Batoegal, de zoon van een djin of halfgod, was, als een andere
Arion, door een grooten visch naar een dezer eilanden gedragen,
en had zieh door zijne schoone gestalte en zijn vriendelijk voorko-
men zoozeer de gunst der bewoners verworven, dat hij er tot vorst
werd uitgeroepen. Batoegal, wien geen duurzaam verblijf aan vasten
wal gegund was, aleer hij eene maagd als gade zou gevonden
hebben, die hem met de aarde verbond, weigerde en liet zieh
slechts met moeite bewegen eenigen tijd in hun midden te vertoe-
ven. Hij bouwde eene woning op eene in zee uitstekende ro ts ,
die kort daarna door een geweldigen storm werd losgerukt. Op
het drijvend eilandje stond een prächtigen boom, en de djin, door
een onweerstaanbaren drang geleid, zette zieh daaronder neder.
Hier viel hij in een diepen slaap, die onderscheidene weken duurde.
Toen hij ontwaakte had zieh het eilandje aan den zuid-westelijken
hoek van Groot-Karimata gehecht. Maar hoe groot was zijn schrik en
ontzetting, toen hij bespeurde, dat zijne voeten met de wortels van
den boom waren ineengegroeid, zoodat hij , ofschoon door hevigen
honger en dorst gekweld, zieh buiten staat vond zijne plaats te
verlaten. Doch terwijl hij in bittere klagten uitbarst, Buigen zieh de
takken van den boom en reiken hem sappige en geurige vruchten.
Batoegal drukt, in vervoering, den boom, die hem gelaafd h ad ,
in de armen. Eensklaps zijn stam en takken en bladeren en
vruchten verdwenen,*en hij houdt eene jonge en schoone prinses
omklemd, wier bevrijding hem tevens van den dwang, om steeds
op den oceaan rond te zwerven, ontsloeg. Zij werden echtgenoo-
ten en zagen zieh op de Karimata-eilanden als Vorst en Vorstin
erkend en geeerd 1).
Keeren wij na deze kleine uitweiding terug tot de vorsten van
Sukkadana. Panembahan Bandala werd begraven op den Boekit-
L a u t, en , volgens de omstandigste berigten, daar zijn zoon nog
minderjarig wa s, opgevolgd door zijn broeder Pangeran Anom 2) ,
die echter, daar hij na zijnen dood Marhoem Ratoe (wijlen de
Koning) genoemd werd, niet enkel als rijksbestuurder, maar als
*) G. Müller, bl. 3 6 3 , 364. De oordeelkundige lezer zal gemakkelijk
de reden bevroeden van een paar kleine veranderingen, die ik in het verhaal
heb gebragt. _
ä) G. Müller sehrijft „ Akom,” bl. 328 v r ., doch dit iS i zeker een
misslag. De titel Pangeran Anom is bekend, en „Anom” is een Ja-
vaansch woord, dat jo n g beteekent.
souvereine vorst moet worden aangemerkt. Hij schijnt daarom
dezelfde te zijn die elders Panembaham Sukkadana heet, ofschoon
er een verschil blijft bestaan in zooverre deze als de zoon, niet
als de broeder, van Panembahan Bandala wordt voorgesteld x). Hoe
het zij de nieuwe vorst regeerde voorspoedig, hij vergrootte Kota-
lama/i" en verwierf zieh grooten krijgsroem. Het gewigtigste feit
zijner regering is ongetwijfeld zijn oorlog met Sintang. Het hoofd
van dat gewest, Poetan, was de laatste mannelijke spruit uit een
oud Dajaksch geslacht, en had eene eenige dochter, die door Pangeran
Anom ten huwelijk werd begeerd. Poetan beloofde hem bare
h an d , mits de Pangeran h em , naar oud gebruik, binnen twee
maanden het bruidsgeschenk zond, uit een gouden bloemruiker ter
waarde van vijf bongkal bestaande. Pangeran Anom liet een zwa-
ren gouden ruiker maken en zette op de middelste bloem een grooten
diamant, waarop hij naar Sintang reisde om zijne bruid af te
h a len ; doch haar trouwlooze vader had haar inmiddels aan een
anderen vorst uitgehuwelijkt 2). Ziedende van gramschap keerde
Pangeran Anom terug en verklaarde den oorlog aan Sintang. Met
een groot aäntal praauwen liep hij de Karbouw-rivier uit en voer
längs de Mendouw naar de binnenlanden, Sangouw voorbij , en
de vorsten van Sekadouw, Sepouw en Blitang noodzakende, om
gemeene zaak.met hem te maken, tenzij zij de kracht zijner wa-
penen wilden ondervinden. Al deze staatjes, wier namen tot
dusverre in de geschiedenis niet voorkwamen, moeten waarschijn-
lijk als kolouien van het rijk van Sukkadana, onder het bestuur
van leden van het daar heerschende geslacht, beschouwd worden.
Het geschiedverhaal voegt er b ij, dat Sangouw toen nog geene andere
vorsten had, dan dehoofden der Dajaks; doch dit is moeijelijk over-
een te brengen met hetgeen reeds boven 3) over de afkomst van het
vorstelijk geslacht van Sangouw is aangemerkt. Toen de vereenigde
vloot voor Sintang was gekomen, raadpleegde de bevelhebber, Panglima
Djamar, zijne soerat koetika (orakel-boeken), en bevond dat hem de
dood wachtte, zoo hij nog dien dag den aanval begon. Doch de vurige
Pangeran Anom liet zieh daardoor niet weerhouden, en de wapenen op-
nemende, plaatste hij zieh aan het hoofd van zijn krijgsvolk, tcr-
*) Netscher, bl. 14; vgl. de noot, bl. 21.
*) G. Müller, bl. 3 2 9 , noemt hem „Ria Meleh, een vorst van Maloa.”
Is dit ook soms Meliouw ?
s) Zie bl. 188. Vgl. in het algemeen over de afkomst der bovenland-
sche vorsten-geslachten van Lijnden N. T . , bl. 625.
/ I . 19
x M H i S s l