venden dag der twaalfde Chinesche maand. Bij drinkgelagen wordt
de trom geroerd, op fluiten geblazen en gezongen. Schrift noch
keukengereedschappen vindt men aldaar; in plaats van de laatste
bezigt men bamboe-riet of palmbladen x).”
Deze Chinesche berigten aangaande den handel en de vestiging
der zonen van het Hemelsche Rijk op Borneo’s Noordkust worden
door de inlandsche overleveringen bevestigd. De inwoners van Broe-
nei achten zieh deels van Chinesche, deels van Maleische en Arabische
vestigingen afkomstig 2) , en de annalen van Soeloe spreken
van een Chineesch opperhoofd, Songtiping geheeten, die omstreeks
1375 eene talrijke Chinesche volkplanting naar Borneo voerde, zieh
in de havens aan de Noordkust nederzette, en zijne dochter uit-
huwelijkte aan een Arabier, Sjerief Ali genaamd, die zieh mede
derwaarts ten handel begeven had. De zoon uit dit huwelijk geboren
en zijn opvolger waren groote veroveraars en onderwierpen de Phi-
lippijnsche- en Soeloe-eilanden aan het oppergezag van Broenei. De
derde Sultan na dezen laatsten huwde eene dochter van den Vorst
van Soeloe, en toen de prins uit dat huwelijk geboren, nog min«
derjarig, zijnen vader opvolgde, wilde zieh de regent Pangeran di
Gadong van de regering meester maken, waartoe bij de hulp der
Soeloe-eilanders inriep 3). Reeds elders is verhaald, hoe deze poging
mislukte, maar aan Soeloe gelegenheid gaf zijne onafhankelijkheid,
en zelfs het oppergezag over Pappal en de overige distrikten van
Borneo’s Noord-oosthoek te verwerven 4). Moeijelijk is het het
historisch gehalte dezer overlevering, en hare verhouding tot het
onderscheid, dat de Chinesche bronnen tusschen de staten van Pappal
en Broenei (Pha-la en Pho-ni) schijnen te maken, met juistheid
te bepalen. E r bestaat alle reden om voor de Vorsten van Broenei
een Maleischen oorsprong aan te nemen 5), en de Chinesche berigten
zelve kennen slechts aan Pha-la een vorstenhuis to e , dat uit
Foe-kien afkomstig was; maar de zamenhang der Soeloesche over-
levering vordert bepaaldelijk, dat wij ons de afstammelingen van
Songtipings dochter als te Broenei regerende voorstellen. Echter
kan het, bij de algemeene overeenstemming der Chinesche en in-
*) Hoffmann bij S. Muller, bl. 65— 67.
) Logan, p. 6 1 1 , 6 1 2 , Low, p. 94. »
s) Hunt S. A ., p. 3 2 , Low, p. 9 4 , 95.
4) Inleiding, bl. L , LI.
®) Zio boven, bl. 1 8 4 , 185.
landsche berigten, aan geen t wij fei onderhevig z ijn , of op Borneo’s
Noordkust hebben zieh reeds zeer vroeg Chinesche kolonien geves-
tigd 1). Men zou zieh evenwel bedrogen vinden, indien men meende
in de taal en zeden der Maleijers van Broenei eenige sporen van
eene gedeeltelijk Chinesche afkomst te mögen verwachten. Zulke
sporen ontbreken geheel, en in weerwil dat die Maleijers zelve
de meening belijden, dat er Chineesch bloed in hunne aderen
vloeit, houd ik mij overtuigd, dat dit slechts in geringe mate het
gevalis, en, gelijk overal, de afstammelingen der Chinezen bij inlandsche
vrouwen zieh ook hier bij de natie hunner vaders gehouden
hebben, en , zooveel mogelijk dochters van andere Chinezen hu-
wende, leden der Chinesche kolonie gebleven zyn 2).
Maar wat wij het regt hebben te verwachten i s , dat de Euro-
pesche zeevaarders, die sedert de 16äe eeuw de havens van Borneo
hebben aangedaan , op verschillende punten van dit eiland, maar
vooral op de Noordkust, de sporen van Chinesche nederzeltingen en
Chinesche industrie zullen hebben aangetroffen. En inderdaad, de
uitkomst beantwoordt aan die verwachting. De bloeijende Staat, waarin
de Spanjaarden tijdens hun bezoek in 1521 Broenei aantroffen 3) ,
zal wel grootendeels het gevolg zijn geweest van den handel met
China, al maakt het reisverhaal daarvan geen uitdrukkelijk gewag,
en al moeten wij het zeggen van Hunt als overdreven aanmerken,
dat op dat tijdstip het gansche eiland in bloeijenden toestand
verkeerde, dat een ontelbaar aantal Chinezen längs zijne stranden
gevestigd was, en dat de voortbrengselen hunner vlijt en
de handel hunner jonken aan het land en de steden een voor-
komen schonken, zeer versehillend van den vervallen toestand,
waarin zij thans verkeeren 4). Die schrijver heeft bij dit sehitterend
tafereel de gewone overdrijving der Spaansche en Portu-
gesche reizigers, die in Indie alles met een vergrootglas zagen,
uit het oog verloren. Intusschen vermeldt van Noort in 1600 de
aanwezigheid van vele Chinesche handelaren te Broenei, en oordeelt
Bloemaert in 1609 de aanknooping van betrekkingen met Banjer-
massin nutteloos voor de Compagnie, dewijl daar de handel geheel
*) Vgl. wat boven, bl. 170, aangaande de vermeende Chinesche afkomst
der Dajaks is bijgebragt.
s) Vgl. Low, p. 9 5 , 9 6 , van Lijnden N. T ., bl. 587.
8) Zie Inleiding, bl. X XX III.
*) Hunt B . , p. XXI.