deze onderneming in den kwaden moeson en met eene inagt onge-
evenredigd aan het doel. Daar echter zijn raad geen ingang vond,
eindigde hij met de manschappen te leveren, doch de uitkomst
beantwoordde geheel aan zijne ongunstige verwachtingen. Niettegen-
staande de Engelsche schepen, versterbt met de flotilje van Sultan
Kasim, zeer onverwacht voor Sambas versehenen, vonden zij Pa-
ngeran Anom op geduchten wederstand voorbereid en werden met
zooveel dapperheid afgeslagen, dat zij zieh onverrigter zake tot
den aftogt zagen genoodzaakt.
Het was thans voor de belangen des handels en de eer der
Britsche wapenen dubbel noodzakelijk geworden, Pangeran Anom op
eene voorbeeldige wijze te straffen, en zoo vroeg mogelijk in het
volgende jaar (1813) werd de aanval op Sambas met eene sterkere
en beter uitgeruste scheepsmagt hervat. De uitslag bleef niet lang
twijfelachtig ; na een dapperen wederstand werden de verdedigers
op de vlugt geslagen , de roovervloot grootendeels vernietigd , de
stad geheel in de asch gelegd, het fort tot op den grond toe gesiecht,
en het geschut in de rivier geworpen. Nog jaren later lag
voor den ingang van het residentie-huis een achttienponder, d ie ,
ten gevolge van een schot van een der Engelsche kanonneerbooten,
twee of drie voet van den mond was gebarsten. De Sultan en de
Pangeran namen beiden de vlugt, de eerste naar Sangouw in de
binnenlanden van Sambas, de andere naar Passir Lundo, in de
nabijheid van Serawak. De slag bij deze gelegenheid aan Sambas
toegebragt was zoo groot, dat het zieh daarvan in jaren niet heeft
kunnen herhalen 1).
Als Commissaris van het Engelsche Gouvernenemt was kapitein
Garnham met de regeling van de zaken te Sambas belast. E r bestand
echter geene de minste hedoeling om een Engelsch établissement
aldaar te vestigen, en daar Pangeran Anom_de^voorname schuldige
geweest was, poogden de Engelschen den Sultan gerust te stellen
, die zieh daarop te Sindjoedjoen 2) kwam nederzetten, waar hij
*) Baffles,,p. 1 9 8 , 1 9 9 , Memoir of General Gillespie, p. 1 9 1 , Earl,
p. 2 2 5 , Mundy I I , p. 1 3 , Bitter, bl. 1 2 0 , G. Muller, bl. 2 1 6 , Blume,
bl. 1 4 2 , van Kervel, bl. 1 8 9 , Hartmann HS. I , bl. 1 1 , Tobias HS., bl.
4 5 , 'van Grave HS. I , bl. 2. Bij al deze schrijvers wordt echter de expedite
tegen Sambas in zoo algemeene bewoordingen vermeld, dat het
schrale verhaal in den tekst alles bevat wat uit hunne gezamenlijke getui-
genissen is op te maken.
s) De ligging dezer plaats is mij onbekend.
een jaar daarna overfeed, zonder wettige kinderen na te laten. Hoe
zonderling het ook luiden moge, Pangeran Anom , die zieh zoo dik-
wijls met het bloed van Britsche onderdanen bezoedeld had, wist
zijne zaken bij het Engelsche tusschenbestuur op Java zoodanig te
plooijen, dat hij in 1815 als Sultan van Sambas werd erkend, niet-
tegenstaande een andere broeder van den overleden Vorst, die, schoon
jonger dan Pangeran Anom, ook van moeders zijde van vorstelijke
afkomst was, zijne aanspraken op den troon liet gelden. De be-
ruchte zeeroover, die jaren lang alle kusten van den Archipel van
de faam zijner euveldaden had doen wedergalmen, besteeg thans
als Sultan Anom Mohammed Ali Tsafioe’d-din den voorvaderlijken
troon 1).
De nieuwe Sultan was ongetwijfeld een man van meer dan ge-
wone begaafdheden, die, onder andere omstandigheden geboren en
opgevoed , misschien onder de vorsten van zijnen stam als regent
zou hebben uitgeblonken. Het ontbrak hem noch aan moed, noch
aan verstand, en men prijst zijne zucht om kennis te verwerven;
maar de omgang met de zeeroovers had zijn goeden aanleg geheel
bedorven. Overgegeven aan het kaart- en dobbelspel, de hanenge-
vechten en het opium-rooken, zag men hem zelfs als Sultan vaak
gekleed als een gemeene Boeginees, met een vechthaan onder den
arm. Den Sultan van Pontianak droeg hij een doodelijken haat toe,
en ofschoon hij zieh na zijne troonsbeklimming van regtstreeksche
deelneming aan den zeeroof schijnt onthouden te hehben, was hij
door zijne vroegere betrekkingen met vele roovershoofden genoodzaakt
veel door de vingers te zien, en kon men bezwaarlijk van hem eene
krachtige houding tot onderdrukking der rooverijen van zijne onderdanen
en de naburige vorstjes verwachten 2).
‘) Bitter, bl. 1 2 0 , die ten onregte van een o u d e r e n broeder gewaagt,
die regt op den troon had. Juister spreekt Tobias, bl. 55, van „een broeder,
die, schoon jonger, van moeders zijde ook van vorstelijke afkomst was.”
Bloem H S ., bl. 1 7 , noemt dezen prétendent zeer ten onregte „eenminder-
jarige zoon van den overleden Yorst.” Van Kervel zegt, bl. 1 8 8 , dat niet
Pangeran Anom, maar een andere broeder, die hem na zijne vingt als P a ngeran
Bandhara was opgevolgd, tot Sultan benoemd werd ; maar dit is met
de overige aangehaalde schrijvers in klare tegenspraak. Den naam van den
nieuwen Sultan vindt men bij Netscher, bl. 1 4 , en T. v. N.-I., Jaarg. IX ,
D. I l l , bl. 233. Uit deze’ laatste plaats zou men opmaken, dat Sultan
Tsafioe’d-din eerst in 1818 aan de regering was gekomen ; doch dit jaar
is slechts genoemd als dat van het eerste door het Nederlandsch Gouvernement
met hem aangegaan contract.
*) Tobias HS., bl. 5 0 , 7 2 , Bloem H S ., bl. 17.