m
grootste, waarschijnlijk naar eene hier menigvuldig voorkomende
soort|van visch, den naam van Bawal draagt x). Om dit eiland heen
liggen eenige kleinere, die de namen Gilang of Gelam, Nanas, Lan-
gouw, en Djeras of Tjoeroes dragen. Nog verder zuidwaarts liggen
de eilandjes Penamboean , Mangkob en Batoe-titi tegenover kaap Sim-
bar of Sambar, die den zuid-westelijken uithoek van Borneo vormt2).
De rivieren, die uit de bergen van Kandawangan naar de Zuid-
kust afstroomen, zijn de Molei, deAjer-Ilam en de Djellei, allen door
vele Dajaksche huisgezinnen bewoond. In deze streken wordt veel
ijzer gevonden, waarnaar zelfs de Ajer-Itam, welker naam »zwart
water” beteekent, genoemd wordt. Aan de Djellei-rivier woont het
grootste getal Dajaks bij elkander; zij worden door den heer Müller
op wel 2000 weerbare mannen geschat. Wij hebben reeds ge-
zien 3) , dat zij zieh met het bewerken van ijzer bezig houden ;
een andere belangrijke tak van industrie is voor hen het zoeken
van vogelnestjes 4). Djellei schijnt in vroeger tijd een afzonderlijk
staatje gevormd te hebben, hetwelk, even als het aangrenzende
Kota-waringin, aan den Sultan van Banjer-massin cijnsbaar was. Het
is als zoodanig in onderscheidene van onze contracten met Banjer-
massin genoemd, en bij dat van 1823 door den Sultan van dat
rijk aan het Nederlandsch gezag afgestaan. Het schijnt, dat men
toen te Banjer-massin niet regt meer wist, waar dit landschap gelegen
was, daar de heer Halewijn, opperhoofd ter Zuid- en Oost-
kust van Borneo sedert 1824, zieh daaromtrent eerst bij zijn bezoek
te Kota-waringin, in de maand November van dat jaar, de noodige
inlichtingen heeft kunnen verschaffen 5).
*) Z o o , of eigenlijk Bauwal, heeft de kaart van Melvill; in het rege-
rings-besluit van 28 Febr. 1 8 4 6 , bij Temminck, p. 1 5 2 , staat Bauwat, en
de kaart van von Derfelden heeft Poelo Kumpal. Ik acht Bawul de ware
schrijfwijze, dewijl Crawfurd in zijn Malay Dictionary dit woord ver-
klaart: „A generic name for a family of fishes, called by Europeans the
pomfret.”
2) Zie de kaart van Melvill, en Temminck, t. a. p.
3) Bi. 144.
*) G. Muller, bl. 301.
‘) Halewijn B ., bl. 189—191.
BORNEO’S WESTKUST,
TW E E D E BOEK.
GESCHIEDENIS VAN DE VROEGSTE TIJDEN TOT