en de contracten met de vorsten voor zoo veel noodig hernieuwd
of gewijzigd. Over de nieuwste contracten met de vorsten der Oost-
kust heb ik reeds gesproken. Het jongste contract met Banjer-mas-
s in , dat ik vermeld v in d , is van 18 Maart 1845 in hetzelfde
jaar werden de contracten met Simpang en Matan 2), in 1847 die
met de vorsten van het gebied der Kapoeas 3) , en in 1848 dat
met Sambas hernieuwd 4). Toen de regeling onzer politieke betrek*
kingen en de afbakening der grenzen ver genoeg gevorderd was, om
alle onzekerheid weg te nemen, vaardigde de Gouverneur-Generaal
den 28sten Februarij 1846 een uitgebreid besluit u i t , waarbij eene
territoriale indeeling van al de Nederlandsche bezittingen en onder-
hoorigheden op Borneo werd vastgesteld, met naauwkeurige bepaling
van het grondgebied, waarop Nederland aanspraak maakte, en met
eene rijke nomenclatuur van de, ten deele schier geheel onbekende
gewesten, althans in naam aan ons gezag onderworpen. De Zuid-,
Oost- en Westkust werden allen te zamen tot een afzonderlijk Gouvernement
vereenigd. De Westkust of Westelijke Afdeeling werd in
twee residenten, Sambas en Pontianak, verdeeld, de Oostkust zou
tot nadere organisatie met de Zuidkust vereenigd blijven, en beide
te zamen de Zuid-oostelijke Afdeeling vormen. De heer Weddik
werd tot Gouverneur van Borneo benoemd, en hem werden, met het
hem toegevoegd personeel, aanzienlijke inkomsten toegelegd 5).
Het scheen dat nu de tijd gekomen was, waarop het Gouvernement
zieh ernstig aan de behartiging der belangen van Borneo zou wij*
den, en inderdaad, ofschoon in de twee of drie voorafgaande jaren
een en ander verrigt wa s, het was schier niets in vergelijking van
hetgeen nog te doen was overgebleven. Wel had niemand het Gouvernement
belet, bij besluit de grenzen zijner onderhoorigheden van
de eene kust tot de andere door te trekken, en zieh alzoo uitgestrekte
*) Temminck, p. 184.
2) Cornets de Groot, p. 42.
s) Weddik K., bl. 79.
*) T. v. N. I ., 1 8 5 3 , I, bl. 198—200.
) Zie de geheele territoriale indeeling en grensbepaling in den Moniteur
des Indes, 1846— 4 7 , .Revue Coloniale, p. 9— 1 1 , en bij Temminck,
p. 149—156. Zie verder „Het bestuur van den afgetreden Gouv.-Gen.
J. J . Rochussen, beoordeeld door het dagblad de Indier,” bl. 39.
gewesten van onbekende en schier onbewoonde binnenianden toe te
eigenen; maar het was geheel iets anders daar overal werkelijk gezag
uit te oefenen en de bronnen van welvaart, waaraan het land zoo
rijk is, ten behoeve der bevolking en van het moederland mildelijk
te doen vloeijen, door de kracht van onzen geest, den invloed van
onze beschaving en den Sterken arm van ons gezag. In dit opzigt
hieven Wij op treurige wijze te kort schieten. De handel, die op
de door ons bezette kusten gedreven wordt, stäat tot den onmete-
lijken rijkdom des lands in geene de minste verhouding, de zede-
lijke belangen der bevolking zijn nog grootendeels verwaarloosd, de
Dajak ligt nog altijd in dierlijke ruwheid verzonken, de Maleijer is
nog altijd zijn dwingeland, de Chinees op de Westkust heeft in de
laatste jaren ons gezag op de schromelijkste wijs miskend, en nog
op dit oogenblik is het gebied van Sambas het tooneel van verwar-
ring en s trijd , het gevolg van halve en onstaatkundige maatregelen
en van onvoldoende magts-ontwikkeling. Intusschen, zoo op de grond-
slagen, in 1844—46 gelegd, met ijver wäre voortgebouwd, zouden
onze bezittingen op Borneo allengs een ander aanzien gekregen heb-
b en ; maar ofschoon de krachtige impulsie, toen gegeven, nog een
jaar twee drie doorwerkte, en in sommige opzigten nog heilzamen
invloed oefent, werd allengs weder eene verslapping zigtbaar. De
Gouverneur, die, na eenige verkenningsreizen in zijn gebied, tot
andere werkzaamheden geroepen, te Batavia resideerde, werd, gelijk
het ergens niet onaardig gezegd i s , een Gouverneur in partibus *),
en de geheele organisatie, in 1846 aan Borneo gegeven, werd alzoo
een nutteloos bezwaar voor de schatkist. Geen wonder d an , dat
toen het misnoegen, door de vestiging van ßrooke te Serawak in
Nederland opgewekt, eenigzins was bedaard, den 17den Augustus
1849 een nieuw besluit werd afgekondigd, waarbij aanmerkelijke
wijzigingen en vereenvoudigingen in de organisatie van ons gebied
op Borneo zijn gebragt, en tevens bepaald is , dat de betrekking
van Gouverneur van Borneo en onderhoorigheden onvervuld zal blijven,
tot tijd en wijle de gesteldheid van land en volk eene centrale
l) Het bestuur van den afgetreden Gouv.-Gen. Rochussen en z ., bl. 39.