grond in deze streken paal.en perk stelle x). Dat h et, bij deze
gesteldheid van het terrein, gedurende het regensaizoen onmogelijk
en altijd hoogst bezwaarlijk is , anders dan längs de rivieren in de
binnenlanden van Borneo door te dringen, is gemakkelijk te bevroe-
den en als eene der redenen aan te merken, waarom voor de ken-
nis der inwendige deelen van dit eiland tot dusverre zoo weinig
geleverd is.
Onder de meiren van Borneo wordt dat van Kini-baloe nabij den
Noord-oosthoek voor het grootste gehouden. In het gebied van
Banjer-massin vindt men, nevens vele kleinere, de meiren Babei en
Paminggir, van welke het laatste met die van Panggan en Telaga
te zamen hangt 2). In de Westelijke Afdeeling zullen wij de met
elkander in verbinding staande meiren Loewar of Soembah en Se-
riang leeren kennen, van welke het cerste, in 1823 ontdekt, ter
eere van den Gouverneur-Generaal den naam van Meir van der
Capellen ontving. In de binnenlanden van Koetei op de Oostkust
ligt het meer Djempang. Al deze meiren, benevens een aantal
kleinere of minder bekende, bevatten, zoowel als de tallooze stroo-
men en de zee längs de ku sten , een verbazenden overvloed van
uitmuntende visch. Dr. Bleeker, die zieh sedert eenige jaren met
grooten ijver op de kennis der visschen van Borneo heeft toege-
legd, heeft thans reeds 176 soorten in de wateren van dit eiland
voorkomende beschreven 3).
»Bij elke groep rotsen aan de kust,” regt een reiziger, »ziet
men groote scharen van fraai gekleurde visschen speien en onder
het wier en de koraalgewassen schieten, sommige met zwarte
en oranje strepen, andere hemelsblaauw en met doorschijnende
vinnen, eenige geel, en weder andere die in schitterende ldeuren
de papegaaijen en lori’s der bosschen evenaren” 4). Onder de zoet-
water-visschen verdient de menigvuldig voorkomende osteoglossum
‘) Tobias W ., bl. 1 2 , G. Müller, bl. 2 2 2 , 3 6 0 , 2 8 5 , Roorda van
Eysinga, Aardrijksbesohrijving, bl. 71.
3) Sai. Müller, bl. 351 , 363.
a) Zie de volledige ly st Bleeker, Y I , bl. 411—415.
*) Adams, p. 257.
formosum wegens zijne schoone groene kleur en oranje-gele vinnen
eene bijzondere vermelding l). Onder de visschen die aan de
stranden leven is wel de zonderlingste periophthalmus borneensis,
dien de Engelsche matrozen »jumping Johnny” (springend Jantje)
noemen, dewijl hij door zijne wonderlijke sprongen den kikvorsch
evenaart en door middel zijner borstvinnen in de verwarde wortels
der mangroven k lim t, om er zijne prooi te bereiken 2). Niet
minder merkwaardig is de orgel-visch, eene soort van pogonias, die
een luid, eentoonig, zingend geluid maakt, dat nu eens rijst, dan
zinkt en wegsterft, en soms als uit den bodem der schepen schijnt
op te komen 3). Ook verdient nog een visch vermelding', dien vaak
de Maleijers voor hun vermaak in watervaten houden; wanneer hij
toornig wordt verändert hij oogenblikkelijk van kleur, zoodat hij
eene reeks van schakeringen van de schitterendste tinten doorloopt,
en wanneer twee van deze visschen elkander ontmoeten vechten z ij,
pijlsnel op elkander toeschietende, met de grootste verbittering, vaak
tot dat een van beiden bezwijkt 4).
Wij kennen nog slechts zeer onvolkomen de dieren, die de bergen
en bosschen van Borneo bewonen; doch zooveel is reeds zeker,
dat de Fauna van dit eiland veel nieuws en zeldzaams opleyert 5).
In de eerste plaats komt hier in aanmerking een onnoemelijk aantal
en oneindige verscheidenheid van apen. Onder dezen komt on-
getwijfeld de eerste plaats toe aan den wereld-beroemden orang-hoe-
tan, die zieh gaarne onthoudt in den vochtigen dampkring der alluviale
vlakten, waar het digt gebladert het zonlicht onderschept.
*) Osteoglossum formosum is beschreven en afgebeeld door S. Muller
en Schlegel in de Verhandelingen, afd. Zoologie, Visschen, bl. 1—8.
s) Adams, p'. 258.
8) Adams, p. 2 5 9 , 260.
4) Adams, p. 259.
) Zie over de zoogdieren in het algemeen Temminck, p. 407—4 1 5 ,
Eow, p. 74—8 1 , Adams, p. 481— 4 8 8 , de verhandeling van Sal. Muller
Over de zoogdieren van den Indischen Archipel , geplaatst vöör de Afd.
Zoologie der meergemelde Verhandelingen, bl. 1 , en die van denzelfden
schrÿver in den Moniteur des Indes, 1847— 1848, p. 129— 1 3 6 , getiteld:
Tableau du caractère zoölogique des îles de l’Archipel Indien, waar tevens
over de vogelen en kruipende dieren gehandeld wordt,