Toen de nieuwe Sultan de regering aanvaard had, trachtte hij
het 'geheel vervallen oppergezag der vorsten van Sambas over de
Chinezen door strenge inaatregelen te herstellen, en bragt de recog-
nitie-gelden weder op de oorspronkelijke som van 300 tail goud
’sjaars. Het eerste jaar werd hij vrij wel gehoorzaamd; doch weihaast
plukte hij de wränge vruchten van den geest van verzet, dien
hij zelf in vroeger jaren bij de Chinezen gevoed had. Eerlang kwa-
men zij tegen hem in openbaren opstand en weigerden volstandig
zieh aan de gemaakte regelingen te onderwerpen. Zij konden thans
grootendeels in hunne eigen behoeften voorzien, daar de rijst welig
in hunne districten tierde. Openlijk beleedigden zij zijne gezanten,
bespott’en zijne magt en we£rstonden hem met de wapenen in de
liand, waarbij hij gemeenlijk het onderspit delven moest. Eigendunke-
lijk verminderden de Chinezen de recognitie-gelden tot op 100 tail,
die no» tevens tot voldoeninar moesten strekken O O van de inkomsten
vroeger door de vorsten gebefven van de Dajaks van Montrado, die
de Chinezen geheel aan hun gezag onderworpen hadden; en zelfs
deze onbeduidende som werd nog gebrekkig voldaan. De overige
Dajaks waren meestal als apanage aan des Sultans broeders en andere
leden van het vorstelijk gezin toegewezen, zoodat hij daarvan
bijna geen voordeel trok. De handel van Sambas was geheel ver-
nietigd, de broeder des Sultans die aanspraak op den troon had
gemaakt, bleef hem een kwaad hart toedragen, en Sultan Kasim
ging voort hem waar hij kon ongelegenheden te berokkenen 1).
Inmiddels was het in Pontianak niet beter gesteld. Ook hier was
de Sultan niet langer meester over de Chinezen die zijn grondgebied
bewoonden, lerwijl de toegefelijkheid, die hij hun had moeten be-
toonen, om hen in zijne aanhoudende oorlogen met Sambas op
zijne zijde te houden, zijn gezag geheel had ondermijnd. Gebukt
onder den last van zijns vaders schulden , gedrykt door de zorg
voor het onderhoud zijner talrijke familie, bevreesd voor den aan-
was der Chinezen, gehaat door alle vorsten van Borneo, in gedu-
rige vijandschap met den Sultan van Sambas, en de bronnen der
welvaart van zijn rijk door de voortdurende zeerooverij en het
verval van den handel ziende opdroogen, was ook deze Yorst ge-
noodzaakt naar den steun van een Europeesch gezag om te zien 2).
Op verzoek, zoo het schijnt, van den Sultan zelven, zond de Lui-
*) Van Kervel, bl. 1 8 9 , Ritter, bl. 1 2 0 , 1 2 1 , Tobias HS., bl. 5 0 , 51.
*) Ritter, bl. 121, Tobias H S ., bl. 4 8 , 49.
tenant-Gouverneur van Java in 1814 den heer Bloem, voormaals
Resident van Banjer-massin, met een detachement van 20 man naar
Pontianak, om aldaar post te houden. Waarschijnlijk had deze
zending het dubbele doel, om aan het gezag des Sultans eenigen
steun te verschaffen, en met de gesteldheid en hulpmiddelen des
lands naauwkeuriger bekend te worden. Na een verblijf van negen
maanden te Pontianak, werd echter de heer Bloem naar Java te-
ruggeroepen, vermoedelijk dewijl het vooruitzigt dat de kolonien
weihaast aan het Nederlandsch gezag zouden worden teruggegeven,
eene verdere bezetting van Borneo’s Westkust voor de Britsche
belangen niet wenschelijk maakte 1).
Bij zoodanigen hulpeloozen toestand der Vorsten van Sambas en
Pontianak, is het geenszins te verwonderen, dat toen in Jung 1816
het Nederlandsch gezag op Java was hersteld, kort daarna gezant-
schappen van de beide Sultans te Batavia aankwamen, met verzoek
om de oude betrekkingen weder aan te knoopen, en Holland-
sche ambtenaren ter bezetting naar Borneo te zenden. Hun wensch
vond een günstig oor, maar de menigte en het gewigt der zaken,
waarmede zieh Commissarissen-Generaal, belast met de overneming
en eerste regeling van het koloniaal beheer, overladen zagen, had
ten gevolge, dat eerst in het midden van 1818 aan het verzoek
der genoemde Vorsten kon voldaan worden 2). Met de zending
van den eersten Nederlandschen Commissaris treedt de geschiedenis
van Borneo een nieuw tijdperk binnen, — een tijdperk, hetwelk
het mijne taak zal zijn in het andere deel van dit werk in zijne
merkwaardigste lotwisselingen te doen kennen.
’) Hartmann HS. I , bl. 1 1 , Tobias H S ., bl. 4 5 , G. Muller, bl. 216.
De eigenhändige memorie van den heer Bloem verspreidt over het doel
zijner zending naar Pontianak geen licht.
s) Tobias, bl. 5 5 , 5 6 , Ritter, bl. 121, 2 0 6 , G. Muller, bl. 217.
EINDE VAN HET E E R ST E DEEL.