aan een zijtak der rivier, de vroeger vermelde warme zwavelbronnen.
De hoofdnegerie van Sepouw ligt aan de uitwatering der rivier van
dien naam in de Kapoeas, en telde voor eenige jaren 17 huizen. Doch
sedert heeft de Pangeran, uit vrees voor die van Sekadouw, zijne
residentie verlaten, welke dien ten gevolge zeer is vervallen, en zieh
een dag roeijens hooger aan de Sepouw-rivier versterkt. Beneden
de nieuwe vestiging, op eenigen afstand van den oever, ligt eene
bron van roodachtig water, uit hetwelk de Dajaks eene aanzienlijke
hoeveelheid, men zegt dagelijks vijf gantangs, zout koken, een
niet onbelangrijk geschenk der natuur in deze zoo ver van de zee-
kust verwijderde oorden 1).
Wij zijn thans genaderd tot den belangrijksten en uitgestreksten
staat aan de boven-Kapoeas, Sintang, die het stroomgebied van de
Katoengouw ten Noorden, en dat van de beneden-Melawi ten Zui-
den omvat. De bevolking wordt geschat op 4500 Maleijers, 15
Arabieren, 519 Chinezen en omstreeks 52,000 Dajaks, onder welke
laatsten ook die längs de Seberoeang-rivier zijn gerekend, welke, of-
schoon door het landschap Silat van Sintang gescheiden, toch aan
de vorsten van laalstgemeld rijk onderworpen zijn. De geheele
bevolking zou dus 56,834 zielen bedragen 2). De negerie Sintang
is gebouwd aan de zamenvloeijing der Melawi en Kapoeas, zij bevat
140 huizen en is op soortgelijke wijze als Sangouw versterkt, ter-
wijl ook hier vele kooplieden op lantings (vlotten) in de rivier hunne
*) Van Lijnden en Groll N. T ., bl. 5 4 9 , 5 5 1 , 558, 5 6 9 , 5 7 2 , 5 7 3 ,
5 8 3 , 6 2 6 , 6 3 4 , von Kessel, bl. 1 7 5 , 177, Gronovius, bl. 350. De op-
gave der bevolking in den tekst is van van Landen, die zelf het opgege-
ven aantal van Dajaks in Blitang overdreven acht. De bevolking van deze
twee kleine staten wordt door Tobias, Gronovius, Hartmann en Francis
niet afzonderlijk opgegeven, maar naar het schijnt onder Sintang gerekend.
Von Kessel (bl. 204) rekent voor Blitang 100 Maleische en 2000 Dajak-
sche huisgezinnen , te zamen ongeveer 10,500 zielen; naar het schijnt is
Sepouw daaronder berekend. Melvill stelt Sepahoe op 20,6 vierk. mijlen
met 4083 inwoners, Blitang op 25 vierk. mijlen en 2600 inwoners.
s) Ik geef hier wederom een overzigt der verschillende andere opga-
ven; die in den tekst is van den heer van Lijnden.
Maleijers Chinezen Dajaks Totaal.
Tobias en Gronovius 14,500 900 29,940 45,340.
Hartmann en Francis 14,500 336 30,186 45,022.
Von Kessel 7,500 200,400 207,900.
Onder de Dajaks zijn bij von Kessel 82,250 vrije begrepen; doch ook
als wij deze aftrekken blyft zijne opgave in het oog loopend hoog. Melvill
van Carnbee schat de geheele bevolking op 48,356 zielen en den omvang
op 182,5 vierk. mijlen.
woningen hebben. De Vorst van Sintang voert den titel van Pangeran
Depati, doch laat het beleid der zaken schier geheel aan den
Pangeran Ratoe over. De Vorsten hebben wel een paleis of kota
in de hoofdplaats, maar houden gewoonlijk hun verblijf te Nanga
Kajan aan de Melawi-rivier. Sintang is als handelsplaats niet onbelangrijk,
en zou wegens den natuurlijken rijkdom der omliggende
landstreken van veel gewigt kunnen worden, zoo het niet onder het
ellendigst regeringsstelsel gebukt ging, en zijne hulpmiddelen door
talrijker hauden en met meer beleid werden ontwikkeld. De groote,
bevaarbare rivieren van dezen omtrek zijn niet slechts belangrijk
voor den handel als wegen van transport, maar verschaffen ook,
door den overvloed van visch dien zij bevatten, der bevolking een
middel van bestaan, dat bij grooteren overvloed van zout meerder
winst zou kunnen opleveren. Uit de diepe Spleten van den berg
Klam halen de Dajaks zwarte vogelnestjes, die zij voor geringen
prijs aan den Pangeran Ratoe van Sintang afstaan. De was, die
hier bij honderden pikols wordt ingezameld, vormt een zeer belang-
rijk handelsartikel, en het land levert schoone rijs t, waarvan het
bij günstig gewas de binnenlanden geheel kan voorzien. De rotan
is zeer overvloedig, en de beste soort, de rotan segah, die zeer dun
is en bij na als touw kan gebogen worden, groeit vooral aan de boorden
van de Melawi x). Goud van de beste hoedanigheid wordt op
verschillende plaatsen gegraven; de Blimbing, een zijtak der Melawi,
bevat ijzererts; de Katoengouw-rivier levert slijpsteenen, die van Pinoe
zeilsteen, en te Menjoerei even boven Sintang zijn pottebakkers,
die kookpotten (kipsouw) en eene soort van komforen (tjengkrang)
uit de daar voorhandene zeer goede kleiaarde vervaardigen 2).
De Melawi, reeds meermalen als de voornaamste zijtkk der Kapoeas
door mij vermeld, heeft hären oorsprong aan de grenzen
der Zuid-ooster-afdeeling, niet ver van den oorsprong der zuid-
W'aarts afvloeijende wateren van de Kajahan of groote Dajak-rivier.
Eerst als een onbevaarbare bergstroom, doch allengs minder on-
stuimig en dieper wordend, doorloopt de Melawi een grooten afstand
in de rigting van het Noord-oosten naar het Zuid-westen, tot dat
’) De rotan segah moet niet verward worden met de rotan segah ajer,
die bijna in het water groeit en zeer broos is. Zie Groll aanteek. op van
Ljjnden N. T ., bl. 526.
s) Yan Lijnden N. T ., bl. 5 2 6 , 5 5 6 , 5 5 7 , 5 5 8 , 5 6 9 , 5 7 0 , 5 7 3 , 575,
5 8 3 , 6 1 8 , 620, 6 2 6 , Gronovius, bl. 3 5 0 , 353.