gevestigd geraakt, zonder daarom bunne zelfstandigheid te verlie-
zen. Voor het oogenblik bepaal ik mij tot eene körte vermelding
der classificatie van de Dajaks, meer bepaaldelijk van het stroom-
gebied der Kapoeas, die door twee ijverige onderzoekers beproefd is.
De heer van Lijnden splitst de Dajaks van de Kapoeas in twee
hoofd-familien 2). De eerste bevat de Dajaks van de beneden-Kapoeas
van Boenoet tot aan Pontianak, aan de beide oevers der rivier en
aan hare zijtakken. Naar zijne meening behooren ook de Dajaks
van Serawak en Sadong, en waarschijnlijk die van Sambas, tot
dezelfde familie.
De tweede familie begint boven Boenoet aan de Malo-rivier, en
bewoont vandaaraf niel siecht sc de geheele boVen-Kapoeas en , naar
het schijnt, ook de boven-Melawi, maar tevens de verder ooslwaarts
liggende landen tot aan Koetei op de Oostkust. Hij rekent daartoe
bepaaldelijk den stam der Kajans, ofschoon hij dien naarn niet in
die uilgestreklheid van beteekenis gebruikt, waarin deze bij de
Engelsche schrijvers voorkomt. Hij gebruikt den naam als dien
van een bijzonderen, hem slechts bij geruchle bekenden stam aan
de boven-Kapoeas, niet als dipn eener uitgebreide, vele stammen
omvaltende familie 3). Alleen vermeldt hij nog eene volkplanting
*) Sommige schrijvers noemen zelfs de versebeidenbeden, althans zoo
ver banne waarneming reikt, onbeduidend, b. v. Schwaner B ., bl. 1 5 8 ,
E a r l, p. 255.
der Kajans, die, toen hij schreef, te Oelah Lampong, tusschen
Silat en Soeheid, en dus te midden der woonplaatsen van de
eerste familie gevestigd was; doch sedert verhuisd is 1). Bovendien
rekent hij tot deze tweede familie ook de schier geheel wilde
Ketans, Beketans of Manketans, en de even onbeschaafde Poenans.
Hij meent dat al de Dajaks, die hij tot de tweede familie
b rengt, hoe ook onderling verschillend , in ta a l, kleeding, zeden
en gebruiken loch meer met elkander, dan met de eerste familie
overeenstemmen.
In de Dajak Kantouw, een stam, die omstreeks Salimbouw ver-
spreid is, vindt de heer van Lijnden eene kolonie van eene derde
familie, die eigen lij k op de Noordkust te huis behoort, en aldaar
door de Dajaks van Kelaka, alsmede door de bekende roofstammen
der Seribas (Sarebas) en Sekarran (Sekrang), vertegenwoordigd wordt,
welke laatste thans ten deele op het grondgebied der Wester-afdeeling
gevestigd en er onder den naam van Dajak Batang-Loepar bekend
zijn 2).
De heer von Kessel heeft eene meer omvattende classificatie der
Dajaksche stammen beproefd. Hij w il, hoofdzakelijk op grond
eener door hem bewerkstelligde vergelijking der talen, voor geheel
Borneo vijf hoofdrassen aannemen, die echter niet slechts in taal,
maar evenzeer in levenswijze, zeden en begrippen van elkander
zouden verschilleu. Aan het eerste dezer rassen geeft hij den
naam van het » Noord-westelijke,” dewijl het zijne woonplaats heeft
in de noord-westelijke deelen des eilands, of de landen van Sadong,
Serawak, Sambas, Landak, Tajan, Meliouw en Sangouw. De Dajaks
van al deze gewesten hebben in den grond dezelfde taal, en
onderscheiden zieh van elkander slechts door eenig verschil in uit-
spraak en enkele woorden, die men als provincialismen beschou-
wen kan. Voor het overige onderscheidt zieh dit ras van zijne
naburen door meer volkomen afhankelijkheid van de Maleische
hoofden 3).
Het tweede ras behoort, volgens den heer von Kessel, tot denzelf-
den stam als de Maleijers, en onderscheidt zieh van hen voorna-
melijk doordien het den Islam niet aangenomen heeft, maar aan do
*) Zie boven, bl. 53.
s) Van Lijnden N. T ., bl. 587; vgl. 571. Zie verder boven, bl. 5 3 ,
55. De Sekarran-rivier is een tak van de Batang-Loepar.
8) Von Kessel, bl. 1 6 6 , 168.