maal zelfs tot aau de okselen door het water waden, en tweemalen,
diep in het water staande, langer dan een kwarlier wachten, tot
eene soort van brug was gemaakt, waarmede hij nog diepere plaat-
sen kon overkomen. Het water van het moeras was zoo koud, dat,
toen hij in den achtermiddag droogen en weihaast bergachtigen,
met zware bosschen begroeiden grond bereikte, zijne leden zoo stijf
waren, dat hij de heuvelen slechts met de groolste moeite kon open
afkruipen. Menig bamboe-boschje, veelal het teeken van nabijzijn-
de Dajaksche vestigingen, was hij doorgetrokken, zonder de vurig
gewenschte gelegenheid tot rust te vinden, toen hij eindelijk, ten
vier ure na den middag, de woningen en rijstvelden van Tajap bereikte,
waar hij gastvrij ontvangen en geherbergd werd. Den vol*
genden dag zette hij zijne reis voort naar Soengei-tengah, na een
bode te hebben vooruitgezonden, om te zorgen dat hij aldaar eene
boot in gereedheid zou vinden, waarmede hij, daar hier alle voet-
paden een einde namen, den weg naar Laoer te water zou kunnen
voortzetten. Soengei-tengah beschrijft hij als een k lein , net en
droog gelegen dorp, welks woningen in den vorm van een cir-
kelboog gcbouwd waren. Men toonde hem hier de bewerking van
het boomschors, door de Dajaks als kleeding gedragen, en door
verschilleude soorten van boomen opgeleverd. Wanneer de boom
geveld i s , wordt de schors in het rond geklopt en vervolgens af-
gescheld; daarna wordt de buitenbast van de binnenbast gescheiden
en weggeworpen. De binnenbast wordt vervolgens aan de zon bloot-
gesteld en, na genoegzaam gedroogd te zijn, nogmaals geklopt, en
daarna in den vorm der verlangde kleedingstukken gebragt en met
het sap eener zekere bes op verschillende wijzen geteekend, hetgeen
geschiedt door middel van drukken met gesneden blokken. De Laoer-
rivier is volgens Thomson zeer schaars bezocht; hij rekent dat zij ge-
middeld door niet meer dan eene boot daags wordt op- en afgevaren J).
Van Moewara Laoer, het vereenigings-punt der Pawan- en Laoer-
rivier, vaart men deeersteop in noord-oostelijke rigting, waar zij het
gedeelte van Matan ten Oos ten van Simpang gelegen doorslroomt en
op de grenzen van Pinoe ontspringt. Zij voedt zieh hier nog met
onderscheidene kleine takken, haar uit deze bergachtige streken toe-
stroomende, van welke de Kriouw de voornaamste is. Het aantal
kampongs längs de rivier en hare zij takken, opdekaarlvan den heer
Melvill aangewezen, en waarvan het nutteloos zou zijn de namen
op te geven, doet tot een vrij talrijke bevolking van Dajaks besluiten.
Eenige dagen vöör zijne reis naar Laoer bezocht de heer Thomson
van uit Matan ook de Dajaks aan de Rajoeng-rivier en hären
voornaamsten zijtak, die den naam van Garoenggang draagt. Het
eerste gedeelte van den weg lag door eene schoone, met hoog alang-
alang begroeide vlakte, die geheel het aanzien had van een graan-
veld, dat nog geene aren heeft geschoten. Bergen waren hier niet,
maar de grond was hoog en golvend, zoodat hij schoonheid metge-
schiktheid voor bebouwing vereenigde. Het duurde echter niet lang of
onze reiziger verwisselde de vlakte met een schaduwrijk bosch, waarin
hij zieh weldra tot aan de borst in een uitgestrekten waterplas, door
pas gevallen zware regens ontstaan, gedompeld zag. Na 20 ä 30 mi-
nuten over een slijkerigen en on vasten grond door het water gebaad
te hebben, bemerkte hij dat hij den weg had verloren, en moest nu
minstens een half uur door modder en over boomstronken, en te midden
van struiken en struweelen, afgewisseld met hoog geboomte,
ronddolen, eer hij het pad had we^rgevonden, dat ook verder door de
tallooze wortels en stronken en omgevallen boomen groote moeijelijk-
heden opleverde. Eindelijk smaakte hij de vreugde van het geluid
van menschenstemmen te vernemen, en wendde dadelijk zijne schre-
den in de rigting vanwaar het kwam; maar hoe groot was zijne
teleurstelling toen het liuis, volgens een gewoon bijgeloof, voor
ongenaakbaar (pantang) verklaard werd, en hij onder eene brandende
zon, van honger en vermoeijenis uitgeput, geene andere lafenis dan
een teug water en een suikerriet-stok kon erlangen. Gelukkig bereikte
hij weldra het dorp Malaja, uit eene Maleische en negen
Dajaksche woningen bestaande. Deze laatste waren nog nieuw,
wel gebouwd en van ijzerhout (anders slechts zeldzaam daarloe ge-
bezigd) en boomschors vervaardigd. Maar wat nog het opmerkc-
lijkst was, deze huizen, ieder zoo groot als drie gewone Dajaksche
vertrekken (lawangs), stonden, tegen de gewoonte, op zieh zelve en
waren elk door slechts eene, ofschoon dan ook talrijke en zieh
tot afstammelingen in het derde of vierde geslacht uitstrekkende,
familie bewoond. De ligging van Malaja in den boezem eener
schoone, van alle zijden ingesloten, en door eene fraaije, heldere,
zachtkens over haar zandig bed glijdende beek bewaterde vallei,
was zoo bekoorlijk, als men zieh kan voorstellen. Den volgenden
dag zelte Thomson zijne reis voort naar Pengatapan, maar ge